Sau chỉ có một năm cầm quyền, thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga đã quyết định rời bỏ cương vị quyền lực này. Ông Suga bất ngờ cho biết sẽ không tái ứng cử chức vụ chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do Nhật Bản (LDP) đang cầm quyền trong cuộc bầu chủ tịch đảng định kỳ cả đảng này dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 26/9 tới. Theo thông lệ chính trị ở Nhật Bản, chủ tịch đảng cầm quyền luôn là thủ tướng chính phủ. Đảng LDP sẽ bầu chọn chủ tịch đảng mới và người này sẽ kế nhiệm ông Suga luôn cả trên cương vị thủ tướng Nhật Bản. Đảng này và dư luận ở Nhật Bản bị bất ngờ bởi gần như ngay trước khi tuyên cáo quyết định nói trên, ông Suga còn cho biết sẽ cải tổ nhân sự lãnh đạo đảng để phục vụ cho cuộc tổng tuyển cử dự kiến sẽ được tổ chức vài tháng 11 tới ở Nhật Bản.

Ông Suga trở thành thủ tướng của Nhật Bản hồi tháng 9 năm ngoái sau khi thủ tướng Shinzo Abe bất ngờ từ chức. Ông Suga kế thừa chức vụ của ông Abe không không lặp lại được kỷ lục về thời gian cầm quyền liên tục ở Nhật Bản mà người tiền nhiệm đã lập nên. Thay vào đó, ông Suga đưa chính trường nước này trở lại truyền thống ám ảnh chính trường Nhật Bản là chính phủ luôn đoản thọ.

Năm ngoái, ông Suga phải ganh đua với những đối thủ rất mạnh trong nội bộ đảng LDP để trở thành chủ tịch đảng này và thủ tướng của Nhật Bản. Một trong những nhân tố tác động quyết định nhất giúp ông Suga chiến thắng là ông Suga được nhìn nhận chung là sự đảm bảo chắc chắn nhất cho việc đường lối chính sách của ông Abe sẽ được tiếp tục cả sau khi người này rời khỏi chính trường. Sau một năm trị vì đất nước này, thế mạnh ấy không còn nữa đối với ông Suga hoặc ít nhất thì cũng không còn được như trước nữa và nếu như muốn được tái đắc cử trong cuộc bầu cử chủ tịch đảng LDP và tiếp tục là thủ tướng Nhật Bản thì chỗ dựa duy nhất của ông Suga bây giờ là thành quả cầm quyền cho đến nay và sự vững chắc của vị thế lãnh đạo trong nội bộ đảng.

Xem ra, ông Suga quyết định rút lui quyền lực bởi không còn đủ tự tin vào thành quả cầm quyền và vị thế lãnh đạo trong nội bộ đảng LDP nên đã quyết định hành xử theo phương châm nếu không chắc thắng thì sẽ không chơi tiếp cuộc chơi quyền lực nữa. Nhật Bản hiện ở trong làn sóng thứ tư của dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra. Ông Suga rất coi trọng việc ứng phó dịch bệnh nhưng kết quả chống dịch có vẻ như chưa khiến người dân hài lòng. Việc ông Suga quyết tâm tổ chức Thế vận hội mùa hè năm nay bất chấp dịch bệnh giúp Nhật Bản đề cao được uy tín quốc tế nhưng không tạo nên được làn sóng hứng khởi trong dân chúng mà còn làm gia tăng mức độ ông Suga bị phê trách. Đảng LDP vì những chuyện trên mà sa sút uy tín trong cử tri và đương nhiên vị thế lãnh đạo đảng của ông Suga bị lung lay. Rất có thể vì thế mà ông Suga quyết định từ chức chứ không dấn thân vào cuộc chơi quyền lực mới mà khả năng thất bại thực tế hơn triển vọng chiến thắng.

Vậy nên đất nước này lại sắp một lần nữa thay đổi thủ tướng và chính phủ. Sự rút lui của ông Suga giúp cho đảng LDP có cơ hội khởi đầu mới về ổn định lãnh đạo đảng và chấn chỉnh đoàn kết nội bộ nhằm tận dụng mọi cơ hội và khả năng còn có thể có được phục vụ cho cuộc vận động tranh cử quốc hội sắp tới. Dù ai là người kế nhiệm ông Suga làm chủ tịch đảng cầm quyền hiện tại đi nữa thì đảng này vẫn sẽ ít khả năng giành về được đa số tuyệt đối trong cuộc bầu cử quốc hội tới. Để tiếp tục cầm quyền, đảng này phải liên minh với các đảng khác, phải nhượng bộ và thoả hiệp với đối tác liên minh. Người mới và vị thế khác trước cầm quyền trong thời buổi đặc biệt như hiện tại sẽ đưa lại hệ luỵ là quan điểm, định hướng chính sách cầm quyền không tiếp nối và kế thừa nhiều những chính phủ trước đó./.

Hoàng Lan