Đó là chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Chủ nhiệm chương trình chống lao quốc gia về công tác quản lý bệnh viện an toàn ứng phó với Covid-19.

Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 và các bệnh về đường hô hấp, Bệnh viện Phổi Trung ương đã có biện pháp gì để đảm bảo an toàn, thưa PGS.TS Nguyễn Viết Nhung?

Là Bệnh viện (BV) tuyến cao nhất về lao và bệnh phổi, người bệnh đến khám hầu hết vì các triệu chứng hô hấp, biểu hiện giống với các triệu chứng của nhiễm Covid-19, nên ngay từ đầu mùa dịch và cả thời điểm dịch tạm lắng xuống ở Hà Nội và cả nước, thì BV vẫn luôn thực hiện nghiêm túc các quy trình phòng chống dịch (tổ chức sàng lọc 3 lớp), đảm bảo an toàn, duy trì đội ngũ nhân viên làm công tác khám sàng lọc và tuân thủ đúng các quy định của Bộ Y tếvề sàng lọc, phân luồng người bệnh đến khám.

Ở lớp sàng lọc thứ nhất, chúng tôi quy định lối vào riêng biệt cho BN và nhân viên y tế. Tất cả phải được đo thân nhiệt, khai báoy tế bắt buộc. Sau đó tiến hành phân luồng khám sàng lọc. Trong trường hợp người bệnh có yếu tố nghi ngờ (dịch tễ, triệu chứng lâm sàng), sẽ được di chuyển đến buồng khám bệnh cách lyngay theo đường riêng, không cùng với các trường hợp khác không nghi nhiễm.

Tại buồng khám cách ly cho những trường hợp nghi ngờ, người bệnh được làm xét nghiệm và chụp Xquang tại xe Xquang di động ngay khu sàng lọc và lấy mẫu dịch họng hầu xét nghiệm GeneXpert SARS-CoV-2 tại chỗ. Trong thời gian chờ kết quả tại phòng khám cách ly, người bệnh đảm bảo quy định phòng chống lây nhiễm Covid-19. Nếu kết quả Gene Xpert SARS-CoV-2 dương tính, người bệnh được chuyển đến BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương (cơ sở 2 Đông Anh) theo đúng quy trình.Trường hợp kết quả Gene Xpert âm tính, nhưng triệu chứng và/hoặc phim Xquang phổi nghi ngờ, người bệnh được chuyển vào đơn vị ứng khó khẩn cấp, được theo dõi, sàng lọc tiếp và điều trị các bệnh nền.

Với lớp sàng lọc thứ 2, sau khi được sàng lọc lớp 1, người bệnh không có yếu tố nghi ngờ mắc Covid-19 sẽ được chuyển tới khám tại các khoa khám bệnh. Tại đây, người bệnh được sàng lọc một lần nữa, nếu không có yếu tố nghi ngờ mắc Covid-19, người bệnh sẽ được đăng ký vào các phòng khám. Nếu phát hiện thêm người bệnh có yếu tố nghi ngờ, lập tức chuyển tới phòng khám cách ly, đánh giá, chỉ định xét nghiệm Gene Xpert SARS-CoV-2 dịch họng hầu, chụp Xquang ngực (như trong sàng lọc lớp 1).

Ở lớp sàng lọc thứ 3:Các khoa lâm sàng bố trí 1 đến 2 buồng bệnh (buồng đệm) đảm bảo các giường cách nhau 2m, thoáng khí, có đầy đủ phương tiện phòng chống lây nhiễm (dung dịch rửa tay, áo chống dịch, khẩu trang hô hấp, kính chắn) để khám, sàng lọc người bệnh mới vào viện hoặc người bệnh nghi ngờ trong thời gian nằm điều trị nội trú. Người bệnh mới cần được bác sĩ, điều dưỡng đón tiếp ngay và khám sàng lọc các dấu hiệu lâm sàng, cận lâm sàng và các yếu tố nguy cơ dịch tễ, nếu cần sẽ được lấy bệnh phẩm tại chỗ làm xét nghiệm GeneXpert SARS-CoV-2 trước khi quyết định chuyển vào các phòng bệnh thường quy.

Trong suốt quá trình người bệnh điều trị, thầy thuốc luôn sàng lọc bổ sung nguy cơ nhiễm với Covid-19 của người bệnh. Trường hợp sàng lọc có yếu tố nghi ngờ Covid-19 sẽ chuyển đến đơn vị ứng phó khẩn cấp hoặc chuyển đến BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương và đảm bảo đúng quy trình vận chuyển, xử trí cách ly người tiếp xúc người bệnh nhiễm/nghi nhiễm Covid-19.

Ngoài ra bệnh viện còn đảm bảo nguyên tắc gì nữa?

Là khu vực cách ly đặc biệt BV bố trí, sắp xếp đối với các ca bệnh nghi nhiễm Covid-19 hoặc có yếu tố dịch tễ, ngăn cách hoàn toàn và có biển báo quy định rõ ràng, chi tiết.Đơn vị này được sắp xếp thành 3 vùng Đỏ, Vàng và Xanh tùy theo đánh giá nguy cơ lúc vào đơn vị và quá trình theo dõi xét nghiệm.Đơn vị còn được mở rộng thêm 2 phòng đệm 12 giường tại một khoa lâm sàng dành cho người bệnh ra từ vùng xanh của đơn vị ứng phó khẩn cấp trước khi về các khoa nếu cần thiết.

