Sự can dự ngoại giao trực tiếp quyết liệt của Nga đã đưa lại thỏa thuận ngừng bắn mới giữa Azerbaijan và Armenia ở vùng Nagorno Karabakh. Trước đó đã có 3 thỏa thuận ngừng bắn nhưng đều nhanh chóng chứng tỏ không có tác dụng gì. Lần ngừng bắn mới này có hai điều mới khiến thế giới bên ngoài có thể lạc quan hơn về triển vọng ngừng chiến thật sự và về cơ hội vãn hồi hòa bình, an ninh và ổn định lâu bền cho khu vực lãnh thổ đặc biệt này. Thứ nhất, đây là lần đầu tiên có thỏa thuận ngừng bắn được ký kết giữa lãnh đạo cả ba nước Azerbaijan, Armenia và Nga. Thứ hai, trong thỏa thuận ngừng bắn mới này có quy định về việc Nga triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình ở vùng Nagorno Karabakh.

Có thể nhận thấy được từ đấy vai trò đặc biệt nổi trội và quyết định của Nga. Nga đã không chỉ thành công với việc thôi thúc Azerbaijan và Armenia đi vào thỏa hiệp với nhau mà còn đảm trách vai trò giám sát cũng như đảm bảo thỏa thuận được thực hiện. Nga có căn cứ quân sự ở Armenia đã từ lâu, nhưng với thỏa thuận ngừng bắn này, Nga lần đầu tiên đưa quân đội tới vùng Nagorno Karabakh.

Cục diện chính trị an ninh và thực địa lãnh thổ ở nơi đây đã thay đổi sau thời gian gần một tháng rưỡi chiến tranh giữa Armenia và Azerbaijan. Azerbaijan đã thu phục được một phần lãnh thổ của vùng Nagorno Karabakh ly khai, thể hiện thực lực quân sự nổi trội hơn hẳn Armenia. Thổ Nhĩ Kỳ đã chính thức có mặt và gây dựng được vai trò nhất định ở khu vực Caucasus mà mối quan hệ giữa nước này với Azerbaijan được sử dụng làm con át chủ bài chiến lược. Armenia và Nagorno Karabakh phải trực diện với sự thay đổi về tương quan lực lượng quân sự rất bất lợi đối với họ. Nga đề cao được vai trò và ảnh hưởng cũng như khẳng định là nhân tố quyết định nhất tới hòa bình, an ninh và ổn định ở nơi này hiện tại cũng như trong ý tưởng về giải pháp chính trị hòa bình cho vấn đề Nagorno Karabakh trong tương lai./.

Ngân Hà