Trả lời VTC News, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) cho biết, việc Ấn Độ ra thông báo về việc cấm xuất khẩu tất cả các loại gạo tẻ đã khiến nhiều người lo ngại nguồn cung trong nước hạn chế, trong khi thu mua quá nhiều sẽ dẫn đến nguy cơ khủng hoảng lương thực.

Tuy nhiên, ông Cường nêu quan điểm, thông tin này có ảnh hưởng như thế nào đến thị trường lúa gạo Việt Nam cũng như hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp còn tuỳ thuộc vào tình hình cụ thể ở mỗi thời điểm. Đến thời điểm này, Bộ Công Thương chưa đưa ra cảnh báo gì về xuất nhập khẩu gạo chứng tỏ tình hình sản xuất ổn định, nguồn cung hàng tốt và thuận lợi.

Nói rõ hơn về nguồn cung trong nước, ông Cường cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 7,3 triệu ha đất lúa, năng suất trồng lúa khá cao, giá gạo xuất khẩu cao hơn Ấn Độ, xấp xỉ Thái Lan.

“Riêng khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, nơi chiếm 95% sản lượng gạo xuất khẩu của cả nước, kế hoạch sản xuất lúa năm 2023 là xuống giống 3,798 triệu hecta, năng suất bình quân 6,2 tấn/ha, với sản lượng ước đạt 23,921 triệu tấn lúa. Bên cạnh năng suất cao thì Việt Nam đã phát triển được các giống lúa chất lượng như ST24, ST25 cũng như tạo ra được rất nhiều sản phẩm chế biến sâu từ giống lúa này”, ông Cường nói.

Theo báo cáo của Cục Trồng trọt, diện tích trồng lúa vụ Đông Xuân năm nay giảm 40.000 ha so với năm trước, nhưng nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật nên sản lượng vẫn tăng 250.000 tấn. Kế hoạch năm 2023, cả nước sẽ gieo trồng 7,1 triệu ha lúa, sản lượng dự kiến đạt 43,11 triệu tấn, tăng 0,4 triệu tấn so với năm 2022.

Ông Cường cũng cho biết thêm, về phía người trồng, qua đánh giá thực tế của Cục Trồng trọt, đến thời điểm này, tình hình sản xuất của Việt Nam vẫn rất tốt.

“Diện tích đã thu hoạch đến nay khoảng 3,3 triệu ha (đạt 46,8% kế hoạch), sản lượng đã thu hoạch được khoảng 21,8 triệu. Dự kiến, diện tích lúa còn lại 3,75 triệu hecta (tương đương với sản lượng 21 triệu tấn) sẽ được thu hoạch từ nay đến cuối năm 2023 và tháng 1/2024", ông nói.

Tuy vậy, ông Cường nhấn mạnh, thời gian tới, không chỉ Việt Nam mà cả các nước khu vực châu Á, cần có sự bám sát, phân tích, đánh giá tình hình diễn biến cụ thể. Bên cạnh đó, phải có định hướng với các doanh nghiệp trồng, chế biến, xuất khẩu ngoài việc mua, tiêu thụ về việc dự trữ…Do vậy, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp với Bộ Công Thương cập nhật cung cấp tình hình sản xuất nguồn hàng.

Mới đây, trước động thái của Ấn Độ, để góp phần tiêu thụ lúa gạo hàng hóa, bình ổn giá lúa gạo trong nước, đảm bảo an ninh lương thực, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã có văn bản đề nghị Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) tăng cường đôn đốc các hội viên, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, giữ vai trò dẫn dắt như Tổng Công ty Lương thực miền Bắc, Tổng Công ty Lương thực miền Nam...tổ chức thu mua và tiêu thụ lúa gạo hàng hóa, bảo đảm lợi ích cho người trồng lúa theo chính sách hiện hành.

“Yêu cầu các hội viên thực hiện nghiêm túc các quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP ngày 15/8/2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo; thường xuyên duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu, đảm bảo cân đối xuất khẩu và tiêu dùng nội địa, góp phần bình ổn giá thóc, gạo tại thị trường trong nước”, Cục Xuất nhập khẩu khuyến cáo.

Cục Xuất nhập khẩu đề nghị thương nhân thực hiện nghiêm túc các quy định về việc thu mua thóc, gạo hàng hóa nhằm đảm bảo cân đối xuất khẩu và tiêu dùng nội địa.

Mặt khác, các thương nhân duy trì mức dự trữ lưu thông theo quy định, góp phần bình ổn giá thóc, gạo tại thị trường trong nước và đảm bảo an ninh lương thực; chủ động theo dõi sát tình hình thị trường, tổ chức phương án sản xuất, xuất khẩu phù hợp, đảm bảo xuất khẩu có hiệu quả. Ngoài ra, cần nghiêm túc thực hiện chế độ báo cáo định kỳ về lượng thóc, gạo tồn kho, tình hình ký kết và thực hiện hợp đồng xuất khẩu gạo gửi về Cục Xuất nhập khẩu và Hiệp hội Lương thực Việt Nam.

Đồng thời, Cục Xuất nhập khẩu yêu cầu thương nhân chủ động trao đổi với Hiệp hội Lương thực Việt Nam, báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình cung ứng, lưu thông thóc, gạo trên thị trường trong nước và quốc tế để có giải pháp ứng phó kịp thời.

Thời gian gần đây, sau lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ, giá lúa gạo tại Việt Nam tăng mạnh. Giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái lên 558 USD/tấn, giá gạo bán lẻ trong nước cũng leo thang khi tăng khoảng 1.000-2.000 đồng/kg.

Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam liên tục tăng đã kéo theo giá lúa trong nước cũng tăng theo. Tại miền Tây, giá lúa trong nước nhiều ngày qua cũng tăng thêm 400 - 500 đồng/kg, lên 7.000 - 7.200 đồng/kg. Khu vực miền Bắc và Tây Nguyên giá lúa lên 9.000 đồng/kg so với đầu vụ.

Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng cho thấy, giá gạo xuất khẩu bình quân 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 539 USD/tấn, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm 2022. Tính chung 5 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo sang hầu hết thị trường đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, Philippines là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất trong 5 tháng đầu năm với khối lượng đạt 1,53 triệu tấn, trị giá 772,4 triệu USD, tăng 20,7% về lượng và tăng tới 31,1% về giá trị so với cùng kỳ năm trước, thị phần chiếm đến 40,3% tổng khối lượng gạo xuất khẩu. Trung Quốc là thị trường lớn thứ hai. Indonesia bất ngờ vươn lên vị trí số 3 về thị trường xuất khẩu gạo trong 5 tháng đầu năm 2023.

Ngoài ra, xuất khẩu gạo sang một số thị trường tăng rất mạnh trong 5 tháng đầu năm như Đài Loan (Trung Quốc) tăng 142,3%, Senegal tăng 1,1%, Chilê tăng 4,1%, Thổ Nhĩ Kỳ tăng 15,9%...Xuất khẩu gạo sang một số thị trường tại EU cũng tăng trưởng ở mức ba con số như Ba Lan tăng 117,4%, Bỉ tăng 164,9%, Tây Ban Nha tăng 307,6%...

PHẠM DUY/VTC.VN