Chiều 16/9 (giờ địa phương), cuộc họp Quốc hội lâm thời lần thứ 202 của Nhật Bản đã diễn ra. Ông Suga Yoshihde đã được bầu với đa số phiếu, từ 314/462 ghế Hạ viện và 142/240 ghế Thượng viện. Ông Suga Yoshihide đã chính thức được phê chuẩn làm Thủ tướng thứ 99 của Nhật Bản, thay cho ông Abe Shinzo từ chức vì lý do sức khỏe.

Vị Thủ tướng thuận duyên

Trước đó, vào ngày 14/9, ông Suga Yoshihide đã giành thắng lợi vang dội trong cuộc tranh cử Thủ tướng trước hai đối thủ là ông Kishida Fumio và ông Ishiba Shigeru với số phiếu 377/534 phiếu (thực tế có 353 phiếu, nhưng khuyết một phiếu do 1 Nghị sĩ nhập viện), trở thành Chủ tịch Đảng Tự do Dân chủ (LDP), đồng nghĩa là Thủ tướng sau khi vượt qua kỳ bỏ phiếu tại Quốc hội. Nhiệm kỳ Thủ tướng lần này của ông Suga là khoảng 1 năm-thời gian còn lại trong nhiệm kỳ III của ông Abe Shinzo.

Ông Suga Yoshihide trước khi làm Thủ tướng đã thành công với vai trò là Chánh văn phòng Nội các 7 năm 8 tháng - bằng thời gian ông Abe Shinzo tại nhiệm Thủ tướng. Và việc ông làm Thủ tướng dường như đã được thuận duyên từ trước.

Ngày 1/4/2019, Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Suga Yoshidide tuyên bố Niên hiệu mới của Nhật Bản là đánh dấu một trong những bước chuẩn bị cuối cùng cho lễ đăng vị đầu tiên sau 3 thập niên. Sau đó ngày 30/4/2019, Nhật Hoàng Akihito thoái vị, và từ ngày 1/5/2019 Niên hiệu Lệnh Hòa (Reiwa) bắt đầu được tính. Lễ đăng quang chính thức của Nhật Hoàng Naruhito diễn ra vào ngày 22/10/2019, với sự tham dự của đông đảo quan khách quốc tế, trong đó có Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc.

Thông thường thì Thủ tướng sẽ là người công bố Niên hiệu mới. Nhưng với uy tín của ông Suga Yoshihide và ngầm giao hẹn tương lai đối với ông, Thủ tướng Abe Shinzo lúc đó đã ủy thác cho ông công bố Niên hiệu mới của Nhật Bản. Kể từ giây phút đó ông được người dân Nhật Bản gọi với cái tên trìu mến “Ông Lệnh Hòa-令和おじちゃん”.

Tại Nhật Bản, trong những năm qua nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, tăng trưởng thấp. Tuy các chính sách của người tiền nhiệm ông Suga Yoshihide là Thủ tướng Abe luôn luôn ưu tiên phát triển kinh tế, song vẫn chưa tạo ra được bứt phá với một mức tăng trưởng có thể yên tâm. Với niên hiệu mới, nền kinh tế Nhật Bản hy vọng sẽ tạo ra mức tăng trưởng mới đáp ứng nguyện vọng của dân chúng.

Trên thế giới, quốc gia tồn tại chế độ Hoàng thất không còn nhiều, nên mỗi sự thay đổi của Vương triều đều tập trung sự chú ý của thế giới. Nhật Bản từ đây hy vọng sự thay đổi tích cực mới, ứng với cuộc sống bình yên, vui vẻ của dân chúng. Và việc “Ông Lệnh Hòa” Suga Yoshihide trở thành Thủ tướng Nhật Bản hy vọng sẽ mở ra một thời kỳ phát triển mới cho Nhật Bản. Trong phát biểu chúc mừng ngày 14/9, ông Abe Shinzo cho rằng ông Suga Yoshihide là Thủ tướng thích hợp nhất cho thời đại mới, thời đại Lệnh Hòa (Reiwa).

Nội các mới với năng lượng mới

Sau khi được phê chuẩn làm Thủ tướng, ông Suga đã lập tức công bố danh sách Nội các mới. Có 8 chức vụ chủ chốt được ông Suga giữ lại đó là Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Tài chính Taro Aso; Bộ trưởng Ngoại giao Toshimitsu Motegi; Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Hiroshi Kajiyama; Bộ trưởng Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch Kazuyoshi Akaba; Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi; Bộ trưởng Tái thiết Kinh tế Yasutoshi Nishimura; Bộ trưởng Olympic và Paralympic Seiko Hashimoto.

