Vốn đầu tư tăng mạnh

Theo Báo cáo thường niên của Topica Founder Institute (TFI) về tình hình đầu tư khởi nghiệp năm 2018, các công ty khởi nghiệp Việt Nam (startups) đã nhận được 889 triệu USD đầu tư trong 92 thương vụ với các Quỹ đầu tư trong và ngoài nước, gấp 3 lần so với năm 2017, gấp 6 lần năm 2016. Đối với đầu tư khởi nghiệp giai đoạn đầu, Việt Nam đã thu hút khoảng 150 triệu USD đầu tư trong năm 2018, gấp đôi năm 2017. Dự kiến trong các năm tới, các startups giai đoạn đầu của Việt Nam sẽ tiếp tục thu hút những khoản đầu tư lớn với ước tính các năm 2019, 2020 và 2021 lần lượt là 205 triệu USD, 320 triệu USD và 440 triệu USD.

Như vậy có thể thấy, hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam trong những năm qua đã tăng trưởng hết sức ấn tượng cả về số lượng và chất lượng. Nếu năm 2012, Việt Nam có khoảng 400 công ty khởi nghiệp, thì năm 2015 đã tăng hơn 4 lần, đạt 1.800 startups. Trong hai năm 2017-2018 đã phát triển mạnh mẽ với khoảng 3.000 doanh nghiệp.

Hiện nay, hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam đang phát triển với hơn 40 quỹ đầu tư mạo hiểm hoạt động, tăng gấp đôi so với 2015. Nhiều tập đoàn lớn trong nước đã tham gia vào đầu tư mạo hiểm như FPT, Viettel, Vingroup, CMC, CenGroup... Cùng với đó là hơn 40 cơ sở ươm tạo, tổ chức thúc đẩy kinh doanh và 60 khu không gian làm việc chung trên cả nước.

Năm 2018, nhiều tập đoàn lớn tăng cường đầu tư cho hệ sinh thái khởi nghiệp, như, Tập đoàn Vinacapital đã thành lập Quỹ Đầu tư Vinacapital Ventures (100 triệu USD); Vingroup thành lập Quỹ Hỗ trợ khởi nghiệp và Quỹ Hỗ trợ nghiên cứu khoa học công nghệ có mức đầu tư 2.000 tỷ đồng, Quỹ Đầu tư mạo hiểm có mức 300 triệu USD để hỗ trợ các ý tưởng sáng tạo đột phá về công nghệ…

Phát biểu tại Diễn đàn Quỹ Đầu tư Khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam 2019, nhà sáng lập quỹ đầu tư Golden Gate Ventures - Vinnie Lauria cho biết, tổng mức đầu tư mà các quỹ sẽ đầu tư cho các startup Việt Nam trong vòng 3 năm tới là 10.000 tỷ đồng. Số vốn này được đầu tư bởi nhiều quỹ nước ngoài như: Golden Gate Ventures, Topica, Access Ventures, CyberAgent, Nextrans... và sẽ được dành cho các startup triển vọng của Việt Nam trong 3 năm tới.

Đánh giá về tiềm năng của các startups khởi nghiệp ở Việt Nam, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, lượng vốn mà các doanh nghiệp startup nhận được từ các quỹ đầu tư tăng rất nhanh 3 năm gần đây. Năm 2016 tăng 49%, năm 2017 tăng 42% và năm 2018 tăng 205% so với năm 2017.

Còn nhiều rào cản

Mặc dù những năm gần đây, vốn đầu tư khởi nghiệp tăng khá nhanh, nhưng các chuyên gia trong ngành nhận định vẫn chưa thỏa mãn “cơn khát” của các startup Việt Nam vì nhiều lý do. Nguyên nhân đầu tiên phải kể đến là do các quy trình thủ tục từ lúc ký hợp đồng đầu tư đến lúc hoàn thành đầu tư mất khá nhiều thời gian. Trong khi đó, chỉ cần chậm vài tuần thì đã mất cơ hội được nhận vốn phát triển. Điều này gây trở ngại cho các startups trong việc giải ngân và sử dụng vốn đầu tư, ảnh hưởng đến việc phát triển các hoạt động kinh doanh.

Phát biểu tại Diễn đàn Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam 2019, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, với nguồn nhân lực công nghệ dồi dào, một thị trường năng động, nhiều tiềm năng, cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng. Nhiều công ty khởi nghiệp có mức độ công nghệ và đổi mới sáng tạo cao, không lặp lại các mô hình và ý tưởng kinh doanh đã được triển khai ở các quốc gia khác. Nhiều công ty khởi nghiệp Việt Nam đang vươn ra khu vực và thế giới, nhận được đầu tư của nhiều dòng vốn quốc tế. Điển hình như ABIVIN đã trở thành nhà vô địch của cuộc thi World Cup Start-up năm 2019 với giải thưởng trị giá 1 triệu đô la. Mặc dù vậy, đổi mới sáng tạo gắn với tăng trưởng và phát triển của Việt Nam vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, còn nhiều dư địa chưa được khai thác, tận dụng để phát triển.

“Để thực hiện được mục tiêu đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo, Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực xây dựng và thực hiện nhiều chính sách, nhằm hoàn thiện hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho đổi mới sáng tạo phát triển”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định.

Tại Diễn đàn này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng chỉ ra, Việt Nam vẫn còn nhiều việc phải làm ngay để thu hút đầu tư. Đó là, tiếp tục hoàn thiện môi trường kinh doanh. Phó Thủ tướng cho rằng, nhiều quỹ đầu tư mạo hiểm quan tâm đến Việt Nam là do sự ổn định, hoà bình, tốc độ tăng trưởng cao liên tục. Tinh thần không ngừng đổi mới, sáng tạo để tạo ra cơ hội mới cho tất cả mọi người cùng sản xuất, kinh doanh, phát huy giá trị của mình. Từ các startup đến những doanh nghiệp, nhà đầu tư đều tìm thấy ở Việt Nam cơ hội kinh doanh, cơ hội hoàn thiện bản thân, cống hiến, lập nghiệp và đem lại những điều tốt đẹp cho cộng đồng, dân tộc, rộng hơn là cả thế giới. Song, Phó thủ tướng cũng lưu ý: “Mặc dù chúng ta có những thành tích tốt nhưng đừng quên trong xếp hạng mới nhất về sự sẵn sàng cho nền sản xuất tương lai thì Việt Nam đang nằm trong nhóm các nước sơ khởi”.