Chuyến thăm Trung Quốc 3 ngày của Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Anthony Blinken được bên ngoài nhìn nhận chung là biểu hiện mới về nồng ấm trở lại trong mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Trước khi ông Blinken đến Trung Quốc, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và Trung Quốc lần đầu tiên lại gặp gỡ trực tuyến với nhau sau gần hai năm. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen đã tới Trung Quốc lần thứ hai. Rồi trước đấy nữa còn có cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Nếu chỉ nhìn vào bề ngoài như vậy thì thiên hạ không thể không có cảm nhận rằng mối quan hệ song phương này đã trở lại quỹ đạo bình thường của nó và đã bắt đầu ổn định.

Nhưng thực chất không hẳn như vậy. Đúng vào thời điểm ông Blinken lên đường đi Trung Quốc, hạ viện Mỹ thông qua gói viện trợ quân sự và tài chính trị giá 95 tỷ USD cho Ukraine, Israel và cho cả Đài Loan. Hạ viện Mỹ lại còn thông qua đạo luật bắt buộc hãng ByteDance của Trung Quốc phải chuyển giao sở hữu ứng dụng TikTok cho công ty Mỹ nếu không TikTok sẽ bị cấm trên thị trường Mỹ. Cả hai chuyện này đều động chạm đến thể diện của Trung Quốc và đều rất nhạy cảm về đối nội và an ninh đối với Trung Quốc. Cho nên nếu coi những tiếp xúc, gặp gỡ và trao đổi cấp cao trong thời gian vừa qua giữa Mỹ và Trung Quốc là dấu hiệu về cải thiện quan hệ song phương thì những dấu hiệu này đều chỉ rất mờ nhạt.

Chúng đều mờ nhạt đơn giản vì không hàm chứa triển vọng về hai bên giải quyết được những vướng mắc cơ bản lâu nay trong quan hệ song phương như vấn đề Đài Loan và Biển Đông, xung khắc thương mại và dân chủ, nhân quyền, nhà nước pháp quyền, quan điểm chính sách đối với Nga liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine giữa Nga và Ukraine cũng như đối với Israel liên quan đến cuộc chiến giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza và xung khắc, đối địch giữa Israel và Iran.

Dù vậy, có được biểu hiện nào đấy về cải thiện quan hệ song phương vẫn tích cực và đáng khích lệ đối với Mỹ và Trung Quốc./.

Ngân Hà