Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump lại một lần nữa phải hiện diện trực tiếp ở toà án, lần trước ở New York và lần vừa mới rồi ở Florida, lại còn ở một toà án cấp liên bang chứ không phải cấp bang ở nước Mỹ. Trước ông Trump, chưa có một tổng thống đương nhiệm hay tổng thống đã mãn nhiệm nào của nước Mỹ bị toà án cấp liên bang và cấp bang triệu đến để nghe cáo trạng. Màn kịch chính trị và pháp lý này xưa nay chưa từng thấy được trình diễn ở nước Mỹ. Trong trường hợp ông Trump, màn kịch ấy xem ra có nhiều hồi và còn lâu mới có thể kết thúc với cái kết hiện chưa thể dự đoán được.

Lần trước là chuyện ông Trump dùng tiền để bịt miệng nhân chứng công khai bê bối và tai tiếng. Lần này là chuyện ông Trump khi rời Nhà Trắng hồi tháng 1/2021 đã đem theo nhiều tài liệu mật, không giao nộp hết cho cơ quan nhà nước theo quy định chung của pháp luật hiện hành. Cáo trạng của phía công tố nhà nước nêu rõ ông Trump đã mắc phải 37 vi phạm pháp luật. Nếu bị toà án rồi đây xét xử kết tội, ông Trump có thể bị kết án tù đến 10 năm. Trong số tất cả những mắc mớ hiện ông Trump gặp phải với phía tư pháp, việc bị cáo buộc mắc 37 vi phạm pháp luật này nguy hiểm nhất đối với ông Trump về pháp lý bởi đi cùng với khung hình phạt ngồi tù nhiều năm còn có hình phạt cấm đảm trách bất cứ cương vị, chức vụ quyền lực nhà nước nào.

Mà ông Trump lại muốn trở lại cầm quyền bằng đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2024 ở nước Mỹ. Ông Trump là người đầu tiên tuyên bố ứng cử cho cuộc bầu cử tổng thống tới ở Mỹ. Hiện tại, ở phe Đảng Cộng hoà đã có tới 10 ứng cử viên tổng thống, 9 ông và một bà. Ở phía Đảng Dân chủ, tổng thống đương nhiệm Joe Biden cũng đã ứng cử cho cuộc bầu cử tổng thống ấy. Cho nên về lý thuyết mà nói thì ở cuộc bầu cử tổng thống tới rất có thể nước Mỹ chứng kiến sự lặp lại của cuộc đấu tay đôi hồi năm 2020 giữa ông Trump và ông Biden. Khi ấy, ông Trump thua nhưng cho tới tận bây giờ vẫn không chịu công nhận thua.

Luật pháp hiện hành của nước Mỹ không cấm người bị toà án mở phiên toà xét xử ứng cử tổng thống, không cấm người thi hành án tù vận động tranh cử tổng thống và không cấm người đang ngồi tù mà đắc cử tổng thống làm tổng thống, trừ khi bị cáo bị toà cấm đảm trách bất cứ cương vị, chức vụ quyền lực nhà nước nào. Ở các nơi khác trên thế giới, mọi ứng cử viên ở trong tình trạng như tình trạng của ông Trump thôi chứ chưa nói đã bị toà án kết tội đều gần như không còn có bất cứ cơ hội nào để tiếp tục hoạt động chính trị, ứng cử và thắng cử.

Nước Mỹ có kịch hay bởi chuyện giữa toà án và ông Trump liên quan và tác động trực tiếp tới cuộc bầu cử tổng thống tới ở nước Mỹ, tức là tới vấn đề quyền lực nhà nước ở Mỹ. Nó liên quan và tác động trực tiếp tới khả năng ông Trump tới đây có được Đảng Cộng hoà đề cử làm ứng cử viên chính thức của đảng này cho cuộc bầu cử tổng thống tới hay không và đến khả năng ông Trump có thể thắng cử trong cuộc bầu cử ấy hay không. Ông Trump đang và sẽ còn tiếp tục chơi con bài tỏ ra bị chính quyền và bộ máy tư pháp truy sát về chính trị cũng như ngăn cản trở lại cầm quyền. Ông Trump dùng việc bị toà án truy tố để cực đoan hoá hơn nữa quan điểm tranh cử, phương thức vận động tranh cử và bộ phận cử tri trung thành với mình. Đấy chính là điềm bất lành lớn nhất đối với nước Mỹ vì làm cho sự phân rẽ nước Mỹ về chính trị và xã hội trầm trọng thêm, làm cho bạo lực và thù địch gia tăng, cuộc vận động tranh cử tổng thống sẽ rất quyết liệt, không khoan nhượng và cả bất chấp thủ đoạn. Màn kịch này chưa biết rồi sẽ kết cục như thế nào./.

Hoàng Lan