Bản án mập mờ
Ngày 29/10/2021, Toà án Nhân dân tỉnh Đắk Nông mở phiên toà xét xử sơ thẩm vụ án hành chính thụ lý số 08/2020/TLST-HC ngày 21/02/2020 về “Khiếu kiện huỷ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”. Người khởi kiện là ông Nguyễn Văn Chiến và bà Trần Thị Lĩnh. (ở thôn 3, xã Đắk Buk So, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông). Người bị kiện là Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh Đắk Nông, và UBND huyện Đắk R’lấp. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan: Ông Nguyễn Lập và bà Nguyễn Thị Nghĩa (ở tổ dân phố 1, thị trấn Kiến Đức, huyện Đắk R’lấp, tỉnh Đắk Nông).
Tóm tắt sự việc: Ngày 18/9/2017 UBND huyện ĐắkR’lấp cấp GCNQSDĐ số CI 074018 cho ông Lập, bà Nghĩa đối với thửa đất số 167, tờ bản đồ số 39, diện tích 1651,5 m2. Sau đó, ông Lập bà Nghĩa làm đơn xin tách thửa đất này thành 4 thửa. Trong đó cho 2 người con của mình là Nguyễn Thảo Nguyên và Nguyễn Thảo Quyên mỗi người một thửa. Trên cơ sở đề nghị tách thửa và hợp đồng tặng, cho quyền sử dụng đất của ông Lập, bà Nghĩa, Văn phòng đăng ký đất đai huyện Đắk R’lấp tiến hành kiểm tra thực địa vào ngày 22/11/2017 và trích lục bản đồ địa chính thửa đất ngày 27/12/2017. Tháng 3 năm 2018, Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh Đắk Nông, tách thửa cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Lập bà Nghĩa đúng quy định tại điểm b khoản 1 điều 37, Nghị Định 43 ngày 15/4/2014 của Chính phủ.
Ngày 5/3/2019, ông Chiến bà Lĩnh có đơn khởi kiện lên Toà án Nhân dân tỉnh Đắk Nông, yêu cầu:
-1/ “Huỷ QĐ hành chính của chủ tịch UBND huyện Đắk R’lấp về giải quyết khiếu nại và huỷ QĐ số 2503/QĐ về cấp giấy CNQSDD cho ông Lập bà Nghĩa, vì đã ảnh hưởng đến quyền lợi của gia đình chúng tôi và 9 hộ dân, ban hành quyết định trái pháp luật”;
2/Yêu cầu toà án Nhân dân tỉnh Đắk Nông huỷ giá trị pháp lý giấy chứng nhận QSD đất số phát hành CI 074018, thửa số 167, tờ bản đồ số 39, diện tích 1651,5 m2 (trong đó có 300m2 đất ở, 1351,5 m2 đất trồng cây lâu năm)
Trở lại phiên toà ngày 29/10/2021, theo quan điểm vị đại diện Viện Kiểm sát giữ quyền công tố và xét xử tỉnh Đắk Nông, bà Vương Thị Bắc đã đề nghị HĐXX “Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là ông Nguyễn Văn Chiến và bà Trần Thị Lĩnh. Do yêu cầu khởi kiện không được chấp nhận nên ông Chiến bà Lĩnh phải chịu án phí dân sự sơ thẩm.”
Tuy nhiên, không hiểu vì động cơ, mục đích gì mà chủ tọa thẩm phán Nguyễn Hồng Chương đã tuyên xử và đưa ra một bản án mập mờ khó hiểu: Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Văn Chiến và bà Trần Thị Lĩnh, gồm: Huỷ quyết định 2503/QĐ-UBND ngày 14/9/2017 của huyện Đắk R’lấp về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; huỷ QĐ giải quyết khiếu nại số 3279 của CT UBND huyện Đắk R’lấp về việc giải quyết khiếu nại đối với ông Chiến bà Lĩnh; đồng thời toà cũng tuyên huỷ 3 trong số 4 thửa đất mà ông Lập bà Nghĩa được Sở Tài nguyên Môi trường Đắk Nông cấp.
