Thủ tướng Anh Rishi Sunak và EU đã đạt được thoả thuận mới về giải pháp cho vướng mắc lâu nay giữa hai bên liên quan đến Bắc Ireland sau khi nước Anh ra khỏi EU (Brexit). Đó là vấn đề mà cả hai người tiền nhiệm của ông Sunak, ông Boris Johnson và bà Liz Truss, đều đã không xử lý ổn thoả được. Chính phủ Anh và EU đã mất thời gian 2 năm để đạt được thoả thuận mới này. Cả ông Sunak lẫn phía các lãnh đạo của EU đều ngợi ca thoả thuận vừa đạt được là sự khai thông đột phá quyết định.
Ở Bắc Ireland, việc nhanh chóng đạt được thoả thuận giữa chính phủ Anh và EU về Bắc Ireland trở nên càng thêm cấp thiết và nhạy cảm về chính trị nội bộ và an ninh khi chính quyền mới ở Bắc Ireland chưa được thành lập và hoạt động bạo lực của những nhóm phái chủ trương Bắc Ireland ly khai nước Anh lại bắt đầu manh nha. Ông Sunak tháo gỡ bế tắc này bằng việc để cho Bắc Ireland trên thực tế vẫn tham gia thị trường nội địa chung của EU - như EU yêu cầu - và đồng thời dành cho chính quyền ở Bắc Ireland quyền quyết định sâu rộng hơn về tiếp tục thực hiện hay ngừng tuân thủ thoả thuận với những điều kiện tiên quyết nhất định.
Với EU, ông Sunak thu xếp như thế là ổn thoả đoạn cuối cùng của tiến trình Brexit. Nhưng trong nội bộ nước Anh, ông Sunak bây giờ phải có được sự chấp thuận đồng thời từ ba phía và đấy mới là thách thức lớn nhất và khó vượt qua nhất.
Trước tiên, ông Sunak cần sự ủng hộ của Đảng Bảo thủ về thoả thuận nói trên với EU. Trong nội bộ đảng này hiện có thế lực không hề yếu vẫn hận ông Sunak lật đổ thần tượng quyền lực của họ là ông Johnson. Cái khó thứ hai là ông Sunak cần sự phê chuẩn của hạ viện Anh cho thoả thuận này. Hiện tại không thấy có sự đảm bảo chắc chắn là việc phê chuẩn trong hạ viện sẽ nhanh chóng và thuận lợi. Cái khó hơn cả đối với ông Sunak là thuyết phục Đảng Dân chủ bảo hoàng (DUP) ở Bắc Ireland chấp thuận. Đảng này hiện làm cho ở Bắc Ireland không thành lập được chính quyền mới và chủ trương không để cho Bắc Ireland có mối quan hệ đặc biệt với EU sau Brexit. Bài toán nội bộ xưa nay ở nước Anh luôn luôn khó giải hơn bài toán đối ngoại./.
Ngân Hà