Bạn cần là ta có mặt

Năm 1979, sau khi thoát khỏi họa diệt chủng Pol Pot Ieng Xari, chính phủ Campuchia đề nghị Việt Nam giúp đỡ Đài phát thanh Phnom Penh. Dù vừa đi qua cuộc chiến tranh, nền kinh tế còn nghèo, lạm phát có lúc lên tới 800% nhưng ngay khi bạn cần là ta có mặt.

 Lãnh đạo VOV khi ấy đã cử ngay một đoàn chuyên gia kỹ thuật và chuyên gia biên tập, sản xuất các chương trình phát sang giúp bạn khôi phục lại Đài phát thanh bị tàn phá và tổ chức các chương trình phát thanh, đào tạo đội ngũ biên tập viên cho đài bạn.

Đoàn chuyên gia kỹ thuật đầu tiên do ông Huỳnh Ngọc Ấn làm Trưởng đoàn. Khi tới Campuchia, đoàn chuyên gia kỹ thuật phải nghiên cứu hệ thống cơ sở vật chất đài phát thanh của bạn vì công nghệ kỹ thuật phát sóng khác với hệ thống mà VOV đang sử dụng. Ông Đào Tiến Ngỏ, thành viên trong đoàn cho biết, các thành viên phải làm việc suốt ngày đêm để tìm hiểu hệ thống quy trình phát thanh của Đài phát thanh Phnom Penh, hệ thống máy phát sóng, kỹ thuật hòa âm... để kịp thời phát sóng các chương trình phát thanh.

Sau khi nắm vững các thiết bị, cùng với đảm nhiệm công việc kỹ thuật phát sóng, nhóm chuyên gia bắt đầu đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ thuật cho đài bạn. Công việc tưởng như đơn giản nhưng lại rất khó khăn do nhóm chuyên gia không biết tiếng Campuchia. "Ngày xưa công nghệ analog phải cầm tay chỉ việc. Chúng tôi không nói được tiếng Campuchia và họ cũng không hiểu được tiếng Việt Nam, trong khi phiên dịch không có nên làm sao cho họ thấu hiểu được quy trình công nghệ và quy trình phát thanh là rất khó khăn. Trong đoàn có một số người biết tiếng Anh đã dùng tiếng Anh để nói chuyện với họ. Sau một thời gian kiên trì luyện tập và hướng dẫn, chúng tôi đã huấn luyện bạn làm tốt công việc", ông Đào Tiến Ngỏ cho hay.

Khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ

Ngoài phát thanh tuyên truyền trên sóng, nhóm chuyên gia của VOV còn thiết lập giúp bạn hệ thống phát thanh hữu tuyến (hay còn gọi là hệ thống loa truyền thanh) ở thành phố Phnom Penh. Không có phương tiện kỹ thuật hỗ trợ, các chuyên gia phải kéo từng chiếc dây, lắp từng chiếc loa để tiếng nói của Đảng, Chính phủ và nhân dân Campuchia có thể vang lên ở mọi nơi trong thành phố.

Cùng với nhóm chuyên gia kỹ thuật, VOV cũng cử đoàn chuyên gia khối biên tập sang giúp bạn tổ chức chương trình phát thanh, đào tạo đội ngũ biên tập. Từ những ngày đầu tiên gian khổ, đêm ngủ vẫn còn lo tàn quân Pol Pot phục kích sau vườn đến những ngày về nước với số tiền trợ cấp ít ỏi vừa đủ mua một bao thuốc lá, cuộc sống của phóng viên, kỹ thuật viên VOV khi ấy đã trải qua biết bao khó khăn, thậm chí đối mặt với nguy hiểm.

Ông Nguyễn Văn Khiêm, thành viên trong đoàn kể: "Khi sang Campuchia được mấy tháng, chúng tôi còn ở nhà tổng đoàn. Khoảng 1-2 giờ sáng, anh em đang ngủ thấy súng bắn ào ào. Anh em chuyên gia nhốn nháo, mọi người hô hào nhau là đạn bắn dọc con đường đấy, anh em bảo nhau nằm rạp xuống sàn tránh đạn. Sau 15-20 phút, đạn ngưng bắn, rất may là anh em bình an vô sự".

Công việc của nhóm chuyên gia gồm tổ chức sản xuất các chương trình phát thanh đối ngoại phát trên sóng Đài Phát thanh Campuchia, sau đó dịch sang các thứ tiếng: Pháp, Anh, Lào, Thái Lan, tiếng Việt và phát sóng hằng ngày.

Đối với đội ngũ biên tập viên đối ngoại, từ lúc còn chưa có khái niệm đầy đủ về công tác phát thanh, vốn ngoại ngữ còn kém, các chuyên gia của VOV đã giúp bạn xây dựng một đội ngũ cán bộ đủ sức đảm đương công việc với các thứ tiếng: Anh, Pháp, Thái, Lào và Việt.

Nhờ sự giúp đỡ, hỗ trợ của VOV, một số biên tập viên Campuchia sau trở thành cán bộ, lãnh đạo của Đài. Không ít biên tập viên Campuchia sau một thời gian làm việc ở Việt Nam, sinh hoạt cùng các đồng nghiệp Ban Phát thanh Đối ngoại của VOV trở về nước đã được cử giữ những chức vụ quan trọng ở Campuchia như ông Keo Chăn Đa, từng làm Bí thư thành ủy Phnom Penh, Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin Campuchia.

Biên tập viên Nguyễn Văn Khiêm nhớ lại: "Bên cạnh giúp bạn chuyên môn, nghiệp vụ, chúng tôi còn giúp bạn về mặt tư tưởng để bạn ổn định đội ngũ cán bộ công nhân viên có chuyên môn kỹ thuật phục vụ cho Đài phát thanh Camphuchia".

Được sự giúp đỡ tận tình, hỗ trợ hiệu quả của VOV, Đài Phát thanh Campuchia dần dần có được một đội ngũ cán bộ, kỹ thuật đủ mạnh để đảm nhiệm toàn bộ công việc.

Với tinh thần giúp bạn nhưng không tính toán lợi ích vật chất cho mình, giúp bạn cũng chính là giúp mình, sự cống hiến của các chuyên gia của VOV góp phần tô thắm những nét son rực rỡ của mối tình hữu nghị Việt Nam- Campuchia son sắc.

40 năm đã trôi qua, những lớp biên tập viên, kỹ thuật viên từng sang hỗ trợ đài bạn trong vòng ngót 10 năm, giờ người còn, người mất nhưng ký ức về những ngày gian khổ, vui buồn bên nhau vẫn vẹn nguyên như thủa nào.