Theo những phát biểu gần đây nhất của tổng thống Mỹ Donald Trump thì Mỹ và Taliban đang đứng trước sự kiện lịch sử, dấu mốc lịch sử và bước ngoặt lịch sử là ký kết thoả thuận hoà bình. Gần đây nhất, ông Trump cho biết Mỹ sẽ rút gần một nửa số binh lính Mỹ hiện tại ở Afghanistan ra khỏi đất nước này. Ông Trump đánh tiếng cho Taliban ở Afghanistan và thế giới bên ngoài Afghanistan biết là có ý định thật sự triệt thoái quân đội Mỹ ra khỏi Afghanistan chứ không mưu tính chơi con bài lá mặt lá trái với Taliban.

Việc rút quân này là yêu sách mấu chốt nhất, giống như điều kiện tiên quyết, của Taliban đối với Mỹ trong đàm phán và thoả thuận hoà bình với Mỹ. Mỹ cũng đã cam kết như thế trong hoà ước sắp ký kết kia với Taliban. Hòa ước chưa được ký kết và việc nó có được ký kết hay không còn phụ thuộc vào các bên liên quan ở Afghanistan thực hiện 1 tuần ngừng chiến như thế nào mà ông Trump đã tuyên cáo như thế đủ để thấy phía Mỹ chủ ý khích lệ Taliban tin tưởng Mỹ và thực thi nghiêm chỉnh ngừng bắn.

Phía Mỹ coi việc thực thi ngừng bắn hiện tại là phép thử đối với Taliban. Đối với Mỹ, vấn đề ở chuyện ngừng chiến này không phải là ngừng chiến để yên ổn mà là nội bộ Taliban có bảo ban được nhau hay không, có thống nhất trong lãnh đạo và tổ chức hay không, tức là các lực lượng và phe cánh trong Taliban có tuân thủ lãnh đạo hiện tại hay không. Phía Taliban cũng nhìn nhận những biểu hiện thiện chí của phía Mỹ như một phép thử về việc Mỹ có thật sự chủ định triệt thoái hoàn toàn quân đội ra khỏi Afghanistan hay không.

Hai bên vốn thù địch nhau như không thể cùng đội trời chung, lại còn đã sát phạt nhau suốt gần 19 năm nay rồi nên giờ cần đến những phép thử như thế không gây lạ lẫm hay bất ngờ gì. Chỉ có điều ký hoà ước là một chuyện và thực hiện nó lại là chuyện khác. Hai bên có thể dùng phép thử để quyết định có ký hoà ước với nhau không nhưng lại không thể dùng được phép thử nào để quyết định có thực hiện hoà ước sau kí kết hay không./.

Ngân Hà