Kinh tế tập thể tiếp tục khẳng định vị thế
Theo báo cáo của Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam, tính đến tháng 6/2020, cả nước có 25.282 HTX, tăng 2.002 HTX so với cùng kỳ năm 2019. Tổng vốn điều lệ đạt trên 36,6 nghìn tỷ đồng, trung bình 1,434 tỷ đồng/HTX; tổng giá trị tài sản đạt trên 181,74 nghìn tỷ đồng; doanh thu bình quân đạt 1,7 tỷ đồng, thu nhập bình quân đạt 185 triệu đồng/HTX, thu nhập thành viên, người lao động đạt trung bình 2,7 triệu đồng/người/tháng.
Đóng góp trực tiếp của khu vực kinh tế tập thể (KTTT), HTX vào GDP của cả nước trung bình đạt khoảng 4,8%; đem lại giá trị gia tăng cho kinh tế hộ thành viên, tác động gián tiếp thúc đẩy phát triển kinh tế cá thể, hộ gia đình, đóng góp trên 30% GDP cả nước.
Đó là kết quả nhận thức của hệ thống chính trị và nhân dân về nhu cầu khách quan, lợi ích nhiều mặt, vai trò quan trọng của KTTT, HTX đối với phát triển kinh tế - xã hội; Đảng và Nhà nước có chủ trương, chính sách nhất quán thúc đẩy phát triển KTTT, HTX; Luật HTX năm 2012 tạo khung khổ pháp luật cho HTX kiểu mới thành lập và hoạt động. Nhu cầu liên kết, hợp tác sản xuất, kinh doanh dưới hình thức tổ hợp tác, HTX để tăng năng lực cạnh tranh của các thành phần kinh tế ngày càng tăng. Đó là động lực để KTTT, HTX tiếp tục phát triển.
Tuy nhiên, KTTT, HTX phát triển còn chậm so với tiềm năng, lợi thế và nhu cầu của nền kinh tế, tốc độ tăng trưởng còn thấp so với các khu vực kinh tế khác; tỷ lệ đóng góp GDP chưa đáp ứng yêu cầu. Phần lớn HTX qui mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, năng lực tài chính và quản trị yếu, phát triển chưa đồng đều giữa các vùng, địa phương, giữa khu vực nông nghiệp và phi nông nghiệp, khả năng huy động nguồn lực và áp dụng công nghệ cao còn hạn chế. Sự liên kết hình thành chuỗi giá trị với các loại hình kinh tế khác còn hạn chế.
Phát huy vai trò của Liên minh HTX Việt Nam
Trong nhiệm kỳ 2016 - 2020, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam triển khai đồng bộ, cơ bản hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao theo chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, đóng góp và mang lại lợi ích thiết thực đối với thành viên HTX; giữ vai trò nòng cốt trong phát triển KTTT, HTX trên địa bàn cả nước và các địa phương, làm cầu nối giữa Đảng và Nhà nước với khu vực KTTT, HTX; tham mưu xây dựng chính sách, cung ứng dịch vụ công; xây dựng mô hình HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị.
Liên minh HTX Việt Nam thực hiện tốt chức năng đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thành viên, cùng với các cấp, các ngành giải quyết nhiều kiến nghị, vướng mắc, khiếu nại liên quan đến đất đai, thuế, tài sản, đầu tư cơ sở hạ tầng sản xuất nông nghiệp, vay vốn ngân hàng… Mở rộng tín dụng hỗ trợ HTX; vốn điều lệ của hệ thống Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX được bổ sung 1.065 tỷ đồng, hỗ trợ các HTX đầu tư đổi mới công nghệ, phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường.
Xúc tiến thương mại cho HTX được đẩy mạnh; Liên minh HTX Việt Nam tổ chức cho nhiều HTX tham gia hội chợ tại châu Âu và Trung Quốc; tổ chức các hội chợ quốc gia với tổng số 2.421 gian hàng của các HTX, LHHTX, THT... của 63 tỉnh, thành phố; kết nối tiêu thụ sản phẩm của HTX với các Hãng bán lẻ, Saigon-Coop.
