Bộ phim chuyển thể từ 2 truyện ngắn “Tro tàn rực rỡ” và “Củi mục trôi về” của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư. Hơn nữa, nữ nhà văn còn viết nhiều thoại cho diễn viên trong phim.

Đạo diễn sinh hoạt với người dân Cà Mau

 “Tro tàn rực rỡ” là lần đầu tiên nhà văn Nguyễn Ngọc Tư làm việc cùng đạo diễn Bùi Thạc Chuyên. Một người miền Nam, một người miền Bắc; một người viết văn, một người làm phim. Nữ văn sĩ chia sẻ, trước khi có cơ duyên cộng tác ở dự án này, cô chẳng biết gì về đạo diễn Bùi Thạc Chuyên. “Nghe nói anh này hồi trẻ có đóng phim (cười). Nghe đâu sau đó ảnh chuyển qua làm đạo diễn. Hình như toàn làm mấy phim nghệ thuật (mà tụi nhỏ hay gọi là phim buồn ngủ). Ba của ảnh cũng là nhà văn. Đó, tất cả những gì tôi biết về Chuyên” -  Nguyễn Ngọc Tư chia sẻ.

Nguyễn Ngọc Tư là một cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam hiện tại. Cô được yêu mến với những áng văn rất tình về đất mũi Cà Mau, về cuộc sống người nông dân miền Tây. Được đắm mình trong đời sống thôn quê sông nước, Nguyễn Ngọc Tư mang trọn vẹn sự nhạy cảm của tâm hồn, cái tài tình khi dùng câu chữ vào kể chuyện miền Tây sông nước long đong, lận đận này. Cái tình người miền Tây cứ đầy ăm ắp trong từng trang sách của cô, để độc giả dẫu có từng sống ở mảnh đất này hay không, cũng không thể ngăn lòng mình yêu mến con người nơi đây, hay mảnh đất vừa yên bình, vừa chuyển động dữ dội này.

Bởi nguyên tác “Tro tàn rực rỡ” và “Củi mục trôi về” đậm chất Nguyễn Ngọc Tư là thế, kể chuyện người đàn bà miền Tây yêu thương đầy nhiệt huyết nên có không ít ngờ vực khi người mang câu chuyện lên màn ảnh lại là một đạo diễn Hà Nội chính gốc. Cách nói chuyện của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên tỏa ra cái “chất Hà Nội” rõ rệt. Năm 2009, Bùi Thạc Chuyên cho ra mắt “Chơi vơi”, bộ phim kể về câu chuyện yêu đương của những người phụ nữ Hà thành, vừa khuôn phép vừa phá cách, vừa dịu dàng vừa dữ dội. Sau một thập kỷ mới trở lại màn ảnh rộng, ông tìm về miền Tây, kể chuyện tình yêu của những người phụ nữ nơi đây.

Nguyễn Ngọc Tư chia sẻ: “Tôi không để tâm đến việc ai kể chuyện của mình một khi nó đã chuyển qua ngôn ngữ khác. “Cánh đồng bất tận” cũng là người Hà Nội làm mà. Dù là phim, hay kịch, người nào hỏi trước là tôi nhượng quyền chuyển thể cho người đó. Tôi tin vào duyên. Đời mênh mông vậy biết đâu mà chọn lựa”.

