Những ngày qua, dư luận xôn xao khi thấy Công văn số 5944 của Bộ Y tế được ký ngày 24/7/2021 về việc tăng cường phòng, chống bệnh dịch bệnh Covid-19 bằng thuốc cổ truyền và sản phẩm từ dược liệu cổ truyền. Mặc dù 2 hôm sau Bộ Y tế có công văn thu hồi văn bản này nhưng dư âm của nó vẫn còn, bởi điều trị lòng tham không thể chỉ dùng một liều thuốc mà dứt ngay được.
Điều 8, chương I, Luật Canh tranh được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 12 tháng 6 năm 2018 quy định rõ, hành vi bị cấm đối với cơ quan nhà nước gồm: "Ép buộc, yêu cầu, khuyến nghị doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thực hiện hoặc không thực hiện việc sản xuất, mua, bán hàng hóa, cung ứng, sử dụng dịch vụ cụ thể hoặc mua, bán hàng hóa, cung ứng, sử dụng dịch vụ với doanh nghiệp cụ thể, trừ hàng hóa, dịch vụ thuộc lĩnh vực độc quyền nhà nước hoặc trong trường hợp khẩn cấp theo quy định của pháp luật; Phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để can thiệp trái pháp luật vào hoạt động cạnh tranh". Còn đối với tổ chức, cá nhân thì cấm "cung cấp thông tin, vận động, kêu gọi, ép buộc hoặc tổ chức để doanh nghiệp thực hiện hành vi hạn chế cạnh tranh, cạnh tranh không lành mạnh". Như vậy, dù cố ý hay không, danh mục các loại thuốc được đính kèm Công văn 5944 đã vi phạm điều luật này. May là Bộ Y tế kịp thời nhìn ra sai sót của văn bản để thu hồi.
Rất nhiều ảnh chụp màn hình của cộng đồng mạng cho thấy, trước khi công văn được ký ban hành 1 tuần, vào ngày 17/7/2021, tài khoản Facebook của người được xem là CEO công ty dược phẩm Sao Thái Dương có sản phẩm nằm trong danh mục được liệt kê đã khoe rằng đây là những sản phẩm được Bộ Y tế công nhận có thể hỗ trợ điều trị Covid - 19. Ngay sau đó, giá bán sản phẩm Kovir của công ty này từ 180.000 đồng/hộp đã bị đẩy lên 1.000.000 đồng/hộp, thậm chí 1.250.000 đồng/hộp. Ngoài ra, các sản phẩm Xuyên tâm liên CV19 Toàn Lộc, Xuyên tâm liên CV19 Nhất Lộc cũng tăng giá tương tự, dù hai sản phẩm này không nằm trong danh mục được Công văn 5944 nhắc đến.
Trước thực trạng này, ngày 27/7/2021, Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương đã có văn bản yêu cầu Cục Quản lý thị trường các địa phương tăng cường kiểm tra kiểm soát và kịp thời xử lý hành vi vi phạm (nếu có). Đây là động thái tích cực nhằm giúp người dân không mất tiền oan khi tìm kiếm các phương pháp phòng chống dịch bệnh Covid nguy hiểm đang diễn biến khó lường.
Xin nhắc lại, Điều 10 của Luật Giá 2012 đã quy định rõ: Cấm các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh: "Bịa đặt, loan tin, đưa tin không đúng sự thật về tình hình thị trường, giá hàng hóa, dịch vụ; Lợi dụng khủng hoảng kinh tế, thiên tai, địch họa, hỏa hoạn, dịch bệnh và điều kiện bất thường khác; lợi dụng chính sách của Nhà nước để định giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ bất hợp lý". Những hành vi này khi áp dụng trên mặt hàng thuốc chữa bệnh còn tệ hại hơn rất nhiều so với nông sản thực phẩm thiết yếu bị đội giá, nhất là trong bối cảnh cuộc chiến chống Covid-19 hết sức phức tạp. Hậu quả để lại không chỉ là khiến người tiêu dùng tiền mất tật mang, mà còn có thể đe dọa những nỗ lực phòng chống dịch bệnh của các cấp, các ngành, của địa phương, doanh nghiệp và người dân.
Ai cũng mong sau những thử nghiệm lâm sàng nghiêm túc, chặt chẽ sẽ có những loại thuốc được công nhận có thể điều trị hoặc hỗ trợ điều trị Covid-19. Nhưng ngay cả khi công bố nghiên cứu khoa học thì văn bản của cơ quan quản lý nhà nước vẫn phải hết sức thận trọng, tránh tạo cơ hội cho người kinh doanh tăng giá bán đột ngột, quảng cáo gây ngộ nhận cho người tiêu dùng. Thuốc trị lòng tham lúc nào cũng cần, để lòng tham không trở thành dịch bệnh. Những hành vi vi phạm phải được xử lý thật nghiêm, có tính răn đe cao. Doanh nghiệp cần nhớ là ngoài lợi nhuận còn phải có trách nhiệm xã hội và đạo đức kinh doanh, mới có thể duy trì thành quả được bền lâu./.