Niger hiện không những chỉ là điểm nóng thời sự nhất về chính trị an ninh ở châu Phi mà còn đẩy tất cả các bên liên quan trong cũng như ngoài châu Phi vào tình thế khó xử. Chính quyền quân sự sau đảo chính ở Niger đã bất chấp tối hậu thư của tổ chức Cộng đồng kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) về khôi phục chính quyền dân sự dân cử nếu không sẽ bị can thiệp quân sự. Đại diện của chính phủ Mỹ được cử đến Niger thương thảo không đạt được kết quả gì. Chính quyền quân sự ở Niger khước từ mọi tiếp xúc với Liên minh châu Phi (AU) và LHQ.

Diễn biến đến như thế này thì ECOWAS muốn tránh bị tổn hại về thể diện và uy danh thì chỉ còn cách tiến hành can thiệp quân sự. Trong lịch sử từ trước đến nay, tổ chức này đã nhiều lần tổ chức chiến dịch can thiệp quân sự vào các nước thành viên, có lần thành công nhưng cũng có lần thất bại.

Bây giờ, trong bối cảnh tình hình chính trị an ninh và cục diện quan hệ quốc tế trên thế giới, ở châu Phi, ở vùng Sahel và ở Niger, mọi hình thức và mức độ can thiệp quân sự từ bên ngoài vào Niger, bất kể do ECOWAS chủ xướng hay do Pháp hoặc Mỹ tiến hành đều khuấy động chiến tranh và nội chiến, đều gây mất an ninh và ổn định ở khắp vùng Sahel, đều khích lệ hoạt động khủng bố và bạo lực cực đoan. Mỹ sau nhiều lần thất bại với hoạt động can thiệp quân sự trực tiếp vào đâu đó ở châu Phi giờ không thể không rất thận trọng và thậm chí không còn dám nữa. Pháp không dám liều thử nếu không có thêm đồng minh.

Hy vọng của phương Tây giờ gửi gắm cả vào ECOWAS mà tổ chức này hiện phân rẽ nội bộ sâu sắc về Niger. ECOWAS không thể loại trừ nguy cơ bị sa lầy lâu dài về chính trị, quân sự và an ninh ở Niger nếu tiến hành can thiệp quân sự vào thành viên này. Pháp trong tình thế tiến thoái lưỡng nan khi còn đồn trú quân đội ở Niger mà tâm lý bất bình với Pháp hiện ngự trị ở Niger. Nga và Trung Quốc có cơ hội thế chân Pháp và Mỹ ở vùng Sahel nhưng cũng phải thận trọng để tránh vết xe đổ của các bên kia. AU chưa gây dựng được vai trò hoá giải. Cuộc khủng hoảng ở nơi này còn tiếp tục trầm trọng./.

Ngân Hà