Giá sách “leo thang” gấp 2 - 3 lần vì sao?

Mới đây, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam công bố giá sách giáo khoa (SGK) mới của lớp 3, 7, 10 ở hai bộ "Kết nối tri thức với cuộc sống" và "Chân trời sáng tạo", áp dụng từ năm học 2022-2023. Giá các bộ sách này cao hơn hẳn so với SGK hiện hành.Một bộ sách lớp 3 hiện tại giá 58.000 đồng, trong khi bộ mới có giá từ 177.000 đến 183.000 đồng, cao hơn ba lần. Mức này của bộ mới chưa bao gồm sách tiếng Anh - cuốn thường đắt nhất. Do tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc đối với lớp 3 từ năm học tới, phụ huynh sẽ phải chi thêm ít nhất vài chục nghìn nữa.Bộ sách lớp 7 mới có giá từ 208.000 đồng. Nếu tính cả sách tiếng Anh (chưa công bố giá), số tiền có thể cao hơn khoảng hai lần so với hiện hành (134.000 đồng/bộ).Với lớp 10, giá một bộ từ 246.000 đến 301.000 đồng, tuỳ thuộc tổ hợp môn học. Mức này bao gồm tổng giá bìa của 5 trong số 7 môn học bắt buộc (Toán, Ngữ văn, Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp), 5 môn học lựa chọn và 3 chuyên đề học tập. Trong khi đó, giá bộ cũ là 164.000 đồng.

Theo lý giải của nhà xuất bản, sách tăng giá vì được thiết kế theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh, tăng cường hình ảnh với cách trình bày, minh họa sinh động, hấp dẫn; khổ sách lớn hơn.Nhà xuất bản cho biết, mức giá SGK mới kể trên đã được kê khai với Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính theo đúng quy định.

Trước đó, từ năm 2020, khi SGKmới lần đầu được đưa vào sử dụng (đối với lớp 1), việc giá sách tăng cao gần gấp hai lần so với bộ cũ cũng gây ra nhiều tranh luận. Khi đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản gửi Quốc hội, nêu ra các nguyên nhân như sách nhiều trang hơn, khổ rộng hơn cũ; nhiều hình ảnh minh hoạ đòi hỏi giấy in, mực in phải tốt hơn. Ngoài ra, sách được thực hiện theo phương thức xã hội hóa, không được trợ cấp một phần như với sách cũ, nên chi phí được tính thêm vào giá.

Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch Covid-19 kéo dài, đời sống của người dân chịu nhiều ảnh hưởng, việc giá SGK tăng chóng mặt là điều không phù hợp. Với những gia đình có hoàn cảnh khó khăn thì đây thực sự là cả gánh nặng đè lên đôi vai mỗi dịp đầu năm học. Bởi ngoài sách, họ còn phải "gánh" thêm đủ các khoản phí như: đồ dùng học tập, quần áo,..

Vẫn có thể tiết giảm chi phí, tránh lãng phí

Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam khẳng định đặt tiêu chí phục vụ ngành và xã hội lên hàng đầu. "Với phương châm phục vụ là mục đích, kinh doanh là phương tiện, nhà xuất bản đã tiết giảm tối đa chi phí đầu vào để có giá bán sách phù hợp với mức chi phí của đại đa số gia đình có con em đi học", đơn vị này cho hay.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, nhìn vào thực tế hiện nay có nhiều chi phí có thể tiết giảm hơn nữa để giảm giá sách. Cụ thể, SGK ở nhiều môn học có thể giảm bớt số trang. Đặc biệt, với một số môn học ở chương trình mới không cần thiết phải có SGK, chỉ cần sách giáo viên. Ví dụ môn giáo dục thể chất, hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp.Trên thực tế ở lớp 1, lớp 2, nhiều giáo viên thể dục cho biết họ chỉ cần sách giáo viên để tham khảo và bám sát yêu cầu của chương trình vì môn học này thực hành ngoài trời là chính.

Một thầy giáo tiểu học ở Hải Dương cũng chia sẻ: “Tôi là giáo viên tiểu học nhưng thật sự mình không biết nói gì, ngoài cụm từ duy nhất "khổ cho người dân lắm". Đáng nói là, tôi dạy tôi biết, có rất nhiều quyển các cháu mua về cả năm không đụng đến...”.

Phụ huynh Nguyễn Anh Lê (Hải Dương) cho rằng: “Sách thì đắt tiền, mà mua về lại không sử dụng hết là quá lãng phí. Năm ngoái con tôi học lớp 1,mua sách cho con tốn bao tiền mà có quyển không sử dụng đến, ví dụ như sách Hoạt động thể chất. Năm nay con học lớp 2 cũng không sử dụng quyển Hoạt động thể chất. Bộ đồ dùng Toán lớp 2 cũng rất ít sử dụng. Người nghèo sẽ khó khăn khi mua SGK chương trình mới. Tôi không hiểu cải cách kiểu gì mà lại làm bài luôn vào sách, vậy có còn gọi là SGKnữa không hay gọi luôn là sách vở?. Ngày xưa, thế hệ 6,7,8x đều truyền sách từ lứa này qua lứa khác mà vẫn giỏi giang. Còn hiện nay những cuốn SGKdùng xong là vứt luôn không phải là quá lãng phí tiền của người dân và tài nguyên của đất nước”.

Chị Nguyễn Thu Hòa (Hà Nội) bày tỏ: “Nghe giá SGK năm nay mà giật mình. Trường con tôi bán sách theo combo, bắt buộc phải mua tất cả bao gồm SGK, nhiều loại sách tham khảo, đồ dùng học tập và vở. Nhà tôi có 3 con học tiểu học, mỗi cháu phải chi hết khoảng 900.000 đồng cho 1 combo như vậy. Bộ sách lớp 2 nếu kèm sách tiếng Anh và dụng cụ học tập gần 1,1triệu đồng. Có trường hợp phụ huynh mua ngoài thì có 1-2 quyển không giống sách của trường nên lần sau bắt buộc phải mua của trường. Chính vì thế, cần có chính sách trợ giá để tất cả học sinh đều được học sách chất lượng như nhau cả về nội dung lẫn hình thức”.

Câu chuyện SGK tăng giá đã diễn ra mấy năm nay gây nhiều tranh luận chưa có hồi kết. Trong đó, việc Bộ Giáo dục và Đào tạocho phép tăng số đầu SGK bắt buộc so với chương trình cũ, trong đó có những cuốn SGK thực sự không cần thiết... khiến giá SGK tăng cao đến nay vẫn chưa có câu trả lời. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý, nhà xuất bản cần có thêm chính sách hỗ trợ các gia đình có hoàn cảnh khó khăn để đảm bảo quyền được tiếp cận SGK mới, phục vụ mục đích học tập của mọi đối tượng học sinh./.