Sau khi phát triển và đưa ra thị trường vaccine Covid-19 với tốc độ kỷ lục, các nhà sản xuất thuốc đang phải đối mặt với các biến thể mới của SARS-CoV-2 dễ lây lan và có khả năng làm giảm hiệu quả của vaccine. Theo các chuyên gia dịch tễ, đây là một thách thức đòi hỏi nhiều tháng nghiên cứu cũng như công sức và tiền bạc.

Biến thể SARS-CoV-2 mới có làm thay đổi hiệu quả của vaccine?

Các giám đốc điều hành của Moderna và Pfizer và đối tác BioNTech đang xem xét các phiên bản vaccine mới của họ có hiệu quả đối với các biến thể mới của SARS-CoV-2 hay không. Các chuyên gia cho rằng, đây chỉ là một phần công việc cần thiết để có thể ngăn chặn sự lây lan của virus SARS-CoV-2.  

Theo Reuters, cần phải xây dựng một mạng lưới giám sát toàn cầu để đánh giá mức độ nguy hiểm của các biến thể mới xuất hiện. Các nhà khoa học cần xác định mức độ kháng thể cần thiết để bảo vệ con người khỏi SARS-CoV-2 và xác định thời điểm cần thay đổi vaccine. Đồng thời, các cơ quan quản lý phải truyền đạt những gì cần thiết để chứng minh vaccine nâng cấp vẫn an toàn và hiệu quả.

“Tại thời điểm này, không có bằng chứng cho thấy những biến thể SARS-CoV-2 mới đã thay đổi khả năng bảo vệ của vaccine. Nhưng chúng ta cũng phải chuẩn bị cho điều đó”, Tiến sĩ Michael Osterholm, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Minnesota (Mỹ) cho biết.

Johnson & Johnson cho biết, trước sự xuất hiện của biến thể mới ở Nam Phi, họ sẽ điều chỉnh vaccine phù hợp trong trường hợp cần thiết. Công ty Pfizer cũng cho biết, họ có thể sản xuất một loại vaccine mới trong thời gian tương đối nhanh, nhưng hãng dược khổng lồ của Mỹ cũng lưu ý rằng, việc sản xuất một loại vaccine mới sẽ mang lại nhiều thách thức.

Moderna hôm 25/1 cho biết, các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy, các kháng thể được tạo ra để đáp ứng với vaccine của họ kém hiệu quả hơn 6 lần trong việc vô hiệu hóa biến thể mới ở Nam Phi so với các biến thể trước của SARS-CoV-2.

Một nghiên cứu ngày 27/1 cho thấy, biến thể ở Nam Phi làm giảm độ nhận biết của kháng thể trung hòa 8,6 lần đối với vaccine của Moderna và 6,5 lần đối với vaccine của Pfizer/BioNTech. Moderna cho biết, trong tuần này họ đang bắt đầu thực hiện một đợt nâng cấp vaccine tiềm năng.

Theo Reuters, vẫn chưa rõ mức độ bảo vệ của vaacine ngừa Covid-19 sẽ giảm đi bao nhiêu trước khi chúng cần được thay đổi để phù hợp với biến thể mới. Đối với bệnh cúm, khoảng thời gian nâng cấp vaccine đã làm giảm 8 lần khả năng bảo vệ của vaccine. Tuy nhiên, điều đó không hẳn đúng với virus SARS-CoV-2.

Tiến sĩ John Mascola, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Vaccine tại Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia (NIAID) cho biết, cả hai nghiên cứu thử nghiệm vaccine Moderna đối với biến thể ở Nam Phi cho kết quả tương đương nhau. Ông Mascola cho rằng, khả năng bảo vệ của kháng thể đủ cao để vaccine vẫn có hiệu quả.

Nâng cấp vaccine sẽ mất bao lâu?

