Ba tuần trước thời hạn Mỹ tự đặt ra cho việc triệt thoái hoàn toàn binh lính ra khỏi Afghanistan (31/8 tới), phe Taliban ở đất nước này tăng cường hoạt động quân sự đến mức đánh chiếm được thủ phủ của nhiều tỉnh lỵ và tuyên bố đã kiểm soát được hai phần ba lãnh thổ đất nước. Quân đội chính phủ Afghanistan đã tự chứng tỏ không phải là đối thủ quân sự của Taliban. Không còn có quân đội Mỹ và đồng minh tham chiến trực tiếp như lâu nay, quân đội chính phủ Afghanistan hiện phải thực thi sứ mệnh bất khả thi nhiều hơn khả thi là kiềm chế sự trỗi dậy về quân sự của Taliban.

Cho tới thời điểm hiện tại, tân tổng thống Mỹ Joe Biden không thể hiện thái độ và phản ứng gì về diễn biến tình hình chính trị an ninh mới nhất ở Afghanistan ngoài xa gần hàm ý chính quyền Afghanistan phải tự giải quyết lấy vấn đề an ninh của mình. Có thể ngầm hiểu qua đó là Taliban tới đây dẫu có tiến hay lùi ở Afghanistan thì Mỹ cũng sẽ không can thiệp quân sự trở lại.

Bởi vậy, xem ra chỉ có 3 kịch bản có thể xảy ra ở Afghanistan trong thời gian tới. Kịch bản tích cực nhất là có được giải pháp chính trị hoà bình cho Afghanistan, tức là Taliban cùng chính quyền Afghanistan và các phe phái khác thực hiện hòa giải và hòa hợp dân tộc, Taliban chuyển từ một lực lượng vũ trang sang thành một tổ chức hay đảng phái chính trị. Kịch bản này tốt lành nhất cho tương lai của Afghanistan nhưng lại ít triển vọng xảy ra nhất, đơn giản bởi Taliban chỉ chấp nhận nó khi không thành công với việc dùng sức mạnh và ưu thế quân sự để trở lại cầm quyền.

Kịch bản thứ hai là Taliban cứ dần mở rộng phạm vi lãnh thổ kiểm soát cho tới khi lấn át tất cả các phe phái khác, kể cả chính quyền ở Afghanistan để khôi phục chính thể đã từng gây dựng trong quá khứ. Kịch bản này có nhiều khả năng sẽ xảy ra.

Kịch bản có nhiều khả năng sẽ xảy ra nhất là nội chiến lại tái bùng phát và dai dẳng một thời gian dài ở Afghanistan mà kết cục cuối cùng là Taliban sẽ thắng thế hoặc lại có bên ngoài nào đó can thiệp quân sự trực tiếp vào Afghanistan.

Bên ngoài hiện có lý do xác đáng để quan ngại thật sự về tương lai của Afghanistan./.

Ngân Hà