Sau hơn một năm, bộ trưởng ngoại giao bốn nước Nhật Bản, Ấn Độ, Mỹ và Australia mới lại gặp nhau. Bốn nước này đã cùng nhau manh nha một khuôn khổ diễn đàn với tên gọi là Bộ tứ kim cương mang hàm ý về bốn trụ cột cho khu vực Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương. Cả hai khái niệm này không chỉ đơn thuần thể hiện sự liên kết và hợp tác liên châu lục mà còn ẩn chứa một mục đích rất quan trọng của họ là tập hợp nhau lại để cùng đối phó Trung Quốc.

Thời gian qua, mối quan hệ của cả bốn nước này với Trung Quốc đều không được êm đẹp. Chưa khi nào kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với nhau, mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc tồi tệ như hiện tại. Trung Quốc và Ấn Độ mới rồi lại để xảy ra xô xát ở vùng biên giới chung. Australia đang bị Trung Quốc áp dụng một số biện pháp chính sách trừng phạt do công khai nêu yêu cầu tiến hành điều tra về nguồn gốc dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus SARS-CoV-2 gây ra ở Trung Quốc. Nhật Bản vẫn vướng mắc với Trung Quốc về tranh chấp chủ quyền lãnh thổ và thời kỳ quá khứ lịch sử chung. Ngoài ra, bộ tứ này còn chia sẻ với nhau nỗi quan ngại sâu sắc về thách thức an ninh, kinh tế, thương mại và công nghệ từ phía Trung Quốc cũng như về sự cần thiết phải đối phó và cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc. Bộ tứ vì thế đã tập hợp nhau lại để thống nhất quan điểm và phối hợp hành động ở khu vực lớn, đặc biệt trong xử lý quan hệ của từng bên và của chung với Trung Quốc.

Gặp nhau ở Nhật Bản, bộ trưởng ngoại giao bốn nước này tỏ ra ôn hoà chứ không gay gắt đối với Trung Quốc. Trên phương diện này hiện có sự khác biệt giữa Mỹ và ba thành viên kia. Nguyên do là nước Mỹ sắp có cuộc bầu cử tổng thống và ai cũng biết sau đấy nước Mỹ sẽ khác. Nhật Bản lại vừa mới thay đổi thủ tướng và chính phủ. Ấn Độ và Australia đang gây dựng mạng lưới quan hệ hợp tác an ninh riêng. Dù vậy, khuôn khổ diễn đàn này tiếp tục định hình và cùng đối phó Trung Quốc vẫn là một trong những động lực thúc đẩy quyết định nhất./.

Ngân Hà