Trong suốt thời gian dài, những tiêu chí về ổn định ghi rõ trong Hiệp ước Maastricht được EU coi là bất di bất dịch, trong đó có quy định các nước thành viên tham gia sử dụng đồng tiền chung euro (còn gọi là Khu vực Euro - Eurozone) phải duy trì mức độ thâm hụt ngân sách dưới 3% và vay nợ công dưới 60% GDP. Để giúp các thành viên của Eurozone không bị phá sản và suy sụp bởi tác động của dịch bệnh, EU đã phá lệ, vứt bỏ điều cấm kỵ này và tạo ngoại lệ khi cho phép một số thành viên không dứt khoát phải đáp ứng đầy đủ và nghiêm chỉnh những tiêu chí nói trên. Để tránh bị coi là đầu voi, đuôi chuột và đánh trống bỏ dùi cũng như vì chưa thể thay đổi hay sửa đổi được ngay Hiệp ước Maastricht, EU xác định ngoại lệ nói trên chỉ là tạm thời, cụ thể chỉ tồn tại tới năm 2024.

Bây giờ, trước khả năng và triển vọng không những chỉ có một vài mà gần như tất cả các thành viên của nhóm Eurozone đều không thể đáp ứng tất cả hay một vài trong số các tiêu chí nói trên, đặc biệt về thâm hụt ngân sách và nợ công, EU toan tính và tới đây quyết định chính thức hoá và thể thức hoá việc nới lỏng những gì được coi là điều cấm kỵ nói trên.

Theo đó, EU trên danh nghĩa chính thức không huỷ bỏ những tiêu chí ấy nhưng đã cấu trúc lại chúng theo nhiều mức độ cụ thể khác nhau và nhiều điều kiện đi cùng để cho thành viên nào cũng có thể đáp ứng được ngay lập tức hoặc vào thời điểm nào đấy sau này. Bằng việc biến ngoại lệ thành thông lệ, EU gián tiếp công nhận sự đổ vỡ của cấu trúc phòng thủ sự ổn định cho đồng euro bằng những tiêu chí và điều kiện áp đặt và bắt buộc đối với các thành viên nhóm Eurozone. Tương lai của đồng euro vì thế bất định và rủi ro hơn trước rất nhiều. Mặt khác, biến ngoại lệ thành thông lệ như thế, EU còn chính thức phân chia đẳng cấp thành viên trong EU, khiến cho nội bộ càng dễ bị thêm rạn nứt, bất đồng và phân rẽ. Giữ được danh nhưng rất có thể EU sẽ bị tổn hại về thực chất./.

Ngân Hà