Cần kỹ năng tác nghiệp đa phương tiện

Là phóng viên trẻ lần đầu đi thường trú, Hương Trà đã gặp khó khăn như thế nào trong thời gian đầu bắt tay vào công việc?

Mặc dù đã làm việc tại chương trình phát thanh tiếng Indonesia gần 10 năm, quốc gia vạn đảo không còn xa lạ với tôi qua các chuyến công tác cũng như học tập, song khi bước chân đến vùng đất này để làm việc, có rất nhiều điều mà tôi phải thích nghi. Từ việc tìm vị trí, địa điểm đặt văn phòng tại thủ đô Jakarta, nơi nổi tiếng với vấn nạn tắc đường và các cuộc biểu tình thường xuyên, sao cho thuận tiện công việc, đảm bảo an ninh, lại không quá xa trung tâm, đảm bảo thông tin nhanh, cho đến việc chuẩn bị các giấy tờ cần thiết để văn phòng được đi vào hoạt động, đăng ký, kết nối với các cơ quan sở tại để làm tốt công tác báo chí.

Tôi còn nhớ vào thời điểm đó, tôi chỉ có 3 tháng để hoàn thành tất cả các việc trên trước khi visa tạm thời hết hạn. Lại đúng lúc Indonesia bước vào tháng ăn chay Ramadhan, chuẩn bị đến ngày lễ lớn Idul Fitri của người Hồi giáo. Với đặc thù phần lớn người dân theo Đạo hồi, các cơ quan nhà nước làm việc ít hơn trong dịp này và mỗi ngày tôi vừa phải vật lộn vượt qua những con đường tắc nghẽn vừa căn giờ làm việc của các cơ quan chủ quản để tránh giờ cầu nguyện của người Hồi giáo, vừa se-tup văn phòng, sớm hoàn thành các thủ tục để cơ quan đi vào hoạt động.

Và đúng thời điểm tôi sang Indonesia đã diễn ra cuộc tổng tuyển cử lớn bầu lãnh đạo nhà nước Indonesia. Biểu tình biến thành bạo loạn diễn ra khắp nơi, các đường phố, công trình của thủ đô Jakarta, đặc biệt tại các quận trung tâm, bị người biểu tình làm hư hỏng nặng. Khi ấy, tôi vừa phải tác nghiệp, vừa giữ an toàn cho bản thân, lại vừa phải tìm cách làm sao liên lạc được với các bộ, ban, ngành chức năng của Indonesia để hoàn thành các thủ tục cần thiết.

Nằm trên vành đai lửa Thái Bình Dương, Indonesia thường xuyên phải hứng chịu những trận động đất, sóng thần, phun trào núi lửa. Việc trang bị cho mình kỹ năng tác nghiệp ở nơi nguy hiểm đã được tôi chuẩn bị từ khi còn ở trong nước.

Nghe Hương Trà kể, tôi có thể hình dung ra những khó khăn chồng chất mà bạn gặp phải. Làm cách nào mà bạn có thể vượt qua được?

Bên cạnh các khó khăn, tôi cũng gặp nhiều thuận lợi. Đó  là sự chỉ đạo của lãnh đạo, sự phối hợp của các đơn vị liên quan của VOV cũng như sự giúp đỡ của Đại sứ quán Indonesia tại Hà Nội và Đại sứ quán Việt Nam tại Jakarta đã giúp tôi hoàn thành nhiệm vụ. Cùng với đó là sự thân thiện và ủng hộ của các cơ quan sở tại, đối tác, bạn bè Indonesia và các thính giả VOV.

Indonesia là một quốc gia rộng lớn với nền văn hóa và tôn giáo đa dạng, độc đáo khiến cho tôi cảm thấy say mê và hứng thú với nghề. Tôi luôn muốn được tìm hiểu nhiều hơn về lịch sử, văn hóa, tôn giáo, phong tục tập quán, viết nhiều hơn về quốc gia vạn đảo, tìm kiếm những con người đã từng gắn bó và yêu quý đất nước Việt Nam, đặc biệt tìm đến những địa điểm mà Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã đặt chân trong chuyến thăm 10 ngày tới Indonesia năm 1959, với một mong ước giúp người dân hai nước hiểu hơn về nhau, vun đắp ngày càng thắm thiết quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Indonesia.

Ở VOV, mọi người vẫn nói rằng, phóng viên thường trú nước ngoài là điển hình nhất của một phóng viên đa-di- năng. Bạn đã trải nghiệm điều này như thế nào?

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ là một phóng viên thường trú ở nước ngoài, kỹ năng tác nghiệp đa phương tiện và trình độ ngoại ngữ là rất quan trọng. Ở trong nước, công việc của tôi nghiêng nhiều về công việc của một biên tập viên và phát thanh viên, thì bây giờ, tôi là một phóng viên của loại hình báo chí đa phương tiện. Cùng một sự kiện, tôi phải thu xếp làm sao để có thể sản xuất tin bài phục vụ cho đủ các loại hình báo chí của VOV (tin phát thanh, tin hình và tin cho báo điện tử, đôi khi là cả những bài viết cho báo giấy).

Bên cạnh đó, khi là phóng viên quốc tế, việc thành thạo tiếng Indonesia và tiếng Anh trở thành công cụ đắc lực giúp tôi hoàn thành tốt công việc. Người dân Indonesia không sử dụng nhiều tiếng Anh, các phát ngôn của chính phủ cũng yêu cầu sử dụng tiếng Indonesia, do vậy, thông tin tôi nắm được thường sâu và nhanh hơn so với việc phải chờ các phát ngôn bằng tiếng Anh. Việc nói được tiếng bản địa giúp tôi được người bản địa yêu quý và dễ dàng hòa nhập vào cuộc sống của họ. Mặt khác, thủ đô Jakarta là nơi đặt trụ sở của Ban Thư ký ASEAN, do đó, bên cạnh tin tức địa bàn Indonesia và các nước kiêm nhiệm như Philippines và Timor Leste, tôi cũng phỏng vấn và đưa tin về các hoạt động của nước khác trong khối ASEAN.

