Tổ chức năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) vừa quả quyết rằng phía Iran quyết tâm làm giàu chất liệu phóng xạ Uranium lên đến 20%. Tuyên cáo này của IAEA được đưa ra vào thời điểm Mỹ và Iran ở trong giai đoạn cuối của cuộc đàm phán gián tiếp ở Viên (Áo) về việc cùng trở lại thoả thuận về giải pháp cho vấn đề hạt nhân của Iran (JCPOA). Mỹ và Iran đều khẳng định thiện chí đàm phán, đã đạt được nhiều tiến triển tích cực trong đàm phán nhưng vẫn chưa đạt được sự nhất trí cuối cùng và hiện để ngỏ thời điểm tiếp tục đàm phán ở Viên.

Tuyên cáo trên của IAEA không được đi cùng với những chứng cứ cụ thể cho thấy Iran đã làm giàu chất liệu phóng xạ Uranium lên đến mức độ 20% và Iran cũng nhiều lần tuyên bố là sẽ làm giàu Uranium lên đến mức độ đó. Mức độ này cao hơn rất nhiều so với quy định cho phép trong JCPOA và được xác định làm giới hạn để đánh giá chương trình hạt nhân của Iran nhằm mục đích dân sự (thấp hơn 20%) hay nhằm mục đích quân sự (cao hơn 20%). Vì thế, tuyên cáo nêu trên của IAEA thiên về cảnh báo tất cả các bên liên quan nhiều hơn là cáo buộc Iran vi phạm các quy định liên quan trong JCPOA.

Đối với IAEA, đấy là nước cờ cuối nhằm gia tăng áp lực đối với tất cả các bên liên quan tới JCPOA. Thông điệp từ đó đại loại là nếu đàm phán ở Viên không nhanh chóng được kết thúc thành công thì việc Iran làm giàu Uranium lên đến 20% và có thể hơn thế nữa là chuyện không thể tránh khỏi. Nước cờ này của IAEA tạo cớ cho Anh, Pháp, Đức và EU nói chung gia tăng áp lực đối với Iran và cho chính Iran cũng như răn đe Mỹ về nguy cơ JCPOA không còn có thể được cứu vãn.

Iran lại có thể thúc ép Mỹ đi vào thoả hiệp với Iran cũng như thúc ép Anh, Pháp, Đức và EU phải tác động cả vào phía Mỹ nữa chứ không chỉ có gia tăng sức ép đối với Iran. Số phận của JCPOA xem ra sắp được quyết định./.

Ngân Hà