Việc Nga rút bớt quân đội ra khỏi vùng biên giới với Ukraine được các nước ở châu Âu nhìn nhận là dấu hiệu tích cực về giảm căng thẳng và đối địch giữa Nga và Ukraine. Trong khi ở châu Âu cho rằng như thế có nghĩa nguy cơ xảy ra chiến tranh đã bị đẩy lùi một chút, cho dù chỉ là tạm thời, thì phía Mỹ vẫn quả quyết là phía Nga chưa thay đổi quan điểm, cho rằng chưa xác minh được rõ ràng Nga có thật sự rút bớt quân đội triển khai ở vùng biên giới với Ukraine hay không và dù vậy lực lượng quân đội Nga ở vùng này vẫn còn rất hùng hậu, vẫn đủ lớn để Nga có thể phát động chiến tranh vào bất kỳ thời điểm nào.

Ngoài động thái mới này ra, tất cả đều vẫn như từ trước đến nay trong chuyện chiến tranh hay không chiến tranh ở châu Âu, trong mối quan hệ căng thẳng và đối địch giữa Nga và Ukraine cũng như giữa Nga với Mỹ và NATO. Giữa hai bên vẫn dai dẳng căng thẳng và đối địch, vẫn tiếp tục cuộc chơi ú tìm với nhau trên dư luận cũng như trên thực địa.

Việc Nga tuyên bố rút một phần lực lượng quân đội ra khỏi vùng biên giới với Ukraine ngay trước thời điểm mà Mỹ cho rằng Nga sẽ phát động chiến tranh được phía Nga giải thích là cuộc tập trận đã kết thúc. Trên thực tế, lời giải thích hợp lý nhất chỉ có thể là phía Nga muốn làm cho phía Mỹ ít nhất một lần tẽn tò trước thiên hạ về tiên liệu cả thời điểm Nga sẽ tiến hành chiến tranh chứ không chỉ đơn thuần có quả quyết chắc chắn là Mỹ chủ ý tiến hành chiến tranh với Ukraine, thậm chí còn có thể ngụy tạo nguyên cớ để phát động chiến tranh. Nga làm vậy nhằm làm cho bên ngoài có cảm nhận rằng Mỹ và các đồng minh ở châu Âu đã cố tình phóng đại nguy cơ xảy ra chiến tranh ở châu Âu để đổ lỗi cho Nga chuẩn bị tiến hành chiến tranh.

Thiên hạ có thể thấy phía Mỹ và đồng minh theo đuổi chiến lược vừa duy trì tiếp xúc và đối thoại trực tiếp với Nga, tức là các biện pháp ngoại giao, vừa gia tăng mức độ cảnh báo và răn đe Nga để ngăn cản Nga tiến hành tấn công quân sự vào Ukraine. Họ chủ ý công khai tin tức tình báo, có thể thật nhưng cũng có thể không thật, về mưu tính chiến lược và kế hoạch, lộ trình phát động chiến tranh cụ thể của phía Nga để làm cho thế giới bên ngoài nhìn nhận Nga là "bên tấn công" hay "bên xâm lược" một khi Nga phát động chiến tranh với Ukraine. Cũng còn có thể thấy được qua đó quyết tâm của phe này không để cho Nga bây giờ lặp lại kịch bản hồi năm 2014 với Crimea và chắc chắn họ sẽ phản ứng quyết liệt hơn rất nhiều so với hồi năm 2014 nếu Nga bây giờ phát động chiến tranh với Ukraine. Họ phải ngăn ngừa chiến tranh bằng mọi giá vì xảy ra chiến tranh khiến họ rất khó xử. Mỹ và đồng minh trong NATO không có trách nhiệm pháp lý bảo vệ an ninh cho Ukraine vì Ukraine không phải là thành viên của NATO. Mỹ và đồng minh trong NATO không dám đưa binh lính của riêng cũng như của chung sang Ukraine tham chiến cùng quân đội Ukraine trong trường hợp xảy ra chiến tranh giữa Nga và Ukraine. Họ có thể, đã và đang tiếp tục tăng cường vũ trang cho quân đội Ukraine và gia tăng như có thể được các loại áp lực và mức độ trừng phạt Nga về chính trị, kinh tế, thương mại và tài chính, nhưng đều không làm thay đổi được thực tế là Ukraine không phải đối thủ quân sự của Nga trong trường hợp xảy ra chiến tranh.

Mục đích chính của Nga là buộc Mỹ và NATO phải xử lý lại toàn bộ vấn đề an ninh ở châu Âu với Nga, phải lưu ý thoả đáng đến lợi ích và quan ngại của Nga về an ninh ở châu Âu. Ẩn hiện ở phía sau còn có mục đích buộc Mỹ và NATO cùng các đồng minh phải công nhận Nga là cường quốc chính trị an ninh châu lục và thế giới bằng vai phải lứa với Mỹ. Chừng nào phía bên kia chưa thể hiện nhận thức ấy thì chừng đó đối địch và căng thẳng giữa hai bên còn dai dẳng./.

Hoàng Lan