Ông Kishi Nobuo được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Phòng vệ thay ông Taro Kono sang làm Bộ trưởng Cải cách hành chính.Có 2 nữ bộ trưởng là Bộ trưởng Tư pháp và Bộ trưởng Olympic và Paralympic.Có 5 bộ trưởng được bổ nhiệm mới đó là Bộ trưởng Bộ Phòng vệ, Bộ Trưởng Bộ Nông Lâm Thủy sản, Bộ trưởng Bộ Phục hưng, Bộ trưởng Bộ sáng tạo địa phương, Bộ trưởng Bộ người tiêu dùng và Khoa học kỹ thuật. Có 4 Bộ trưởng lần thứ 2 vào Nội các.

Dư luận Nhật Bản kỳ vọng Nội các mới sẽ phát huy được những thành quả trước đó Nhật Bản đã đạt được.Thị trưởng Tokyo Koike đã chúc mừng chính quyền của Thủ tướng Suga, đồng thời mong muốn Thủ tướng sẽ hợp tác chặt chẽ trong việc ngăn chặn đại dịch Covid-19 và tổ chức thành công Olympic và Paralympic Tokyo vào năm 2021 vốn đã bị hoãn trong năm 2020.

Ứng cử viên Ishiba Shigeru, người vừa cạnh trạnh trong cuộc đua vừa qua với ông Suga Yoshihide cho rằng, trong Nội các mới người tái nhiệm nhiều là ấn tượng.Việc cần làm ngay như chống dịch Covid-19 và khôi phục nền kinh tế là điều mà nhân dân Nhật Bản cảm nhận rằng những vấn đề của Nhật Bản tiếp tục được giải quyết, người dân muốn ủy thác vào chính quyền mới.

Bước đi khôn ngoan cho tân Thủ tướng và Nội các mới

Điều dư luận quan tâm là những chính sách cụ thể nào sẽ được tân Thủ tướng thực hiện khi có Nội các mới. Ngoài việc tăng cường các biện pháp chống dịch Covid-19, tạo công ăn việc làm, thúc đẩy hoạt động các doanh nghiệp…nhằm ổn định an sinh, ông Suga đã có ý định sẽ giảm cước phí điện thoại di động. Để thực hiện việc này, ông đã bổ nhiệm Chủ tịch Ủy ban Công an Quốc gia Takeda Ryota làm Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông.Hiện tại, cước điện thoại di động tại Nhật Bản vẫn được coi là cao so với các nước trên thế giới. Việc giảm cước di động đồng thời với việc đảm bảo an sinh, bớt gánh nặng chi phí cho nhân dân, sẽ giảm bớt tính độc quyền của các hãng di động lớn.Đây cũng là một phần trong chủ trương của ông Suga khi muốn thực hiện việc sáng lập Bộ công nghệ số.

Về đối ngoại,ông Suga được kế thừa từ Thủ tưởng tiền nhiệm, ông Abe Shinzo, là người chủ động và tích cực trong hoạt động ngoại giao, thiết lập được mối quan hệ mang tính cá nhân với nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới, trong đó có Mỹ, Australia, Ấn Độ. Trong chính sách đối ngoại luôn luôn đưa hai chủ đề mang tính chiến lược để giải quyết đó là ngăn chặn phát triển hạt nhân của Triều Tiên và mối đe dọa lâu dài từ Trung Quốc, điều mà Mỹ cùng quan điểm và đang nỗ lực giải quyết. Điều đó đã làm nên một mối quan hệ đặc biệt giữa ông Abe với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Thủ tướng Ấn Độ và Thủ tướng Australia cũng thừa nhận có quan hệ thân thiết với ông Abe. Do đó, dư luận cho rằng đó là một “ma thuật” của ông Abe trong chính sách ngoại giao.

Trong quan hệ thương mại quốc tế, ông Abe tránh phê phán Tổng thống Mỹ Donald Trump không tham gia vào Hiệp định đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), nhưng vẫn tích cực vận động để có thể lập TPP11 (trừ Mỹ), ký kết Hiệp định đối tác kinh tế (EPA) với Liên minh châu Âu (EU). Bên cạnh đó, Nhật Bản từ trước tới nay duy trì thể chế thương mại tự do với thế giới, nỗ lực xúc tiến xây dựng quy tắc kinh tế khu vực, trong đó ưu tiên gắn kết với Mỹ.

Vì vậy, nếu chính quyền mới của Nhật Bản không thừa kế những hiệu quả mà chính quyền Abe đã thực hiện, thì việc gắn kết tiếp tục với chính quyền Mỹ hay nhiều quốc gia khác cũng gặp phải trở ngại lớn. Nhiệm kỳ còn lại của ông Abe chỉ còn 1 năm, nên việc ông Suga Yoshihide kế thừa di sản của ông Abe Shinzo sẽ là bước đi khôn ngoan để tạo ra bước phát triển mới cho Nhật Bản cả về mặt đối nội và đối ngoại./.

Bùi Hùng/VOV-Tokyo