Trong những ngày vừa qua, chủ đề nội dung trong chính trị thế giới thời sự ngang ngửa với cuộc chiến ở Ukraine giữa Nga và Ukraine là chuyện khinh khí cầu của Trung Quốc và những vật thể bay không người lái được phát hiện trong không phận một số quốc gia trên thế giới. Chuyện nghe qua thì đơn giản nhưng lại có thể đưa lại hệ lụy và hậu quả rất khó lường về chính trị thế giới, chính trị an ninh thế giới và quan hệ quốc tế.

Chuyện khởi đầu từ việc Mỹ phát hiện và bắn hạ một chiếc khinh khí cầu lớn của Trung Quốc. Đồng thời, một chiếc khinh khí cầu khác nữa của Trung Quốc được phát hiện bay qua không phận một vài quốc gia ở khu vực Vịnh Caribe. Sau đấy, Mỹ và Canada bắn hạ 3 vật thể bay không người lái ở độ cao thấp hơn khinh khí cầu của Trung Quốc tại vùng biên giới giữa Mỹ và Canada. Rồi Moldova và Rumani cũng cho biết phát hiện vật thể bay không người lái trên không phận. Cho tới nay, ngoài hai chiếc khinh khí cầu của Trung Quốc, tất cả các vật thể bay không người lái khác đã được phát hiện ở Moldova và Rumani cũng như đã bị Mỹ và Canada bắn hạ đều là những câu đố chưa có lời giải về xuất xứ và chủ sở hữu, về chủng loại và sứ mệnh chúng đang thực hiện. Bộ Quốc phòng Mỹ thậm chí lúc đầu còn không loại trừ khả năng có khách từ ngoài hành tinh tới thăm Trái đất nhưng rồi sau đấy bác bỏ. Trong mạch thể hiện phản ứng không hài lòng về việc khinh khí cầu của mình bị Mỹ triệt hạ, Trung Quốc cáo buộc Mỹ cũng đã để cho khinh khí cầu bay vào không phận Trung Quốc không phải chỉ có một lần mà nhiều lần.

Vụ việc khinh khí cầu bay lạc đã làm cho mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc vốn đã không được êm đẹp kể từ khá lâu nay thêm phức tạp, nhạy cảm và trắc trở. Phía Trung Quốc phản ứng khá mạnh. Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Anthony Blinken hủy bỏ chuyến thăm Trung Quốc và còn cáo buộc phía Trung Quốc dùng hẳn cả một hạm đội khinh khí cầu để tiến hành hoạt động do thám tình báo ở hàng chục quốc gia trên thế giới.

Chừng nào sự thật chưa được làm cho sáng tỏ thì chừng đó tồn tại dai dẳng nghi kỵ và phòng ngừa, phỏng đoán và thuyết âm mưu. Bối cảnh như thế có thể trở nên rất bất lợi, thậm chí còn cả rất nguy hiểm nữa, cho mối quan hệ giữa các đối tác liên quan.

Chuyện khinh khí cầu lạc lối hay bất ngờ phát hiện thấy vật thể bay không người lái đặt ra hai vấn đề lớn mới cho tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới là tăng cường phòng không, phòng thủ quốc gia và vùng lãnh thổ cũng như xử lý ổn thỏa những vụ việc như vừa rồi. Ngay đến Mỹ vốn luôn tự coi và được coi là cường quốc quân sự mạnh nhất và hiện đại nhất thế giới cũng đột nhiên phải thấy vẫn còn có nhiều lỗ hổng về phòng không và phòng thủ quốc gia, vẫn phải thấy chưa chuẩn bị sẵn sàng đủ mức để phát hiện sớm và ngăn ngừa vật thể bay xâm nhập vào không phận. Ở Ukraine, máy bay không người lái đã trở thành vũ khí rất lợi hại và việc sử dụng những vật thể bay không người lái đã trở thành bộ phận rất quan trọng của cách thức tiến hành chiến tranh kiểu mới. Chuyện khinh khí cầu hay vật thể bay không người lái bay lạc lối buộc các quốc gia và vùng lãnh thổ chậm nhất thì cũng từ nay phải quan tâm đến việc bảo vệ cả vùng không gian ở phía trên không phận thông thường của chính mình.

Các đối tác trong chính trị và an ninh thế giới rồi đây phải cùng nhau hình thành những cơ chế song phương và đa phương mới để xử lý nhanh chóng và hòa bình những vụ việc tương tự trong tương lai để vừa đảm bảo an ninh quốc gia vừa ngăn ngừa xô đẩy lẫn nhau vào khủng hoảng chính trị và an ninh. Trong việc này, tăng cường lòng tin lẫn nhau và thông tin đầy đủ kịp thời cho nhau là những điều kiện tiên quyết hàng đầu./.

Hoàng Lan