Bỏ phố về quê làm nhà tranh vách đất
Thuộc thế hệ 8X, nhưng Trần Minh Tiến là chàng trai khá đặc biệt. Tiến không thích cuộc sống ồn ào, xô bồ đầy bon chen nơi phố xá mà chỉ muốn được sống cuộc sống bình yên chốn thôn quê, để được hòa mình làm bạn với thiên nhiên.
Sinh ra và lớn lên tại vùng quê Đức Huệ, tỉnh Long An, tuổi thơ của Tiến hạnh phúc khi được đắm mình với thiên nhiên, với cánh đồng mênh mông bát ngát, với mảnh vườn, khoảng sân, bờ ao của gia đình. Nhưng ai rồi cũng phải lớn lên, đi học, đi làm. Tốt nghiệp cao đẳng sư phạm, Tiến về Tây Ninh (quê ngoại) theo nghề “gõ đầu trẻ”.
5 năm dạy học ở Tây Ninh, Tiến năng nổ tham gia các nhóm, các CLB bảo vệ môi trường hay các hoạt động vì cộng đồng. Tuy nhiên, Tiến luôn cảm thấy áy náy khi là giáo viên mà không trung thực với bản thân. Tiến cứ phải gồng mình, cố tỏ ra là người đàn ông bình thường (Tiến là người đồng tính). Vì thế, Tiến đã xin nghỉ dạy.
Tiến thuê một cửa hàng nhỏ là nơi để làm và bán đồ tái chế, tích hợp với thư viện mini và đặt tên là cửa hàng 3T (tiết giảm, tái sử dụng, tái chế), đồng thời xây dựng một trang web riêng cho cửa hàng. Sau 9 tháng cửa hàng hoạt động, nhận ra việc tái chế rác thải không giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường một cách triệt để, Tiến tạm đóng cửa hàng và xin vào học ở Xanhshop.com, một nơi phổ biến phương thức làm nông nghiệp thuận tự nhiên, từng bước giảm thiểu và tiến tới không sử dụng hóa chất để không gây hại cho con người và môi trường. Thời gian ở Xanhshop Tiến hiểu hơn về bản thân mình, bức tranh về ý nghĩa cuộc sống hiện ra rõ nét hơn.
Sau 2 năm làm ở Xanhshop.com, Tiến về quê tham gia làm các sản phẩm đan lát từ cỏ bàng và tre cùng với người dân địa phương. Thời gian này, Tiến đã tự tay xây một căn nhà tranh vách đất trên mảnh vườn của dòng họ. Một mình hì hụi suốt 2 tháng, ngôi nhà mới hoàn thành. Chứng kiến cảnh Tiến tự nhào đất làm nhà, không ít người bảo Tiến bị khùng, chỉ Tiến hiểu là mình muốn gì và đang làm gì.
Cửa hàng 3T cung cấp cho thị trường những sản phẩm thân thiện với môi trường.
Sống “thuận theo tự nhiên”
Có ngôi nhà nhỏ giữa khu vườn rộng, Tiến bắt đầu sống thuận theo tự nhiên. Rau Tiến tự trồng, còn gạo, thịt, cá, Tiến mua của bà con trong xóm. Mỗi lần đi chợ, Tiến xách cái bị làm từ cỏ bàng, bỏ trong bị lá sen, lá chuối để gói đồ. “Dùng lá cây gói đồ tiện lắm, gói được đủ các loại thực phẩm. Lá cây gói đồ có mùi thơm tự nhiên, có thể dùng lại nhiều lần. Lá gói dùng xong, tôi xếp lá phủ kín bề luống rau để đỡ mất công tưới nước, lại hạn chế cỏ và lớp phủ này khi mục sẽ tạo lớp mùn cho đất” - Tiến chia sẻ.
Nhà đất mùa đông ấm, mùa hè mát, nhà nằm trong một khu vườn cây cối xum xuê, mùa hè Tiến không cần dùng đến quạt điện. Nấu nướng thì đun bằng bếp củi. Điện hầu như chỉ dùng để thắp sáng.
Học theo cách làm nông “thuận theo tự nhiên” của Xanhshop.com, khu vườn không có một chút hóa chất. Tiến được sống trong bầu không khí trong lành.
Nhà ở giữa vườn cây cối um tùm như thế có rắn rết bò vào không?- tôi hỏi. Tiến cười trả lời: “Có chứ!”.
- “Thế em làm gì với nó”? - “Hồi đầu cũng sợ lắm, nhưng nhận ra mình không hại nó thì nó không hại mình nên cứ kệ thôi. Rắn cũng có ích mà”!
- “Không diệt rắn, vậy khi làm vườn, em gặp nó thì sao”?
- “Em làm vườn có giờ riêng, không vi phạm. Khi đó các con vật trong vườn cũng tìm ra nhịp sinh học thích ứng với mình”.
Rồi Tiến khoe: “Em mới làm thêm ngôi nhà đất nữa, mỗi năm em sẽ cất thêm một ngôi nhà”.
Tuy nhiên, khi xây ngôi nhà thứ hai thì Tiến không còn đơn độc nữa mà đã có sự giúp sức của các bạn cùng làm và các cô chú trong làng.
