Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giải mã gen cũng là cơ hội để Việt Nam vươn lên trở thành “người dẫn đầu” về lĩnh vực này trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Đây là những nhận định được đưa ra tại Hội thảo khoa học “Sự kết hợp của giải mã gen và trí tuệ nhân tạo - một cách tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe” do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức, hôm 28/5, tại Hà Nội. Hội thảo nằm trong khuôn khổ triển khai Chương trình trọng điểm cấp quốc gia về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 “Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0” được Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì thực hiện.

Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, gần đây với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đã tạo ra nhiều biến đổi, trong đó có lĩnh vực y tế mà cụ thể là thay đổi, phát triển phương pháp chẩn đoán, chữa bệnh thông qua giải mã gen. Với sự phát triển công nghệ, kết hợp đồng bộ dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ giải mã gen, xử lý ảnh… đã giúp con người có thể chẩn đoán bệnh theo một cách mới, không phải như cách thông thường đang triển khai hiện nay. Sự phát triển của công nghệ cũng tạo ra xu hướng hình thành các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, hình thành nhiều tổ chức nghiên cứu mang tính toàn cầu.

Tại hội thảo, các chuyên gia đã nhấn mạnh, ứng dụng giải mã gen trong chẩn đoán bệnh đóng vai trò vô cùng quan trọng như tìm đúng bác sĩ chuyên khoa cho vấn đề sức khỏe đang gặp phải, chỉ ra cách dùng thuốc và lên kế hoạch điều trị, cải thiện hướng chữa bệnh cho bệnh nhân, giảm chi phí chăm sóc sức khỏe… Theo TS. Cao Anh Tuấn, Đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Genettica Việt Nam và Hoa Kỳ (đơn vị đang phát triển các công nghệ giải mã gen bằng trí tuệ nhân tạo), Việt Nam có nhiều tiềm năng ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào giải mã gen.

“Trên thế giới xu hướng của y học chính xác có nghĩa là khi chúng ta biết thông tin về gen thì có thể cá nhân hóa phác đồ điều trị. Còn giải mã gen có thể cung cấp gen cho người dùng, không chỉ là vấn đề về y học chính xác mà còn là chăm sóc sức khỏe chính xác. Thế nào là chăm sóc sức khỏe chính xác? Ví dụ như mình muốn giảm cân, thì mình thấy bạn mình ăn những chế độ giảm cân nhưng mình cố gắng ăn chế độ giống như bạn mình nhưng lại không giảm cân được. Do đó, thực ra chăm sóc sức khỏe chính xác là đưa ra những phương pháp sống, cách thức điều trị phù hợp nhất với mình, còn nói theo tiếng việt là cơ địa của mình như thế nào thì mình chăm sóc sức khỏe như vậy”, TS. Cao Anh Tuấn chia sẻ.

Theo các chuyên gia, hiện nay, rất nhiều những căn bệnh nguy hiểm là bệnh di truyền như tự kỷ chiếm 90%, tâm thần phân liệt chiếm 90%, tiều đường loại 2 chiếm 80%, viêm khớp dạng thấp chiếm 60%... Cấu trúc gen liên quan đến phần lớn những căn bệnh rất phổ biến và cũng rất phức tạp này. Trên thế giới hiện đã phát triển nhiều mô hình ngân hàng gen để dò tìm những biến thể với nguy cơ gây bệnh. Tuy nhiên, những dữ liệu có sẵn tại ngân hàng gen trên thế giới đa số chỉ tập trung vào nhóm người gốc Bắc Âu, vì thế sẽ không chính xác cho những nhóm người khác. Nhấn mạnh, ứng dụng giải mã gen trong điều trị và chăm sóc sức khỏe là xu hướng thế giới, ông David Strohm, Quỹ đầu tư Greylock cho rằng, để chính xác hệ thống gen của người Việt, cá nhân hóa phác đồ điều trị cho người Việt, thì Việt Nam nên xem xét đến việc hình thành Trung tâm giải mã gen. Cũng theo ông David Strohm, nếu có bản đồ gen của người Việt, việc sử dụng và bảo mật sẽ an toàn hơn rất nhiều vì có những quy định của quốc gia. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam để trở thành “người dẫn đầu” trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào giải mã gen, “dẫn đầu” trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

“Tôi nghĩ việc hình thành Trung tâm giải mã gen ở Việt Nam là cực kỳ quan trọng, bởi có 3 điểm chính đó là: Thứ nhất, nếu có bản đồ gen của người Việt, việc sử dụng và bảo mật sẽ an toàn và hiệu quả hơn rất nhiều vì có những quy định của quốc gia. Thứ hai, đây là cơ hội để Việt Nam để trở thành “người dẫn đầu” trong khu vực về lĩnh vực công nghệ giải mã gen. Tuy nhiên, để theo đuổi định hướng nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo vào giải mã gen thì Việt Nam cần làm chủ công nghệ lõi để phân tích dữ liệu lớn, bởi điều này rất quan trọng để phù hợp với người châu Á”, ông David Strohm cho hay.

Cũng tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, trong cách mạng công nghiệp 4.0, chúng ta có thể nhập khẩu nhiều công nghệ song nghiên cứu về gen lại là câu chuyện hoàn toàn khác. Đông Nam Á đang được coi là “vùng trũng” trong công nghệ giải mã gen dẫn đến việc khó khăn trong việc tiếp cận với các công nghệ và các nghiên cứu y khoa tiên tiến. Người Việt nói riêng và người châu Á nói chung cần có các công trình nghiên cứu gen cho riêng dân tộc mình.