Kết quả cuộc trao đổi trực tuyến vừa qua giữa lãnh đạo EU và lãnh đạo Trung Quốc phản ánh tình trạng bất hòa sâu sắc giữa hai bên và cho thấy rất rõ nguyên nhân khiến hai bên hoãn vô thời hạn cuộc gặp cấp cao dự kiến cho mùa thu này. Đó không phải là vì dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona chủng mới gây ra như hai bên chính thức lý giải mà là sự kiện lớn không thể thành công được nên hai bên phải hoãn để tránh tổ chức mà nó thất bại.

Thời gian vừa qua, cả hai bên đều gặp phải khó khăn riêng có nguồn gốc chung là dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus SARS-CoV-2 gây ra. Dịch bệnh tác động vô cùng tai hại tới hai bên về kinh tế cũng như xã hội. Chính trong bối cảnh tình hình trở nên bất lợi như thế, việc tăng cường hợp tác về kinh tế, thương mại và đầu tư sẽ giúp hai bên bớt khó khăn và khó xử trong ứng phó dịch bệnh. Cả hai lại còn đều bị phía Mỹ làm găng và gây khó, đặc biệt là Trung Quốc. Vì thế, lẽ ra hai bên càng nên phải hợp tác với nhau chặt chẽ hơn, hiệu quả hơn và tin cậy lẫn nhau hơn. Vậy mà mức độ bất hoà giữa hai bên lại trở nên sâu sắc hơn trước.

Nguyên do ở chỗ vẫn còn bất đồng quan điểm rất rõ rệt và xung khắc lợi ích rất cơ bản trong đàm phán về hiệp định bảo hộ đầu tư giữa hai bên. Phía EU hoài nghi tính minh bạch và kịp thời của những thông tin mà phía Trung Quốc đã công bố về nguồn gốc, quá trình bùng phát và cách thức Trung Quốc ứng phó dịch bệnh. Bên những biện pháp chính sách mới nội tại của Trung Quốc, EU còn rất nghi ngại việc Trung Quốc tăng cường hiện diện về kinh tế và tăng cường ảnh hưởng về chính trị ở châu Âu, gây chia rẽ và phân hoá các nước châu Âu với nhau.

Tất cả những động thái này đều tác động theo hướng làm cho mối quan hệ giữa EU và Trung Quốc không thể phát triển tốt đẹp được. Hai bên không bỏ nhau vì bên này quá quan trọng đối với bên kia, nhưng chắc sẽ cần không ít thời gian để khắc phục bất hoà này./.

Ngân Hà