Vì thế, tùy theo điều kiện thực tế, mỗi trường, mỗi địa phương đều có các giải pháp để đảm bảo đủ giáo viên dạy các môn học theo chương trình giáo dục phổ thông mới.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, cả nước còn thiếu khoảng 95 nghìn giáo viên các cấp, đồng thời thừa giáo viên cục bộ ở nhiều địa phương, cấp học. Bên cạnh đó, số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, trong 10 năm (từ năm 2012 đến năm 2022), học sinh cả nước tăng 4 triệu, tương đương với 22,5%. Trong khi đó, số giáo viên chỉ tăng 8,7%. Nếu tính riêng bậc phổ thông, số học sinh tăng hơn 21%, còn số giáo viên lại giảm 4,05%. Vì thế, dù Chương trình giáo dục phổ thông mới đã triển khai sang năm học thứ 3, nhưng tình trạng thiếu giáo viên các môn học mới như Tiếng Anh (ở cấp tiểu học), Tin học, Công nghệ, Nghệ thuật… vẫn là khó khăn lớn nhất đối với các cơ sở giáo dục. Thiếu giáo viên, nhiều trường trung học phổ thông phải bỏ các môn học này ra khỏi danh sách đăng ký môn học tự chọn, còn các trường tiểu học buộc phải giảm số buổi học theo quy định.
Ông Đoàn Minh Châu, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai, Hà Nội nêu thực tế: “Nhà trường gặp rất nhiều khó khăn trong việc dạy môn mỹ thuật âm nhạc. Về cơ sở vật chất, chưa có phòng âm nhạc, yêu cầu đầu tư khá lớn, nhu cầu của học sinh chưa biết sử dụng nhạc cụ gì, khó khăn thứ 2 về đội ngũ giáo viên, nhà trường chưa có giáo viên dạy mỹ thuật, âm nhạc”.
Bà Đào Thị Phương, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Sông Cầu, tỉnh Bắc Kạn cho hay: “Nếu như năm học này tỷ lệ giáo viên để đảm bảo dạy 2 buổi/1 ngày, nghĩa là 1,5 giáo viên/1 lớp, thì hiện nay giáo viên của chúng tôi đang thiếu đến 4,5 giáo viên. Chúng tôi xử lý bằng cách là đã giảm số buổi học”.
Hiện Bộ Chính trị đã giao bổ sung trên 65 nghìn biên chế giáo viên trong giai đoạn 2022 - 2026 và riêng năm học này là trên 27 nghìn biên chế giáo viên, nhưng việc tuyển dụng cũng cần có thời gian và nguồn tuyển tốt. Vì thế, để có đủ giáo viên dạy theo chương trình mới ngay trong năm học này, giải pháp được nhiều trường, địa phương lựa chọn đó là thuê giáo viên dạy theo hợp đồng. Bà Phạm Thị Lệ Hằng, Trưởng phòng Giáo dục - Đào tạo quận Hà Đông cho hay: “Về đội ngũ, hiện nay ngành đang thiếu rất là nhiều và chúng tôi cũng phải có giải pháp để hợp đồng với giáo viên về hưu cũng như hợp đồng với giáo viên trẻ mới ra trường cho ngành”.
Bà Nguyễn Thúy Thanh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hữu Hòa, thành phố Hà Nội phân tích: “Nếu không hợp đồng thì nhà trường sẽ không đủ giáo viên để dạy. Ví dụ với Tin học, khối 3, 1 tiết, khối 4, khối 5 quy định là mỗi một lớp là dạy 2 tiết, nếu không hợp đồng thì nhà trường chỉ có thể sắp xếp được mỗi lớp dạy 1 tiết thôi, như thế sẽ không đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Nhưng khi hợp đồng vào thì đủ theo quy định là mỗi một lớp học 2 tiết Tin học 1 tuần”.
Một phương án cũng được nhiều địa phương thực hiện trong khi chờ được bổ sung biên chế giáo viên đó là bố trí giáo viên môn Tiếng Anh, Tin học dạy liên trường, dạy nhiều điểm trường. Ông Phạm Văn Phôi, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu cho biết: “Để đảm bảo số giáo viên dạy môn tiếng Anh của lớp 3, Phòng tham mưu cho UBND huyện phân công giáo viên tiếng Anh cấp trung học cơ sở trên cùng địa bàn xã kiêm nhiệm dạy môn tiếng Anh đối với lớp 3 của trường tiểu học trên địa bàn xã ấy. Bên cạnh đó, huyện biệt phái những giáo viên ở những đơn vị đang có 2 giáo viên đến những đơn vị chưa có giáo viên để đảm bảo dạy học đối với tiếng Anh lớp 3”.
Có thể thấy, phương án mà các trường, địa phương đang triển khai trong năm học này là giải pháp trước mắt để có thể khắc phục tạm thời tình trạng thiếu giáo viên, đáp ứng đủ tiêu chí dạy học tối thiểu cho chương trình mới. Năm học mới đã bắt đầu, những khó khăn về thiếu giáo viên vẫn đang tiếp diễn, nhưng các thầy cô giáo, các cơ sở giáo dục đều đang cố gắng khắc phục, để các học sinh được học tập trong điều kiện tốt nhất./.