Với nguyên tắc: đảm bảo cơ hội điều trị các bệnh khác ngoài Covid cho tất cả những người bệnh nghi Covid thông qua cơ chế hội chẩn liên chuyên khoa qua hồ sơ hoặc qua hệ thống hồ sơ điện tử HIS, LIS, PACS. 

Với buồng điều trị nội trú tại các khoa cũng được bố trí thông thoáng, đảm bảo tốt thông khí tự nhiên, mở cửa sổ và thông khí nhân tạo.Trong mỗi buồng bệnh đều có đầy đủ dung dịch sát khuẩn tay nhanh, chậu rửa tay kèm dung dịch/xà phòng rửa tay, khăn giấy sạch. Đảm bảokhoảng cách giữa các giường bệnh tối thiểu 2m.Bên cạnh đó, tăng cường tần suất vệ sinh, lau khử khuẩn, bố trí bình xịt sát khuẩn khô ở nơi công cộng, đông người qua lại. Cung ứng đầy đủ phương tiện phòng hộ cá nhân như khẩu trang y tế, khẩu trang N95; bộ bảo hộ chống dịch; tấm che an toàn. Khi có nguy cơ thiếu các trang thiết bị phòng hộ, có thể thực hiện quy trình xử lý để tái sử dụng; Ứng dụng phần mềm Bluezone, khai báo điện tử, biển chỉ dẫn điện tử, hệ thống HIS, LIS, PACS để hội chẩn và dịch vụ khám chữa bệnh trực tuyến.

Để đảm bảo an toàn cho người bệnh nằm viện, bệnh viện ngừng cho phép người đến thăm người bệnh nội trú, mỗi người bệnh chỉ được 1 người ở lại chăm sóc khi cần thiết do bác sĩ điều trị yêu cầu.Mỗi khoa lâm sàng điều trị nội trú đảm bảo kiểm soát chặt chẽ người nhà chăm sóc, khai báo y tế đầy đủ, có thẻ đăng ký ở lại qua đêm.Đơn vị ứng phó khẩn cấp, khoa cấp cứu, khoa Hồi sức tích cực đảm bảo chăm sóc toàn diệnngười bệnh.Đảm bảo cung cấp toàn bộ suất ăn và vật dụng thiết yếucho người bệnh và người nhà trong BV, để kiểm soát chặt chẽ nguy cơ xâm nhập Covid-19 từ bên ngoài bệnh viện. 

Tóm lại, để đảm bảo an toàn ứng phó với Covid-19, Bệnh viện Phổi Trung ương đã tuân thủ các chỉ đạo, hướng dẫn của Ban chỉ đạo Quốc gia và Bộ Y tế, áp dụng nguyên tắc phòng chống dịch một cách chủ động, đầy đủ, kịp thời. Điểm mấu chốt là sự quyết liệt của Ban chỉ đạo, ban hành các quy trình quy tắc, cập nhật và xử trí nhanh chóng kịp thời các nguy cơ của dịch xâm nhập vào Bệnh viện. Về kỹ thuật, mô hình sàng lọc 3 lớp có ứng dụng xét nghiệm Xpert Express SARS-CoV-2. Toàn Bệnh viện được tập huấn và luôn cảnh giác với Covid-19 mọi lúc mọi nơi trong bệnh viện cũng như tại cộng đồng. Bệnh viện đã tổ chức tập huấn cho các bệnh viện chuyên khoa và mong muốn chia sẻ mô hình Bệnh viện an toàn ứng phó Covid-19 với các bệnh viện trên toàn quốc.

Khi có một trường hợp dương tính thì cần xử trí như thế nào, thưa ông?

Giai đoạn hiện nay Bộ Y tế chỉ đạo điều trị tập trung, vì vậy khu vực Hà Nội, khi có trường hợp dương tính sẽ chuyển đến BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương (cơ sở Đông Anh), đảm bảo tuân thủ đúng quy trình vận chuyển người bệnh Covid-19; Thực hiện quy trình khử khuẩn, cách ly người tiếp xúc ca bệnh theo quy định; Phối hợp với CDC Hà Nội và các cơ quan có thẩm quyền trong việc truy vết tìm F1, F2; Giám sát sức khỏe nhân viên; Xây dựng phương án điều động nhân lực; Đảm bảo cung cấp ăn uống, sinh hoạt thiết yếu.

Là một đơn vị tiên phong ứng dụng xét nghiệm Gene Xpert khẳng định SARS-CoV-2, xin ông nói rõ hơn về giá trị vượt trội của kỹ thuật này?

Hệ thống xét nghiệm Gene Xpert của Chương trình phòng chống lao đã sẵn sàng tham gia xét nghiệm SARS-CoV-2 ngay sau khi được Bộ Y tế cấp phép và thông qua quy trình kỹ thuật. Đây sẽ là một phương pháp mới nhanh chóng, hiệu quả, phát hiện sớm người mắc Covid-19.

Gene Xpert bản chất là xét nghiệm Real-Time PCR, có nhiều ưu điểm như là hệ thống hoạt động hoàn toàn tự động từ khâu tách chiết, trộn đến phân tích, thời gian rút ngắn chỉ còn trong vòng 45 phút và không hề có sự can thiệp của con người. Với phương pháp này, con người chỉ can thiệp chủ yếu là khâu lấy và vận chuyển mẫu.

Trân trọng cảm ơn ông!

Lưu Hường thực hiện