Bộ Giao thông Vận tải (Bộ GTVT) đang lấy ý kiến đề xuất về “định hướng xã hội hóa đầu tư xây dựng cảng hàng không” để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét. Theo đề án, ACV với vai trò công ty cổ phần, nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối (95,4% vốn điều lệ), có vai trò chủ đạo trong đầu tư khai thác cảng hàng không.

ACV có trách nhiệm trong đầu tư phát triển và định hướng xã hội hóa đầu tư tại 22 cảng hàng không do doanh nghiệp đang quản lý, khai thác, đồng thời đầu tư khai thác CHK quốc tế Long Thành (chỉ xã hội hóa những hạng mục không thiết yếu và công trình cung cấp dịch vụ phi hàng không).

Cũng tại báo cáo "Định hướng xã hội hóa đầu tư xây dựng cảng hàng không", Bộ GTVT cho biết theo kế hoạch đầu tư trung hạn đến giai đoạn 2025, ACV chưa lập kế hoạch đầu tư cho các cảng hàng không Sa Pa, Lai Châu, Quảng Trị. Vì thế, Bộ đề xuất có thể kêu gọi xã hội hóa đầu tư toàn cảng với 3 sân bay này theo mô hình PPP hoặc BOT như sân bay Vân Đồn.

Đóng góp ý kiến về vấn đề này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) đề nghị không giới hạn danh mục CHK có thể kêu gọi xã hội hóa. Việc xác định một CHK, công trình kết cấu hạ tầng cảng kêu gọi xã hội hóa đầu tư cần dựa trên nhu cầu theo quy hoạch được duyệt và khả năng cân đối nguồn vốn.

Góp ý cho báo cáo của Bộ GTVT, Bộ Tài chính cho rằng ACV hiện là công ty cổ phần nên đã gặp nhiều vướng mắc trong quá trình quản lý sân bay (đầu tư, duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa, nâng cấp các hạng mục kết cấu hạ tầng). Vì thế, Bộ Tài chính đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu định hướng xã hội hóa đầu tư theo hướng: với hạng mục công trình đường lăn, đường cất hạ cánh do nhà nước đầu tư; với nhà ga và các công trình phụ trợ thì thực hiện xã hội hóa, doanh nghiệp tư nhân làm. Đồng thời để đảm bảo công khai minh bạch, Bộ GTVT cần làm rõ vì sao lại đề xuất giao “nhiều quyền” cho ACV (đầu tư 22 cảng và chủ trì tổ chức xã hội hóa các hạng mục không thiết yếu tại 22 cảng này).

Liên quan đến đề xuất của Bộ GTVT chỉ xã hội hóa đầu tư toàn cảng với 3 sân bay (Sa Pa, Lai Châu, Quảng Trị), với 22 sân bay hiện do Tổng công ty Cảng hàng không (ACV) quản lý, khai thác và sân bay Long Thành thì không thực hiện xã hội hóa toàn cảng, Bộ Tư pháp đề nghị cần đánh giá tổng thể về năng lực và hiệu quả quản lý của ACV với 22 sân bay. Với các CHK không phải cảng quan trọng, thiết yếu mà nhà nước cần đầu tư, sở hữu và ACV quản lý không hiệu quả, trong khi các nhà đầu tư tư nhân quan tâm, thì nên mở rộng thực hiện xã hội hóa toàn bộ.

Ngoài ra, với đề xuất chỉ xã hội hóa một số hạng mục không thiết yếu tại 22 CHK do ACV chủ trì thực hiện, Bộ Tư pháp cho rằng cần làm rõ cơ sở pháp lý của kiến nghị này vì ACV chỉ là một công ty cổ phần, không phải công ty nhà nước để thay mặt nhà nước thực hiện lựa chọn nhà đầu tư để đầu tư, xây dựng, nâng cấp sân bay. Việc lựa chọn nhà đầu tư phải thực hiện theo đúng quy định pháp luật, đảm bảo công khai, minh bạch và hiệu quả.

Trong khi đó, các hãng hàng không đều bày tỏ mong muốn xã hội hóa hạ tầng CHK. Vietnam Airlines cho biết sẵn sàng tham gia, phối hợp cùng ACV đầu tư xây dựng CHK, đặc biệt các hạng mục mà doanh nghiệp này có kinh nghiệm như kho chứa máy bay, kho xăng dầu, khu vực phục vụ hành khách, kho hàng hóa, sân đỗ... Vietjet đề xuất đẩy mạnh phương thức xã hội hóa đầu tư xây dựng CHK, cho phép xã hội hóa một phần hoặc toàn phần trên toàn bộ mạng CHK.

Theo định hướng xã hội hóa đầu tư xây dựng cảng hàng không, ACV vẫn được giao đầu tư 23 sân bay, các doanh nghiệp tư nhân nếu muốn đầu tư sẽ phải “chiến đấu” để giành suất tại 3 sân bay mới.

Lý giải việc tiếp tục duy trì vị thế “độc quyền tự nhiên” cho ACV, Bộ GTVT cho rằng do ACV có năng lực, kinh nghiệm, tiềm lực tài chính, bộ máy trong quản lý đầu tư, khai thác, kinh doanh CHK, đặc biệt là quản lý khai thác khu bay.

ACV trước đó xây dựng kế hoạch đầu tư phát triển trình Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Bộ GTVT cho biết dự kiến nhu cầu vốn để đầu tư, cải tạo, nâng cấp mở rộng tại 21 sân bay hiện hữu và cảng hàng không Nà Sản đến năm 2025 khoảng 71.300 tỷ đồng.

Kết quả sản xuất kinh doanh dự kiến đến năm 2025 cho thấy, dòng tiền tích lũy của ACV từ hoạt động sản xuất kinh doanh giai đoạn 2019 - 2025 khoảng 83.700 tỉ đồng và tiền mặt hiện có hơn 24.200 tỉ đồng, đủ đảm bảo bố trí 40 - 45% vốn đối ứng vay vốn cho dự án sân bay Long Thành.

Bộ GTVT nhấn mạnh, trường hợp ACV được giao làm chủ đầu tư các hạng mục thiết yếu của sân bay Long Thành, dòng tiền tích lũy 2016 - 2020 là 130.900 tỉ đồng. “Nhưng nếu không được giao làm chủ đầu tư dự án Long Thành thì đến giai đoạn sau, ACV sẽ không đảm bảo dòng tiền tích lũy để tiếp tục đầu tư 22 sân bay hiện hữu", Bộ GTVT nhận định

ĐÀO BÍCH/VTC.VN