Theo báo cáo của Sở KH&ĐT Hà Nội, trên địa bàn TP đang triển khai 266 dự án khu đô thị, khu nhà ở có quy mô từ 2ha trở lên, trong đó có tới 168 dự án chưa hoàn thành hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật (chiếm 63%). Đặc biệt là thiếu hạ tầng xã hội như sân chơi, vườn hoa, trường học, bệnh viện trong khu đô thị đã kéo theo rất nhiều hệ lụy.

Đơn cử như tại quận Hoàng Mai (Hà Nội), đầu năm học 2022-2023, hàng trăm phụ huynh phải tham gia bốc thăm để giành vé cho con vào trường mầm non công lập. Các trường học tiểu trên địa bàn quận cũng luôn trong tình trạng quá tải, thậm chí phải học luân phiên. Việc thiếu trường lớp tại các khu đô thị đang ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục tại địa phương.

Trao đổi bên hàng lang Quốc hội với VOV.VN về nội dung này, đại biểu Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, Phó Hiệu trưởng ĐH Kinh tế Quốc dân cho biết, về mặt quy hoạch đô thị, khi xây dựng đều phải tuân theo các quy chuẩn về mật độ dân cư, diện tích dành cho cư dân, diện tích cơ sở hạ tầng, nơi công cộng, trường học, cơ sở y tế là bao nhiêu. Tuy nhiên, trên thực tế, khi điều chỉnh quy hoạch thường khiến mật độ, quy mô dân cư tăng lên, trong khi không điều chỉnh tăng tương ứng các hạ tầng về giáo dục, y tế. Thậm chí có những nơi khi điều chỉnh quy hoạch lại thu hẹp diện tích hoặc dịch chuyển vị trí các khu vực xây dựng trường học, dẫn đến mất cân đối. Mấu chốt của vấn đề phụ thuộc vào khâu quản lý quy hoạch và tiến hành đầu tư đúng theo quy hoạch đã phê duyệt.

“Không ít chủ đầu tư chỉ quan tâm đến việc xây nhà để bán, đầu tư khu vực thương mại sinh lợi nhuận, các công trình như trường học lại không được quan tâm dẫn đến tình trạng thiếu trường lớp tại các khu vực có nhiều chung cư, khu đô thị. Hay khi điều chỉnh quy hoạch, trước đây chỉ có 5 tòa chung cư, nhưng khi xây thêm 5 tòa khác, quy mô dân số tăng gấp đôi nhưng cũng không tăng thêm diện tích đất cho trường học, đương nhiên sẽ làm mất cân đối, thậm chí có những nơi khi điều chỉnh quy hoạch thì chuyển luôn cả trường học sang vị trí khác”, đại biểu Hoàng Văn Cường nói.

Để giải bài toán thiếu trường lớp tại nhiều đô thị lớn như Hà Nội hiện nay, ông Cường cho rằng, cần siết chặt khâu quản lý quy hoạch cũng như quá trình đầu tư xây dựng, điều chỉnh quy hoạch.

Còn theo đại biểu Vũ Trọng Kim (đoàn Nam Định), quy hoạch là vấn đề khoa học, đòi hỏi đáp ứng không chỉ yêu cầu của hiện tại mà cả trong một tương lai dài phía trước. Bởi vậy các nhà quy hoạch phải tính toán rất kỹ về mặt không gian, thời gian. Quy hoạch không phải là sắp xếp bố trí công trình này ở chỗ này, chỗ kia, mà phải dựa trên quan điểm phát triển, chỉ khi đặt trong mối quan hệ phát triển thì các quy hoạch mới giải quyết được vấn đề trước mắt và tương lai.

“Do đó, các công trình về nhà ở, phúc lợi, hạ tầng giao thông, hạ tầng xã hội, các thiết chế giáo dục, y tế luôn phải đồng bộ, nếu không đảm bảo sự đồng bộ sẽ giống như vỡ trận. Đơn cử như giao thông tại Hà Nội, ùn tắc do những bất cập về quy hoạch đã trở thành điều nhức nhối nhiều năm nay. Hay với giáo dục, sự phát triển dân số là điều bình thường và có thể tính toán được, nhưng trong quy hoạch và đầu tư phát triển nhà ở dường như tách rời với sự phát triển của các cơ sở giáo dục, y tế, hoặc có nhưng vẫn quá chậm”, đại biểu Vũ Trọng Kim cho biết.

Theo đại biểu đoàn Nam Định, điều đáng nói hiện nay là các quy hoạch đô thị chưa đồng bộ, tốc độ, tiến độ phát triển của các tòa chung cư và các thiết chế giáo dục, y tế chưa tương xứng, còn “độ vênh” nhất định gây thiếu hụt trường lớp tại nhiều khu vực. Thậm chí có trường hợp khi điều chỉnh quy hoạch, các công trình về giáo dục còn bị thay đổi về vị trí, hoặc bị “lấn ép” bởi những công trình khác. Tình trạng phụ huynh phải bốc thăm để giành xuất học cho con tại trường mầm non công lập diễn ra trong thời gian qua là một sự cảnh báo mạnh mẽ đến cơ quan chức năng, chính quyền địa phương trong việc quản lý quy hoạch đô thị, công tác giám sát, việc thực hiện quy hoạch cũng cần có sự chỉ đạo thông nhất, đảm bảo đúng nguyên tắc trong kế hoạch được phê duyệt ban đầu.

Cũng theo đại biểu đoàn Nam Định, một nguyên nhân khác dẫn đến những bất cập, quá tải trường lớp tại các khu đô thị còn do sự thiếu đồng bộ trong quy hoạch. Mỗi ngành đều có chiến lược phát triển riêng, song quá trình “khâu nối” kế hoạch các ngành để có một quy hoạch đồng bộ còn mang tính chắp nối, chưa phù hợp, dẫn đến độ “vênh” về tồ chức thực hiện. Ví dụ, như ngành giáo dục đang có nhu cầu về trường lớp ngay tại thời điểm này, nhưng quy hoạch khu vực đó lại chuẩn bị cho tương lai từ 3-5 năm tới, thì đương nhiên hiện tại sẽ không thể đáp ứng nhu cầu.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng chỉ ra rằng, trong việc xây dựng chung cư, nhà ở, nhiều chủ đầu tư vẫn chú ý đến việc xây nhà để bán hơn các công trình xã hội khác do sức hấp dẫn của lợi nhuận, còn các công trình về giáo dục, y tế lại có tâm lý “chưa xây, chưa làm cũng chưa chết”, dẫn đến tình trạng quy hoạch bị phá vỡ./.

Nguyễn Trang/VOV.VN