Cùng nhiều chính sách kích cầu đã và đang được triển khai, thị trường trong nước được kỳ vọng là “đòn bẩy” hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng của nền kinh tế trong năm 2024 trong bối cảnh Thị trường thế giới nhiều khó khăn.

Nhìn lại kết quả năm 2023, hoạt động thương mại và dịch vụ tiêu dùng diễn ra sôi động, góp phần hoàn thành kế hoạch sản xuất kinh doanh cả năm. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2023 tăng 9,6% so với năm 2022.

Số liệu từ Ngân hàng thế giới cho thấy, tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người Việt Nam giai đoạn 2017-2022 đạt 8,5%, cao nhất trong khu vực Đông Nam Á và cao gần gấp đôi mức bình quân tăng trưởng của thế giới. Số lượng người dân thuộc tầng lớp trung lưu và tỷ lệ dân cư thành thị cũng gia tăng nhanh chóng trong những năm vừa qua. Thu nhập tăng trưởng nhanh khiến cho giá trị giỏ hàng tiêu dùng của người Việt nâng lên nhanh chóng.

Năm 2023, quy mô thị trường bán lẻ Việt Nam đã vượt con số 180 tỷ USD và dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng trong những năm tiếp theo. Đồng thời, báo cáo 9 tháng năm 2023 của Tổ chức nghiên cứu thị trường Euromonitor đã chỉ ra thương hiệu và chất lượng sản phẩm vẫn là một trong những yếu tố then chốt trong quyết định mua hàng của người Việt, khi hơn 26% người tiêu dùng Việt thường xuyên mua hàng từ các thương hiệu nổi tiếng; hơn 35% sẵn sàng mua ít hơn nhưng sẽ lựa chọn các sản phẩm chất lượng cao hơn.

Những yếu tố vừa nêu đã khiến Việt Nam trở thành mảnh đất “tiềm năng” cho các nhà bán lẻ. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, mở rộng kênh phân phối trong nước cho hàng Việt Nam chất lượng toàn cầu, hàng Việt Nam có chất lượng quốc gia và thương hiệu quốc gia, các sản phẩm chủ lực của các địa phương.

Tuy nhiên, để làm chủ được sân chơi của chính mình, từ đó thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng hàng Việt Nam bền vững, các doanh nghiệp cần không ngừng nỗ lực đổi mới, tìm tòi, kịp thời nắm bắt xu hướng tiêu dùng mới của người Việt, từ đó có xây dựng được những kế hoạch - chiến lược hiệu quả.

Bà Mai Thị Thùy, Chủ tịch Hội nữ doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội cho rằng: “Bản thân doanh nghiệp phải đổi mới mình, không thể theo cách truyền thống mà cũ kỹ ngày xưa. Thứ hai là phải đưa những kiến thức mới nhất vào để quản trị doanh nghiệp, các doanh nghiệp trao dồi kiến thức mà bản thân doanh nghiệp phải đầu tư, phải nhanh chóng tiếp cận với công nghệ. Thứ ba là phải nắm bắt nhanh thông tin thị trường hàng hóa, các chính sách của Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp, đấy là những vấn đề mà chúng tôi nghĩ rằng các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển là phải phối hợp hài hòa”.

Theo thống kê, chi tiêu tiêu dùng trong nước chiếm khoảng 60%-65% GDP; trong đó, chi tiêu hộ gia đình khoảng 50%-55% GDP. Với dân số 100 triệu người, trong đó có 20 triệu người trung lưu sẽ tạo ra sức cầu rất lớn, dự báo đến năm 2026 có thể tăng thêm khoảng 4 triệu người gia nhập vào tầng lớp trung lưu.

Xu hướng tiêu dùng mới hiện nay, đòi hỏi doanh nghiệp sản xuất theo nhu cầu thị trường chứ không phải sản xuất những sản phẩm có lợi thế.

“Các doanh nghiệp cần nắm vững và chiếm lĩnh thị trường tiêu dùng trong nước vì với 100 triệu dân, với thu nhập tăng thêm rất nhanh, nhu cầu hàng hóa đang tăng rất cao, nếu chúng ta đáp ứng được thì thực tế là sản xuất kinh doanh của chúng ta sẽ quay trở lại rất tốt. Đây là động lực rất quan trọng để có thể phát triển bền vững trong tương lai” - chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh đánh giá.

Mặc dù vị thế ngày càng được khẳng định trong thời gian qua nhưng hàng Việt vẫn đối diện với nhiều khó khăn thách thức. Nhiều mặt hàng ngoại nhập có xu hướng chuyển dịch mạnh vào tiêu thụ tại thị trường nội địa sau khi các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (CPTPP, EVFTA...) có hiệu lực.

Ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam cho rằng, những chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp cần căn cơ hơn để tạo hiệu ứng kích cầu ổn định và lâu dài, trong đó, cần chú trọng đẩy mạnh những chính sách hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp.

“Phải thúc đẩy những nền tảng để chuẩn bị cho những điều kiện, thông qua những lĩnh vực khác, thông qua kết nối khác, ví dụ như phương tiện thanh toán. Chúng tôi nghĩ rằng, những thanh toán không tiếp xúc, thanh toán không tiền mặt, phải đảm bảo hiệu quả của quá trình lưu chuyển tiền tệ thì phải chuẩn bị cho những nền tảng đó. Tiếp theo là những kết nối, liên quan lĩnh vực logistics thì bản thân lĩnh vực logistics phân phối cũng phải có một mức độ phát triển nhất định. Một ngành dịch vụ thứ ba cung ứng cho bán lẻ cũng cực kỳ quan trọng đó là ngành điện toán, sự hỗ trợ của điện toán sẽ giúp cho người tiêu dùng mua sắm thuận tiện” - ông Nguyễn Anh Đức nói.

Theo các chuyên gia, cần nâng cao hiệu quả của các chính sách về kích cầu tiêu dùng và đa dạng hóa các kênh bán hàng - chú trọng nhiều hơn nữa kênh mua sắm trực tuyến. Xu hướng này sẽ giúp các doanh nghiệp tiết kiệm chi phí kinh doanh, giữ vững thị phần và từng bước tăng doanh thu.

Bá Toàn/VOV1