Vi phạm trong đánh giá chứng cứ, tài liệu
Ngày 11/11/2021 UBND huyện Đắk R’lấp đã có đơn kháng cáo gửi Toà án Nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh và Toà án Nhân dân tỉnh Đắk Nông, về kháng cáo bản án hành chính số 15/202/HC-ST ngày 29/10/2021 của toà án nhân dân tỉnh Đắk Nông. Đơn kháng cáo của UBND huyện Đắk R’lấp, do ông Phan Nhật Thanh, Chủ tịch UBND huyện ký, đề nghị: Toà án nhân dân tối cao TP Hồ Chí Minh đề nghị giữ nguyên “QĐ giải quyết khiếu nại số 3279 của CT UBND huyện Đắk R’lấp về việc giải quyết khiếu nại đối với ông Chiến bà Lĩnh; giữ nguyên những giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho ông Lập, bà Nghĩa.
Tiếp đó, ngày 12/11/2021, Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Đắk Nông ra quyết định kháng nghị phúc thẩm đối với bản án hành chính sở thẩm số 15/2021/HC-ST ngày 29/10/2021 của Toà án Nhân dân tỉnh Đắk Nông. (Số 3877/QĐ-VKS-HC). Bản kháng nghị phúc thẩm của Viện Kiểm sát Đắk Nông, sau khi đánh giá, nhận định đã khẳng định: “Nguồn gốc sử dụng đất, UBND huyện Đắk R’lấp cấp đất cho ông Lập bà Nghĩa đúng với quy định tại khoản 2 Điều 101 Luật đất đai năm 2013. Đối với ông Ngyễn Văn Chiến và bà Trần Thị Lĩnh trong quá trình giải quyết vụ án, cho rằng mua lại phòng giao dịch huyện Đắk R’lấp phần ki-ốt có diện tích (4mx6m), phía sau gia đình có khai hoang và trồng được 100 cây cà phê nhưng không cung cấp được chứng cứ gì về nguồn gốc đất; đồng thời việc sử dụng đất của ông Chiến và bà Lĩnh đã được UBND huyện Đắk R’lấp thu hồi và giải phóng mặt bằng, ông Chiến và bà Lĩnh (trước khi chuyển đi huyện khác sinh sống) đã đồng ý nhận tiền hỗ trợ di dời (350.000 đồng) giải toả từ năm 2001; Nhận thấy UBND huyện Đắk R’lấp cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Lập bà Nghĩa, sau đó Sở Tài nguyên Môi trường tách thửa cấp lại GCNQSDĐ vào đầu năm 2018 là hoàn toàn đúng quy định pháp luật, không ảnh hưởng gì đến quyền lợi của ông Chiến và bà Lĩnh”.
Kháng nghị của Viện KSND Đắk Nông cũng nêu rõ: Bản án hành chính sơ thẩm 29/10/2021 của Toà án Nhân dân tỉnh Đắk Nông chấp nhận một phần yêu cầu của ông Chiến và bà Lĩnh không có căn cứ, “Vi phạm nghiêm trọng trong đánh giá chứng cứ tài liệu trong hồ sơ vụ án, làm ảnh hưởng đến quyền lợi và lợi ích chính đáng của ông Nguyễn Lập và bà Nguyễn Thị Nghĩa, ảnh hưởng đến uy tín các cơ quan nhà nước trong lĩnh vực quản lý đất đai.” Viện Kiểm sát Nhân dân Đắk Nông đề nghị “Toà án Nhân dân cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng: Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Văn Chiến bà Trần thị Lĩnh”.
“Phiên toà này đã có những phán quyết không thoả đáng, gây tổn thất lớn cho người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan”. Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ việc, luật sư Võ Hữu Dũng, thuộc Đoàn Luật sư Đắk Lắk khẳng định./.