Sau hội nghị quốc tế đầu tiên về cuộc chiến ở Ukraine giữa Nga và Ukraine do Đan Mạch tổ chức vào cuối tháng 6 vừa qua, hội nghị quốc tế thứ hai vừa được tổ chức ởArab Saudi. Vương triều Arab này không mời Nga. Đại diện của hơn 40 quốc gia trên thế giới đã tới tham dự. Hội nghị kéo dài hai ngày và kết thúc mà không đưa ra được tuyên bố chung. Kết quả hội nghị này vì thế được các thành viên tham dự, được Nga và thế giới bên ngoài đánh giá rất khác nhau.
Mục đích của sự kiện này, theo Arab Saudi, quốc gia đề xướng ý tưởng và chủ trì tổ chức, là tìm kiếm giải pháp chính trị hoà bình có thể giúp nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine giữa Nga và Ukraine. Có thể thấy ngay được ở đây là Arab Saudi muốn gây dựng vai trò ngoại giao trung gian hoà giải giữa Nga và Ukraine, sâu xa hơn nữa là tham vọng gây dựng vai trò và ảnh hưởng chính trị thế giới, vươn lên có chân và có phần trong cuộc chơi quyền lực và ảnh hưởng chính trị thế giới hiện tại.
Hệ luỵ của cuộc chiến ở Ukraine và cuộc đối địch không khoan nhượng giữa phương Tây với Nga đã giúp cho vương triều dầu khí này ở vùng Vịnh trở nên rất sáng giá đối với các đối tác bên ngoài. Các bên tham dự hội nghị đều trước hết vì nhu cầu tranh thủ Arab Saudi để đảm bảo nguồn cung ứng dầu mỏ và khí đốt cũng như có được cửa ngõ để thuận lợi tiếp cận và chinh phục thế giới Ả rập và thế giới Hồi giáo.
Đồng thời, các thành viên tham dự hội nghị ở Arab Saudi còn theo đuổi mục tiêu và lợi ích riêng. Nga không phải không có lý do xác đáng khi cho rằng hội nghị này được tổ chức để tập hợp lực lượng đối phó Nga. Các nước phương Tây đối địch Nga vì cuộc chiến ở Ukraine coi hội nghị này là bằng chứng về việc ngày càng có thêm nhiều quốc gia trên thế giới gia tăng sức ép đối với Nga bằng việc thể hiện đòi hỏi phải nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Phe này đề cao việc Nga không được mời tham dự hội nghị và hài lòng khi thấy 4 nước thành viên nhóm Brics mà Nga là thành viên là Brazil, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi đều tham dự hội nghị ở Arab Saudi, nhìn nhận từ đó sự rạn nứt trong nội bộ nhóm này và sự điều chỉnh quan điểm thái độ của 4 nước trên đối với Nga.
Thật ra, cả bốn nước này trong chừng mực nhất định cũng có ý thể hiện khoảng cách với Nga và tránh để bị thế giới bên ngoài coi là đồng minh của Nga trong chuyện chiến tranh giữa Nga và Ukraine. Nhưng mục đích chính của họ là giữ phần trong quá trình tìm kiếm giải pháp chính trị hoà bình cho cuộc chiến ở Ukraine và không để bất lợi cho nỗ lực riêng của họ nhằm trung gian hoà giải giữa Nga và Ukraine.
Hội nghị quốc tế này đương nhiên có lợi cho Ukraine. Nhưng mức độ có lợi lại chỉ hạn chế bởi đề nghị giải pháp của Ukraine cho cuộc chiến ở Ukraine tuy được đưa ra thảo luận nhưng không nhận được sự nhất trí đồng thuận chung. Có thể thấy các bên tham dự hội nghị này đều đạt được chút ít chứ không đến nỗi tay không ra về. Còn bản thân hội nghị thì không thể được coi là thành công theo cách hiểu thành công của sự kiện phải là sự nhất trí về ý tưởng định hướng hay kiến nghị cụ thể cho giải pháp chính trị hoà bình giúp nhanh chóng chấm dứt được cuộc chiến ở Ukraine.
Nguyên nhân chính ở chỗ tất cả các bên tham dự đều thừa hiểu rằng chẳng có giải pháp chính trị hoà bình nào cho cuộc chiến ở Ukraine sẽ khả thi trên thực tế nếu là giải pháp của bên ngoài áp đặt cho Nga, nếu không có sự tham gia trực tiếp ngay từ đầu của Nga.
Hội nghị trước đó ở Đan Mạch đã thất bại trước hết vì lý do này. Xem ra, thời thế hiện tại chưa thuận cho những sự kiện như hội nghị quốc tế vừa rồi ở Arab Saudi có thể thành công./.
Hoàng Lan