Việc Mỹ quyết định trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ vì đã mua hệ thống phòng thủ tên lửa hiện đại S-400 của Nga gây bất ngờ về mức độ và thời điểm. Chính quyền của tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ còn tại nhiệm ít ngày nữa trong khi ông Trump đã doạ trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ về việc này từ cách đây cả gần một năm rồi. Mức độ trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ mà ông Trump vừa tiến hành nhẹ nhàng hơn nhiều so với mức độ mà lưỡng viện lập pháp Mỹ yêu cầu.

Ông Trump mới áp dụng có 5 trong tổng số 12 biện pháp chính sách đã được quốc hội Mỹ thông qua trong một bộ luật về trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ mua loại vũ khí quân sự hiện đại nói trên của Nga, mà cả 5 biện pháp chính sách ấy đều thuộc diện nặng về danh nghĩa mà nhẹ về thực chất. Phía Thổ Nhĩ Kỳ tuy biểu hiện ra bên ngoài là phản ứng quyết liệt nhưng trong thực chất lại không ăn miếng trả miếng đáng kể gì với Mỹ. Rõ ràng cả hai phía đều dùng chiêu thức sử dụng ít lửa nhưng tạo ra nhiều khói.

Phía Mỹ không thể không ra tay với Thổ Nhĩ Kỳ khi Thổ Nhĩ Kỳ bất chấp và thách thức Mỹ cũng như NATO bằng cách mua vũ khí hiện tại từ địch thủ của Mỹ và NATO là Nga. Thổ Nhĩ Kỳ cũng là thành viên NATO mà hành xử trái ngược với quy củ, nguyên tắc, lợi ích và truyền thống của NATO. Một khi bị Mỹ trừng phạt, Thổ Nhĩ Kỳ lại không thể không đáp trả vì chỉ như thế mới trang trải được nhu cầu đối nội và gỡ gạc được thể diện cũng như uy danh trong NATO và trên thế giới.

Tuy nhiên, ông Trump không thể nặng tay với Thổ Nhĩ Kỳ vì thành viên NATO này quá quan trọng đối với Mỹ về chiến lược chính trị an ninh và quân sự khu vực cũng như thế giới. Thổ Nhĩ Kỳ cũng buộc phải tự kiềm chế vì hiện tại là thời kỳ quá độ chính quyền ở Mỹ. Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, ông Trump đã trở thành quá khứ và việc định hình lại quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với Mỹ cho thời ông Biden trị vì nước Mỹ mới thực sự quan trọng và quyết định./.

Ngân Hà