Hiện ở Indonesia có khoảng 5.000 thính giả nghe VOV, trong đó có những thính giả trung thành nghe VOV từ 40-50 năm nay. Ngày khai trương CQTT tại thủ đô Jakarta, gần 50 thính giả ở khắp Indonesia đã về thủ đô Jakarta tham dự bày tỏ tình cảm đối với VOV, chúc mừng cho VOV có một bước tiến lớn, đưa VOV đến gần hơn với thính giả. Tôi mong muốn trong nhiệm kì của mình sẽ thúc đẩy quảng bá, thu hút nhiều hơn nữa thính giả Indonesia lắng nghe làn sóng VOV và tri ân các thính gỉả nước bạn.

Tự hào là phóng viên VOV

Dịch Covid-19 hoành hành khiến năm 2020 là năm khó khăn chưa từng có trong lịch sử loài người. Tác nghiệp tại một nước chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch, bạn đã có “bí quyết” gì để công việc vẫn diễn ra trôi chảy?

Hiện nay, do có nhiều khác biệt trong hệ thống chính trị cũng như thủ tục hành chính giữa hai nước, nên có một số quyền lợi của phóng viên nước ngoài tại Indonesia vẫn chưa được đáp ứng. Thêm vào đó, hiện nay Indonesia là ổ dịch Covid-19 lớn nhất khu vực Đông Nam Á với hơn 700.000 ca mắc Covid-19 (tính đến cuối năm 2020), trong đó có khoảng 21.000 người đã tử vong. Do vậy, việc tác nghiệp tại địa bàn trong hoàn cảnh dịch bệnh hoành hành gây ra nhiều khó khăn. Tôi phải thích nghi với việc tác nghiệp trong giai đoạn dịch bệnh, làm sao vừa đảm bảo tuyên truyền, lại vừa giữ an toàn cho bản thân và gia đình. Các hình thức làm việc mới, các ý tưởng mới cũng lần lượt ra đời.

Chẳng hạn như năm 2020, thính giả Indonesia dự định tổ chức cuộc gặp thính giả toàn quốc với các đài phát thanh quốc tế, trong đó có VOV. Cuộc gặp bị hoãn do dịch Covid-19, tôi đã phối hợp cùng CLB nghe đài đảo Borneo, tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Giữ gìn tình hữu nghị giữa thính giả và VOV trong thời kỳ Covid-19”. Cuộc tọa đàm với sự tham gia của hơn 50 thính giả Indonesia và Malaysia cho thấy sức lan tỏa của làn sóng VOV trong lòng thính giả nước ngoài. Sau đó, Đối thoại phát thanh tương tác giữa VOV và Đài phát thanh quốc gia Indonesia (RRI) nhân dịp kỷ niệm 65 năm quan hệ ngoại giao giữa hai nước cũng được thực hiện. Năm 2020 cũng là năm có nhiều sự kiện lớn, đặc biệt là năm Việt Nam giữ vai trò Chủ tịch ASEAN, cả Indonesia và Việt Nam đều là thành viên không thường trực của HĐBA LHQ. Công tác tuyên truyền của VOV Jakarta trở nên dày đặc hơn.

Hương Trà chia sẻ điều gì với những phóng viên lần đầu đi thường trú, nhất là với những bạn còn rất trẻ như bạn?

Để làm tốt công việc của một phóng viên ở nước ngoài, ngoài việc luôn trau dồi cho mình những kỹ năng tác nghiệp báo chí đa phương tiện, chuyên nghiệp, một trình độ ngoại ngữ vừng vàng, tôi thường xuyên học hỏi kinh nghiệm tác nghiệp của đồng nghiệp và phóng viên kỳ cựu khác. Sự hợp tác trong nghề, sự phản hồi của thính giả, độc giả là rất quan trọng.

Đã đi qua một nửa nhiệm kỳ đầu tiên, nhìn lại tôi thấy mình rất may mắn khi nhận được sự tin tưởng của các cấp lãnh đạo VOV, sự ủng hộ hợp tác của đơn vị trong đài, của đồng nghiệp và sự động viên không nhỏ của gia đình, giúp cho tôi có thêm động lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, có thêm nhiệt tình và đam mê trong việc góp phần đưa hình ảnh VOV đến với bạn bè thế giới.

Sự hiểu biết về địa bàn nơi mình công tác về văn hoá, tập quán, chính trị, tôn giáo cũng góp phần giúp các phóng viên nhanh hòa nhập với địa bàn, sớm đi sâu, đi sát vào cuộc sống người dân bản địa, nắm bắt thông tin kịp thời, nhanh chóng.

Bên cạnh đó, việc luôn giữ quan hệ với các ban, ngành, đối tác nước sở tại, các cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài giúp sự chia sẻ thông tin và phối hợp làm việc được chính xác và nhịp nhàng.

Cuối cùng, sự say mê với nghề, lòng nhiệt huyết muốn được cống hiến và một sự tự hào không hề nhỏ khi là một phóng viên, nhà báo của VOV nói chung và là đại diện của VOV tại Jakarta nói riêng tiếp tục giúp tôi hoàn thành trọng trách lớn lao:  Trưởng đại diện VOV tại Jakarta./.

Cảm ơn chị và chúc chị hoàn thành tốt nhiệm kỳ đầu tiên!

Minh Thư thực hiện