Và đến năm 2023, con số này tăng trưởng lên 120 tỷ USD. Dù khá nhộn nhịp song do thiếu vắng khung pháp lý nên giao dịch tài sản ảo ở Việt Nam tiềm ẩn không ít rủi ro.

Theo các chuyên gia, cần từng bước xây dựng khung khổ pháp lý công nghiệp công nghệ số để bảo vệ quyền và lợi ích của những người tham gia trong lĩnh vực này.

Phác họa bức tranh về tài sản số hiện nay tại Việt Nam, ông Phan Đức Trung, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam cho biết thêm, năm 2021-2022, Việt Nam luôn nằm trong top 3 trên toàn cầu về người dân sở hữu tài sản số (nghĩa là 21% dân số Việt Nam sở hữu) chỉ sau UAE và Hoa Kỳ. Năm 2023 Việt Nam tụt 5 hạng, đứng thứ 7. Đặc biệt, 2 quốc gia nhỏ, sát với chúng ta là Thái Lan và Singapore đã vươn lên đứng thứ 5 và 3.

Ông Phan Đức Trung cho biết: "Tài sản số không chỉ là những con số mang tính chất quy mô về dòng tiền dịch chuyển về Việt Nam, mà còn có quy mô cạnh tranh khu vực. Rất nhiều quốc gia trong khu vực ban hành luật lệ, chính sách để thúc đẩy tạo ra hành lang pháp lý cho những dòng tài sản này đóng góp vào nền kinh tế mang giá trị tích cực chứ không thể có cách nhìn tiêu cực là ảnh hưởng tới ổn định kinh tế từng quốc gia nói riêng"

Ông Trung cho biết, hiện, tài sản số đã có ở Việt Nam và sắp tới cũng là xu hướng. Chính phủ dự kiến đưa vào khung pháp lý và lần đầu tiên tài sản số được lấy ý kiến tại dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số.

Đề cập đến một trong những điểm mới và tương đối nổi bật trong dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, đây là lần đầu tiên đưa ra khái niệm về tài sản số. Mặc dù tài sản số hay tiền ảo trên thực tiễn đã rất phát triển nhưng về mặt pháp lý vẫn chưa có một khung khổ pháp lý cho loại tài sản này.

Theo ông Tuấn, chỉ khi có khung khổ chính thức thì hoạt động đầu tư kinh doanh theo lĩnh vực này mới có thể hình thành và phát triển: "Chính vì chưa có khung khổ pháp lý chính thức nên thời gian vừa qua, có những hoạt động đầu tư kinh doanh buộc phải rời bỏ Việt Nam, ví dụ như Tập đoàn Sky Mavis, một tập đoàn kỳ lân công nghệ của Việt Nam có hệ sinh thái game, là doanh nghiệp thuần Việt Nam nhưng do chúng ta chưa có khung khổ pháp lý cho tài sản trong game và hoạt động dựa trên cơ sở nội dung số, tài sản số rất lớn, nên cuối cùng họ chọn Singapore làm nơi đóng trụ sở".

Để trở thành điểm đến của các nhà đầu tư công nghệ số, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, điều quan trọng là từng bước phải xây dựng khung khổ pháp lý. Khi có pháp lý, công nghiệp công nghệ số dần được hình thành, phát triển mạnh mẽ, quyền và lợi ích của những người tham gia trong lĩnh vực này được bảo vệ.

Ông Đậu Anh Tuấn nêu quan điểm: "Đã có rất nhiều giao dịch liên quan tới tài sản số, nếu chúng ta chưa có khung khổ pháp lý thì giao dịch này trở nên rủi ro, mỏng manh, những người liên quan không được bảo vệ. Chính vì vậy, nhu cầu có khung khổ pháp lý cho tài sản số, cho các giao dịch liên quan tới tài sản số là điều Việt Nam cần cân nhắc và nhanh chóng thúc đẩy"

Chia sẻ bên cạnh những thuận lợi về chính sách mà Chính phủ đã hỗ trợ cho các doanh nghiệp, còn nhiều khó khăn, đặc biệt trong lĩnh vực tài sản số, CEO Công ty AlphaTrue Trần Huyền Dinh cho biết: "Rất nhiều trường hợp để doanh nghiệp phát triển dễ dàng hơn họ buộc phải qua các địa bàn lân cận như Singapore, Hong Kong (Trung Quốc). Điều này không chỉ tạo ra thách thức cho doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật mà còn gây khó khăn trong việc thu hút vốn, đặc biệt vốn đầu tư nước ngoài"

Tại tọa đàm mới đây, ông Trương Bá Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí, Bộ Tài chính cũng nhận định, Việt Nam không có khung pháp lý liên quan đến tài sản số nhưng các giao dịch về tài sản số vẫn diễn ra thông qua sàn giao dịch nước ngoài và cá nhân. Vì vậy, khung pháp lý liên quan đến tài sản số là điều cần thiết.

Trong đó, phải xác định và làm rõ được định nghĩa tài sản số là gì cũng như vị trí pháp lý của tài sản số và những đặc trưng, đặc tính của tài sản số. ông Trương Bá Tuấn cho biết: "Nếu chúng ta xem tài sản số là loại tài sản cần quy định ở văn bản quy định pháp luật, mà tới đây dự kiến sẽ nằm ở Luật Công nghiệp công nghệ số thì chúng ta sẽ có căn cứ để thực hiện việc thu thuế với các nghĩa vụ thuế phát sinh liên quan đến giao dịch chuyển nhượng tài sản số đó"

Về phía Bộ Tài chính, trường hợp dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số được Quốc hội thông qua, trong đó đưa ra được định nghĩa về tài sản số cũng như các nội dung có liên quan, thì Bộ Tài chính sẽ triển khai thực hiện các vấn đề liên quan, bao gồm cả hoàn thiện chính sách về thuế.

Như Ngọc - Anh Thư/vovgiaothong.vn