Tháng 10/2021, thị trường chứng khoán Việt Nam có thêm 129.500 tài khoản cá nhân được mở mới, nâng tổng số tài khoản chứng khoán cá nhân mới mở trong 10 tháng năm 2021 lên 1.090.000 tài khoản, cao hơn tổng số tài khoản cá nhân đã được mở trong 4 năm liên tiếp 2017 - 2020. Tính đến cuối tháng 10/2021, thị trường chứng khoán Việt Nam có hơn 3.860.000 tài khoản được mở, trong đó có gần 99% tài khoản do nhà đầu tư trong nước nắm giữ, khoảng 1% còn lại là do nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ. Nếu như trong giai đoạn đầu chỉ có những người có kiến thức, thậm chí có quan hệ với các công ty chứng khoán hoặc doanh nghiệp phát hành cổ phiếu mới tham gia thị trường, thì nay đã có rất nhiều nhân viên văn phòng, công sở, bác sĩ, nhà báo, kể cả học sinh, sinh viên trở thành nhà đầu tư cá nhân.

Giá trị đầu tư của thị trường chứng khoán Việt Nam cũng tăng rất mạnh trong năm 2021 này. Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, tổng mức huy động vốn cho nền kinh tế của thị trường chứng khoán 9 tháng năm 2021 ước tính đạt 292.100 tỷ đồng, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết: 6 tháng đầu năm 2021, tổng mức huy động vốn thực tế trên thị trường chứng khoán ước đạt 176.745 tỷ đồng, tăng 65% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức cao nhất trong 21 năm qua, kể từ phiên giao dịch đầu tiên của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cũng không khó lý giải nguyên nhân thị trường chứng khoán tăng đột biến như vậy. Đại dịch Covid-19 bùng phát, nhiều địa phương - nhất là những vùng kinh tế chủ lực - phải thực hiện giãn cách xã hội để phòng chống dịch khiến cho mọi hoạt động kinh tế bị đình trệ, người lao động phải làm việc online hoặc nghỉ việc, thu nhập giảm sút. Các kênh đầu tư kinh doanh khác như bất động sản, vàng đều không hoạt động được do giãn cách, thu nhập từ gửi tiết kiệm chịu ảnh hưởng của lãi suất giảm. Thêm vào đó, chỉ cần số vốn vài chục triệu đồng cũng có thể đầu tư vào chứng khoán, chứ không phải hàng trăm triệu hay hàng tỷ đồng như các kênh vàng, bất động sản, tiết kiệm.

Trong điều kiện cả người và tiền đều nhàn rỗi, chứng khoán với những giao dịch trực tuyến là kênh hiệu quả nhất, miễn là nhà đầu tư chịu khó trang bị một số kiến thức kinh tế, kinh nghiệm sống và thêm chút may mắn. Trên mạng xã hội zalo, facebook có hàng nghìn hội nhóm, room chat để tư vấn, hướng dẫn, gợi ý danh mục đầu tư, nếu nhà đầu tư không trang bị kiến thức, kinh nghiệm thì sẽ hoang mang, lúng túng, quyết định sai. Thị trường chứng khoán Việt Nam cũng như thế giới chịu ảnh hưởng khá lớn của tâm lý đám đông, nhà đầu tư cá nhân ồ ạt mua bán, tự gây thất thoát cho tài khoản của mình. Chỉ nhà đầu tư lớn được hưởng khi lợi dụng tâm lý này để xả hoặc gom cổ phiếu với giá tốt. 5 phút rung lắc khiến sàn Thành phố Hồ Chí Minh mất 35 điểm trong phiên chiều 19/11/2021 vừa qua là ví dụ điển hình.

Sự thăng hoa của thị trường chứng khoán Việt Nam phản ánh cơ hội phát triển của nền kinh tế cũng như mở ra hướng huy động vốn hợp pháp, minh bạch cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi và sự công bằng cho các nhà đầu tư cũng như doanh nghiệp niêm yết, vai trò kiểm soát, điều phối của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đặc biệt quan trọng, để tránh tình trạng dùng thủ thuật và thông tin không chính xác nhằm can thiệp vào giá cổ phiếu khiến nhà đầu tư cá nhân bị mất tiền vào những doanh nghiệp đang hoạt động kém hiệu quả. Nếu như trước đây chúng ta thường nói: “Hãy trở thành người tiêu dùng thông thái”, thì bây giờ càng cần cân nhắc kỹ để trở thành nhà đầu tư chứng khoán thông thái./.