“Cuộc sống ở quê thoải mái lắm, rau, trứng có sẵn, chỉ tốn tiền mua gạo và tiền điện. Ngôi nhà mới của em làm chỉ hết 10 triệu đồng. Sắp tới, em sẽ dùng điện năng lượng mặt trời” - Tiến tỏ ra hài lòng về cuộc sống của mình.
Tự sản xuất và cung cấp sản phẩm thân thiện với môi trường
Năm 2017, một người bạn đặt Tiến làm 10 ống hút bằng tre. Tiến làm dư một ít rồi chụp hình đăng lên website và trang fanpage Cửa hàng 3T. Không ngờ, hình ảnh ống hút tre độc đáo của Tiến được các bạn share trên facebook rất nhanh và khách hàng gọi điện đặt hàng.
Tham gia làm sản phẩm đan lát bằng cỏ bàng cùng các cô trong xóm, Tiến nhận ra mọi người chỉ dùng các sợi cỏ bàng nhỏ, bỏ lại những cọng cỏ to. Thấy uổng, Tiến lấy làm ống hút. Không ngờ loại ống hút cỏ bàng này nhanh chóng được ưa chuộng bởi không gây mất mùi cho đồ uống, giữ được màu xanh tự nhiên.
Những sản phẩm của Tiến hoàn toàn không sử dụng hóa chất. Do làm ăn luôn đặt chữ tín làm đầu nên người này mách người kia tìm đến Tiến. Thậm chí, có khách nước ngoài cũng gọi điện đặt hàng nhưng Tiến không dám nhận, vì không đáp ứng được số lượng lớn.
Muốn tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương
Hỏi Tiến sao không mở rộng quy mô sản xuất ống hút cỏ? Tiến cười hiền khô mà rằng: “Hiện tại nguyên liệu cỏ bàng mọc tự nhiên không còn nhiều, với lại sức mình tới đâu thì mình làm tới đó, nên trước tiên cứ làm nhỏ và ổn định. Tôi mong muốn mô hình của mình được nhân rộng ở nhiều nơi, tạo ra nhiều sản phẩm và việc làm tại chỗ cho người dân địa phương”.
Tiến mong muốn tạo ra nhiều việc làm cho người dân địa phương.
Các sản phẩm của Tiến hoàn toàn được làm thủ công bởi Tiến muốn tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương, hơn nữa, sản phẩm thủ công luôn mang hồn cốt của người làm ra nó. Hiện tại, nhóm sản xuất với Tiến có 10 cô, trong đó có 4 người làm thường trực tại xưởng ống hút cỏ, còn 6 người làm sản phẩm tại gia đình.
“Các chị quê tôi theo xe công nhân đi làm xa từ sáng sớm tới tận chiều tối mới về. Họ có rất ít thời gian chăm lo cho gia đình, nói chi đến thời gian dành cho bản thân. Với những nguồn lực sẵn có như đất đai, ruộng lúa, cây cối tại địa phương, tôi muốn tạo việc làm cho họ ngay tại quê nhà. Tôi muốn mọi người thấy rõ tiềm lực tại địa phương để có thể phát triển sinh kế từ đó” - Tiến chia sẻ.
| Cửa hàng 3T có 3 nhóm sản phẩm chính là: ống hút cỏ, ống hút tre; sản phẩm đan lát thủ công từ cỏ bàng và từ tre trúc; sản phẩm tái chế từ vải cũ. Tất cả các sản phẩm của cửa hàng dựa trên 4 yếu tố chính: đạo đức, hiệu quả, kinh tế và bản địa. Tôi cam kết với khách hàng sản phẩm được làm ra không gây hại tới hệ sinh thái và môi trường; tạo việc làm cho người dân địa phương, đặc biệt là phụ nữ.” - Trần Minh Tiến |
Ngoài thuê mướn lao động tại địa phương, Tiến còn đặt các cô chú trong xóm làm các sản phẩm thủ công và bán trên website Cửa hàng 3T. Những chiếc rổ rá, túi, đệm cỏ bàng, Tiến đặt hàng với quy chuẩn riêng, chất lượng ổn định hướng tới độ bền và tính thẩm mĩ với giá cao hơn giá người dân tự bán trước đây.
Hiện nay, nguyên liệu làm sản phẩm ống hút cỏ bàng Tiến đang thu hái trong tự nhiên. Dù thu hoạch theo hướng bền vững nhưng nguyên liệu trong tự nhiên bây giờ không còn nhiều nên Tiến dự định năm 2019 sẽ trồng vùng nguyên liệu riêng.
Tiến vừa nói vừa mở máy tính cho tôi xem ảnh và say sưa nói về mô trồng đa canh phát triển sản phẩm sinh thái của mình. Ở đó, có thể kết hợp trồng đa canh nhiều loại cây đa tầng tán, chỗ đất bằng phẳng Tiến sẽ trồng cây lâu năm có thể kết hợp với rau màu, hàng rào kết hợp nhiều loại cây bản địa, đường mương bao xung quanh sẽ trồng cỏ bàng và tràm, dưới nước thì để cá tự nhiên. “Trước mắt, tôi làm mô hình nhỏ vài công đất cho dễ quản lý và tận dụng được nguồn lực địa phương” - Tiến chia sẻ.