Tại Liên hoan phim quốc tế Tokyo, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên chia sẻ, ông đã mất 2 năm cho việc viết kịch bản và 5 năm để chuẩn bị quay phim. Về câu chuyện đạo diễn Bùi Thạc Chuyên chuẩn bị để đưa các chất liệu miền Tây lên màn ảnh, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư kể: “Tôi còn không đếm được bao nhiêu lần Chuyên quay lại Cà Mau, sau cái lần tới nói chuyện tác quyền. Khi một mình, khi đi với cộng sự. Có khi báo trước quãng ấy anh có tới, nếu rảnh ra ngồi cà phê chơi. Có lúc ảnh đến, biến mất trong rừng ngập mặn hay cái xó quê nào, rồi lặng lẽ rời đi, tôi không hay. Lại có đợt Chuyên nói đi vô một xóm làm chuối ép, bẵng cả tuần tôi tưởng ảnh về lại Hà Nội rồi thì bỗng thấy lù lù xuất hiện ở chợ Cà Mau. Đi một vòng về, Chuyên hay khoe hình ảnh mình thu nhặt được, hoặc hớn hở nói tìm được cái đáy hàng khơi đẹp quá đẹp không thể tưởng tượng, hoặc xuôi xị râu buồn hiu nói chắc đợt tới đi một vòng Hậu Giang, Đồng Tháp coi sao”.

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cho biết, trong quãng thời gian chuẩn bị cho “Tro tàn rực rỡ”, ông đã nhiều lần về miền Tây, sinh hoạt cùng người dân nơi đây. Khoảng 1 tháng trước khi khởi quay bộ phim, dàn diễn viên cũng sắp xếp công việc để xuống set quay, “sống” cuộc đời của các nhân vật trong phim. Bởi vậy, miền Tây qua lăng kính đạo diễn Bùi Thạc Chuyên trong “Tro tàn rực rỡ” vô cùng gần gũi, sống động.

Không chỉ đóng vai trò tác giả nguyên tác, với “Tro tàn rực rỡ”, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư còn đích thân tham gia khâu viết lời thoại cho phim, sao cho ra đúng “kiểu miền Tây”. Cô hài hước chia sẻ rằng, “việc này cũng nhẹ nhàng chứ không có gì khó khăn, chẳng hạn như có những chỗ thoại là “… quá nhỉ?” thì sửa thành “quá ta”, “mệt chết được” thì thành “mệt thấy mụ nội”.

Không chỉ là tác phẩm chuyển thể

Không quá lời khi nói “Tro tàn rực rỡ” là một trong những tác phẩm được kỳ vọng nhất năm nay của màn ảnh Việt. Ngay từ khi chỉ còn là “dự án” trên giấy, phim đã ghi dấu ấn quốc tế khi giành giải thưởng tại Chợ Dự án châu Á trong khuôn khổ Liên hoan Phim quốc tế Busan 2017, cũng như thuộc nhóm 15 dự án được chọn tham gia hạng mục chính của Liên hoan phim Cannes 2018. Vào tháng 10 vừa qua, phim trở thành đại diện Việt Nam đầu tiên được chọn tranh giải hạng mục Official Competition tại Liên hoan phim Quốc tế Tokyo và có buổi World Premiere tại đây. Mới đây, “Tro Tàn Rực Rỡ” cũng vinh dự nhận giải Khinh khí cầu Vàng cho Phim xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Ba châu lục.

Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư chia sẻ: “Khi Chuyên làm phim, tôi không có kỳ vọng gì. Tôi luyện tập và thành quen việc không kỳ vọng vào ai khác (kể cả con cái) ngoài mình. Đây là kiểu tôi sống, không phải riêng cho việc nào. Tôi nói với Chuyên rằng thay vì chạnh lòng bởi tác giả nguyên tác có vẻ lãnh đạm quá, ảnh nên nghĩ theo hướng tích cực, bớt một kỳ vọng là đỡ đi áp lực. Nhiều năm rồi Chuyên mới làm phim lại, tôi biết áp lực ấy cũng khủng khiếp nên đỡ được chút nào, chẳng phải tốt hơn sao”.

Có lẽ, chính sự thấu hiểu của Nguyễn Ngọc Tư càng trở thành nguồn động viên mạnh mẽ để “Tro tàn rực rỡ” thành hình với phiên bản hoàn hảo nhất. “Tro tàn rực rỡ” đã vượt qua những giới hạn của một tác phẩm chuyển thể để thổi sức sống mãnh liệt vào câu chuyện, là minh chứng cho vẻ đẹp sống động của điện ảnh./.