Tư vấn, hỗ trợ tổ chức lại, chuyển đổi và thành lập mới hợp tác xã phù hợp với Luật Hợp tác xã năm 2012; đẩy mạnh phát triển thành viên, huy động các nguồn lực xây dựng mô hình hợp tác xã sản xuất gắn với chuỗi giá trị
Công tác thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu về kinh tế tập thể, hợp tác xã và hoạt động của hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam được cập nhật và nâng cao chất lượng, tạo điều kiện cho hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao
Hoạt động hợp tác quốc tế được đẩy mạnh, khai thác nguồn lực để hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã
Theo báo cáo của Liên đoàn HTX quốc tế, Liên đoàn HTX khu vực châu Á - Thái Bình Dương và nghiên cứu kinh nghiệm các nước Đông Á, ASEAN từ năm 1945 đến nay và dự báo trong thời gian tới, kinh tế HTX ở phần lớn các nước trên thế giới tiếp tục phát triển, qui mô ngày càng lớn, công nghệ và quản trị hiện đại, chiếm tỷ trọng từ 8% - 30% GRDP. Ở Việt Nam, giai đoạn 2021 - 2025, Đảng và Nhà nước có chủ trương đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, chú trọng đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững đất nước.
Khẳng định vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể
Tổ chức sản xuất, kinh doanh dưới hình thức HTX, THT là nhu cầu tất yếu khách quan của nền kinh tế, phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, nhất là địa bàn nông thôn, có khả năng tích thụ, tập trung ruộng đất và các nguồn lực để tổ chức hoạt động kinh tế và đời sống xã hội, phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế bao trùm, chia sẻ và tuần hoàn. Hệ thống Liên minh HTX Việt Nam cần phải tiếp tục đổi mới và nâng cao năng lực hoạt động để đáp ứng nhu cầu của thành viên và thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ được giao.
Mục tiêu là thu hút ít nhất 65% số hộ cá thể ở địa bàn nông thôn tham gia THT, HTX; số lượng HTX, liên hiệp HTX, THT tăng bình quân từ 8% - 15%/năm; tỷ trọng đóng góp vào GRDP của các địa phương và GDP của cả nước từ 5% trở lên.
Trong đó ưu tiên cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để tăng số lượng HTX, thành lập mới, tạo điều kiện cho HTX huy động các nguồn lực phát triển và hoạt động đúng pháp luật. Tăng cường hỗ trợ, tư vấn, giải quyết khó khăn, vướng mắc cho HTX. Nâng cao năng lực quản trị, tăng qui mô, năng suất, chất lượng, hiệu quả hoạt động của HTX. Thúc đẩy các HTX, liên hiệp HTX, THT đầu tư sản xuất, kinh doanh liên kết chuỗi giá trị.
Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách tác động đối với phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, tổ chức và hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam. Đây là nhân tố tác động thuận lợi và đặt ra yêu cầu đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam để thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ được giao.
Kết luận 78-KL/TW nêu rõ: trước những đóng góp của Hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam (bao gồm Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã cấp tỉnh) cho phát triển kinh tế-xã hội, Ban Bí thư đồng ý trong năm 2020, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã tỉnh, thành phố (cấp tỉnh) tổ chức đại hội nhiệm kỳ 2020- 2025, bao gồm cả Liên minh Hợp tác xã cấp tỉnh đại hội trước thời hạn nhiệm kỳ 5 năm. Đây là lần đầu tiên Liên minh HTX Việt Nam và hệ thống Liên minh HTX cấp tỉnh, thành phố tổ chức đại hội thống nhất nhiệm kỳ.
Về phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã và hoạt động hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam giai đoạn 2020- 2025 thực hiện trên cơ sở Kết luận số 70-KL/TW, ngày 09/3/2020 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; Thông báo số 158- TB/TW ngày 02/01/2020 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Kết luận số 102- KL/TW của Bộ Chính trị khóa XI về hội quần chúng trong tình hình mới.
Kết luận số 78- KL/TW của Ban Bí thư cũng đồng ý với đề nghị của Đảng đoàn Liên minh Hợp tác xã Việt Nam về xây dựng Đề án đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế tập thể trong tình hình mới, trình cơ quan có thẩm quyền./.