Các nhà khoa học của NIAID đang phân tích dữ liệu từ thử nghiệm giai đoạn cuối của Moderna để đánh giá mức độ kháng thể trung hòa cần thiết cho sự bảo vệ của vaccine. Họ đang so sánh những người đã được tiêm phòng nhưng vẫn mắc bệnh với những người được tiêm chủng và vẫn khỏe mạnh.

Tiến sĩ Mascola cho biết, có thể mất 2 tháng để hoàn thành việc nâng cấp vaccine. Họ hy vọng sẽ tạo ra một quy chuẩn cho mức tối thiểu của các kháng thể do vaccine tạo ra cần thiết để bảo vệ chống lại virus SARS-CoV-2.

Theo Reuters, một mạng lưới giám sát toàn cầu cũng cần thiết để xác định mức độ nguy hiểm của các biến thể mới, tương tự như một mạng lưới được sử dụng để theo dõi virus cúm đột biến. Việc này có thể khiến Mỹ tiêu tốn hàng chục đến hàng trăm triệu USD.  

Tiến sĩ Richard Webby, chuyên gia giám sát dịch cúm tại Bệnh viện nghiên cứu nhi St. Jude cho biết, Mỹ có thể xây dựng một hệ thống xác định các biến thể mới khá nhanh chóng.

Mỹ hiện đang tiến hành giải trình tự gen để tìm kiếm những thay đổi trong virus chỉ trong 0,3% các xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2. Con số này thấp hơn so với 10% ở Anh, quốc gia đầu tiên phát hiện ra biến chủng SARS-CoV-2 mới làm tăng khả năng lây lan ít nhất 50%. Theo các chuyên gia, các quốc gia nên giải trình tự gen ít nhất 5% các trường hợp dương tính với SARS-CoV-2 để phát hiện những thay đổi đáng kể của virus.

Tiến sĩ Phil Dormitzer, Giám đốc khoa học của Pfizer cho biết, các công ty dược phẩm đang chờ Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) tiếp tục những thử nghiệm cần thiết đối với việc nâng cấp vaccine. Với vaccine phòng bệnh cúm, các công ty sản xuất có thể nâng cấp mà không cần thử nghiệm mới.

Tiến sĩ Peter Marks, người giám sát quy trình phê duyệt vaccine của FDA cho biết, ban đầu có thể cần các thử nghiệm nhỏ để kiểm tra việc nâng cấp vaccine cho khoảng 400 tình nguyện viên. Thậm chí quá trình này có thể kéo dài thêm hàng tháng.

Tiến sĩ Norman Baylor, Giám đốc điều hành của Công ty tư vấn sinh học và từng làm việc tại FDA cho biết, cơ quan này sẽ đưa ra một lộ trình phù hợp. Tuy nhiên, các cơ quan y tế công cộng như Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ quyết định khi nào nên nâng cấp vaccine ngừa Covid-19.

“Việc nâng cấp vaccine của Pfizer sẽ đòi hỏi một sự thay đổi nhỏ”, Tiến sĩ Dormitzer nói.

Giống như Moderna, vaccine của Pfizer/BioNTech sử dụng công nghệ RNA thông tin (mRNA), dựa trên các gen tổng hợp có thể được tạo ra và sản xuất trong vài tuần.

Ông Dormitzer ước tính Pfizer có thể tạo ra một phiên bản nguyên mẫu vaccine SARS-CoV-2 trong một tuần hoặc lâu hơn, và sẽ mất 2 tháng nữa để mở rộng quy mô và nâng cấp các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm.

Giám đốc khoa học Paul Stoffels cho biết, Johnson & Johnson (J&J) dự kiến sẽ công bố dữ liệu thử nghiệm giai đoạn cuối của vaccine trong vài ngày tới và thử nghiệm của J&J sẽ bao gồm cả biến thể SARS-CoV-2 mới ở Nam Phi./.

CTV Mai Trang/VOV.VN (biên dịch)
Theo Reuters