Khó khăn ở đâu?

Sách giáo khoa (SGK) điện tử mang lại nhiều lợi ích khả năng lưu trữ nhiều loại sách, đa luồng, cập nhật dữ liệu nhanh chóng và không giới hạn chia sẻ trong cộng đồng. Năm học 2021-2022 để khắc phục tình trạng thiếu sách giáo khoa (SGK) do dịch Covid-19 ảnh hưởng đến việc vận chuyển, cung ứng đến nhiều địa phương, Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam đã xây dựng trang "Hành trang số" và số hóa toàn bộ sách giáo khoa (SGK), một số sách bài tập và sách giáo viên. Nhờ vậy, học sinh có thể đọc sách dễ dàng và hoàn toàn miễn phí trong trường hợp chưa kịp mua SGK cho năm học mới. Việc số hoá SGK không chỉ là giải pháp giúp cho phụ huynh học sinh đỡ đau đầu khi tìm mua SGK cho con, mà đây còn là kênh học tập hiệu quả với nguồn tư liệu phong phú, học sinh có thể vừa học tập vừa thực hành ngay trên trang web.

Mới đây, cuộc tọa đàm trực tuyến “Sách giáo khoa điện tử tương tác cao- Hướng đi cho tương lai” do Mạng lưới tri thức trẻ Việt Nam tổ chức đã thu hút sự tham gia của nhiều thành viên trong mạng lưới và cùng các diễn giả-các chuyên gia hàng dầu trong lĩnh vực giáo dục. là sự kết hợp với mong muốn sẽ mở ra hướng đi mới cho học liệu điện tử tương tác cao ở Việt Nam. Cô giáo Nguyễn Thị Minh Hiển đến từ trường THPT Tây Trà, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi chia sẻ: “SGK điện tử có tiềm năng lớn, nêu rõ được toàn cảnh thực tại, những khó khăn khi sử dụng SGK điện tử vào giảng dạy và đề xuất những phương hướng phát triển bởi cô nhận định rằng SGK điện tử sẽ là một xu hướng trong tương lai”. Còn ông Nguyễn Văn Đại, Phó bí thư Đoàn Bộ Giáo dục - Đào tạo cũng chia sẻ về những khó khăn mà NXB Giáo dục Việt Nam gặp phải khi triển khai SGK điện tử, bao gồm khối lượng công việc lớn, thời gian hạn hẹp, nguồn lực và tài chính. Ông Đại cũng cho rằng, dịch Covid-19 đã tạo ra nhiều lợi thế và cơ hội cho SGK điện tử. Đồng thời, cũng cho biết, NXB đang cố gắng phát triển song hành cả SGK giấy lẫn phiên bản điện tử hướng tới việc phục vụ tốt nhất cho nhu cầu mua sách của học sinh, giáo viên... Với những kinh nghiệm thực tế khi triển khai, ông Phạm Thúc Trương Lương, Giám đốc công ty cổ phần công nghệ Tinh Vân, nhận định rằng SGK điện tử không mới mẻ ở các nước phát triển, nhưng cũng đề cập đến những khó khăn trong quá trình triển khai ở Việt Nam với dự án Classbook năm 2013. Dựa trên bài học từ việc Thụy Điển quay lại với hình thức SGK giấy, ông đã phân tích và khẳng định rằng, không có loại SGK nào có thể thay thế hoàn toàn loại giấy và NXB nên cung cấp bản mềm để triển khai SGK điện tử là hợp lý nhất. Có ý kiến cho rằng, không thể thay thế học liệu truyền thống ngay lập tức, vì có nhiều yếu tố liên quan đến văn hóa, tư duy và cơ sở vật chất.

Xây dựng một chiến lược rõ ràng cho phát triển SGK điện tử

TS. Trần Lê Hưng, người chủ trì cuộc tọa đàm (Thành viên Ban chủ nhiệm Mạng lưới Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu, Giảng viên trường Đại học Công nghệ, ĐH Quốc gia Hà Nội) cho rằng, tất cả các ý kiến đều khẳng định, việc phát triển SGK điện tử là một xu hướng mới và cần thiết cho đổi mới ngành giáo dục Việt Nam nhưng cần sự cân nhắc và kế hoạch chi tiết. Để phát triển SGK điện tử các chuyên gia kiến nghị một số vấn đề như:Thứ nhất, xây dựng chiến lược, lộ trình phát triển: Cần xây dựng một chiến lược rõ ràng và cụ thể cho phát triển SGK điện tử. Điều này bao gồm xác định mục tiêu, lộ trình, và các bước cụ thể để đạt được mục tiêu đó. Chiến lược này nên bao gồm sự tham gia của các nhà xuất bản (NXB) và doanh nghiệp trong việc phát triển và triển khai SGK điện tử. Thứ hai, cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng công nghệ, bao gồm việc cải thiện mạng internet, đảm bảo sự truy cập dễ dàng và ổn định cho người dùng. Đồng thời, cần phát triển các thiết bị phù hợp để sử dụng SGK điện tử một cách thuận lợi. Thứ ba, cần tạo ra môi trường hợp tác giữa các NXB và doanh nghiệp công nghệ để cùng phát triển SGK điện tử. Các NXB có thể cung cấp bản mềm của sách giấy để triển khai sách điện tử. Đồng thời, hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ có thể giúp tăng cường khả năng phát triển và cung cấp các thiết bị, ứng dụng hỗ trợ SGK điện tử. Thứ tư, để đảm bảo việc triển khai SGK điện tử thành công, cần tăng cường đào tạo và hỗ trợ cho giáo viên về việc sử dụng công nghệ trong giảng dạy và sử dụng SGK điện tử. Tận dụng tối đa tiềm năng của SGK điện tử trong quá trình giảng dạy…

Còn ông Nguyễn Sỹ Nam, Viện khoa học giáo dục Việt Nam thì cho rằng, việc phát triển thiết bị và SGK điện tử là một xu hướng thực tế, nhưng cũng nhấn mạnh rằng mỗi NXB có mục tiêu và định hướng riêng. Chính vì thế cần có sự dẫn dắt từ chính phủ và cả sự hợp tác giữa các NXB và doanh nghiệp…./.