Tình hình dịch bệnh tại Việt Nam

Mới đây (ngày 1/10), Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) thông báo ghi nhận thêm 1 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ (Mpox) cư trú trên địa bàn. Tính đến thời điểm này, nước ta đã có 5 trường hợp mắc đậu mùa khỉ.

Cụ thể, ngày 28/9/2023, một bệnh nhân (BN) nam, 34 tuổi đến khám tại BV Da liễu với các dấu hiệu nghi ngờ mắc đậu mùa khỉ (Mpox). BV đã lấy mẫu xét nghiệm gửi Viện Pasteur TP.HCM. Một ngày sau đó, kết quả xét nghiệm cho kết quả BN dương tính với virus Mpox. BN hiện đang cách ly điều trị.

Sau khi có kết quả mắc Mpox, HCDC đã tiến hành điều tra tiền sử đi lại, lập danh sách người tiếp xúc gần với BN trong vòng 21 ngày trước khi khởi bệnh. Theo điều tra dịch tễ, BN thường trú tại huyện Bình Chánh, chưa ghi nhận yếu tố tiếp xúc người nước ngoài hoặc đi nước ngoài trong thời gian gần đây. Những người tiếp xúc hiện sức khỏe bình thường, chưa ghi nhận dấu hiệu mắc bệnh. HCDC tiếp tục điều tra, theo dõi sức khoẻ của BN và người tiếp xúc.

Trước đó, (ngày 23/9/2023), TP.HCM ghi nhận 1 trường hợp dương tính với bệnh đậu mùa khỉ là nam giới (25 tuổi, thường trú tại xã Xuân Trường, Xuân Lộc, Đồng Nai), hiện đang tạm trú tại Gò Vấp, TP.HCM. Trong khoảng 10 ngày gần đây BN có tiếp xúc với bạn gái tạm trú tại TP Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Hiện bạn gái đang có các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ (phát ban dạng mụn mủ quanh cơ quan sinh dục); không ghi nhận BN đi nước ngoài hoặc tiếp xúc với người nước ngoài trong vòng 21 ngày kể từ ngày dương tính với bệnh đậu mùa khỉ.

Hiện những người này có sức khỏe bình thường, chưa ghi nhận dấu hiệu mắc bệnh.

Cách phòng tránh

ThS.BS Lương Chấn Quang, Phó trưởng khoa Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật, Viện Pasteur TP.HCM cho biết, 2 ca bệnh đậu mùa khỉ mới đây đều được phát hiện và xét nghiệm vào những ngày cuối tuần. Ngay khi ghi nhận ca bệnh nghi ngờ mắc đậu mùa khỉ đến khám vào chiều 22/9, Bệnh viện Da Liễu TP.HCM đã điều tra, hội chẩn và lấy mẫu gửi Viện Pasteur TP.HCM và có kết quả xét nghiệm vào sáng ngày 23/9. Với trường hợp thứ hai, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bình Dương xác minh, điều tra và lấy mẫu gửi đến Viện Pasteur TP.HCM vào chiều tối 23/9, kết quả xét nghiệm được trả lời vào sáng 24/9.Việc điều tra xác minh ca bệnh và người tiếp xúc được Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh/thành phố triển khai sau khi có thông tin ca bệnh nghi ngờ mà không đợi đến khi có kết quả xét nghiệm. Viện Pasteur TP.HCM với vai trò chỉ đạo, điều phối đã tổng hợp và chia sẻ thông tin giữa các tỉnh/thành phố kịp thời xác định các yếu tố nguy cơ, người tiếp xúc gần ban đầu nhằm đáp ứng nhanh với tình huống bệnh.

“Hiện nay, các địa phương đang tiếp tục điều tra mở rộng các địa điểm, nhóm người tiếp xúc với hai trường hợp bệnh theo phương châm gõ từng nhà, rà từng đối tượng để xác định nguồn lây và phát hiện sớm các trường hợp bệnh khác (nếu có). Các thông tin hiện có cho thấy cả hai BN khởi bệnh tại nơi cư trú, chưa có yếu tố tiếp xúc người nước ngoài hoặc đi nước ngoài trong thời gian gần đây. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, giao thương, du lịch dễ dàng giữa các quốc gia thì nguy cơ bệnh xâm nhập vào mỗi quốc gia là hoàn toàn có thể. Do đó để phòng tránh dịch bệnh lây lan rộng trong cộng đồng, mỗi người dân cần nâng cao ý thức, tuân thủ các hướng dẫn của ngành y tế không chỉ với riêng bệnh đậu mùa khỉ mà còn với các bệnh truyền nhiễm khác”, ThS.BS Lương Chấn Quang nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia y tế, đậu mùa khỉ là bệnh nhiễm trùng, có gây sốt, sau đó sẽ xuất hiện nổi hạch và các nốt phỏng nước. Những nốt phỏng nước này khi vỡ ra sẽ có dịch tiết làm lây lan bệnh. Với đậu mùa khỉ, các nốt sẽ xuất hiện ở vùng mặt sau đó lan sang các khu vực xung quanh. So với thủy đậu, đậu mùa khỉ có triệu chứng khá giống nhau. Để phân biệt, đậu mùa khỉ có xuất hiện hạch, còn với thủy đậu người bệnh không lên hạch nhiều. Đậu mùa khỉ xuất hiện từ mặt và vết rỗ sâu hơn. Để xác định cũng cần kết hợp yếu tố lâm sàng và yếu tố dịch tễ. Với thủy đậu, dịch sẽ bùng phát rất mạnh, lây lan ra cả cộng đồng. Trong khi, đậu mùa khỉ như ghi nhận tại Việt Nam chỉ có những ca lẻ.

ThS.BS Lương Chấn Quang cho biết, bệnh đậu mùa khỉ lây truyền từ người sang người kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Bệnh lây truyền chính qua tiếp xúc trực tiếp (bao gồm cả quan hệ tình dục), qua giọt bắn lớn. Để chủ động phòng chống dịch bệnh đậu mùa khỉ,ThS.BS Lương Chấn Quang khuyến cáo: Với BN, người có triệu chứng sốt, phát ban cấp tính dạng mụn mủ quanh bộ phận sinh dục, lòng bàn tay, chân, thân mình, mặt, cần liên hệ ngay với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời. Đồng thời, chủ động tự cách ly, tránh quan hệ tình dục.

Với những người phải tiếp xúc với BN thì cố gắng tránh tiếp xúc gần với BN đậu mùa khỉ, tránh tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Trong trường hợp nơi ở/nơi làm việc có người mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được tư vấn và xử trí kịp thời, không tự ý điều trị.​​

Còn với người dân, kể cả BN cần thường xuyên thực hiện các biện pháp phòng ngừa cá nhân, bao gồm: Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay, khăn giấy dùng một lần, hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn ngay sau khi ho, hắt hơi; không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay. Đảm bảo an toàn thực phẩm; thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe./.

Hương Giang