Tổng thống Pháp Emmanuel Macron có lý do để hài lòng về cuộc trao đổi trực tuyến vừa rồi với thủ tướng Đức Angela Merkel. Hơn ba năm sau khi lên cầm quyền ở Pháp, ông Macron tưởng chừng đã phải từ bỏ tham vọng thúc đẩy EU thay đổi và cải cách để qua đó gây dựng cho nước Pháp vai trò lãnh đạo và dẫn dắt EU.

Trở ngại và cản phá lớn nhất đối với tham vọng này của ông Macron lại không phải ai khác và thành viên EU nào khác ngoài chính bà Merkel và nước Đức. Vậy mà bây giờ, bà Merkel lại bất ngờ trở thành cùng hội cùng thuyền và đồng hành với ông Macron.

Kết quả cuộc trao đổi trực tuyến mới rồi giữa hai người này là sự nhất trí về gây dựng sự khởi đầu mới cho EU và kiến nghị chung lập quỹ tài chính 500 tỷ euro trợ giúp các thành viên EU khắc phục hậu quả của dịch bệnh viêm phổi cấp do virus corona gây ra, ứng phó và ra khỏi dịch bệnh này.

Tại hội nghị cấp cao trực tuyến trước đấy của EU, các thành viên EU đã nhất trí đưa ra chương trình tài chính 540 tỷ euro với cùng mục đích như trên, nhưng không nhất trí để cho Uỷ ban EU hay Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) phát hành trái phiếu chung của EU (được gọi là Euro-Bonds) để giúp các thành viên EU có thêm nguồn tài chính mới cho chi tiêu của nhà nước ở thời buổi dịch dã. Nội bộ EU không đạt được sự đồng thuận quan điểm về chuyện này bởi thực chất đó là EU vay nợ chung cho một số thành viên chi tiêu riêng.

Kết quả như trên của cuộc trao đổi trực tuyến vừa rồi giữa ông Macron và bà Merkel được dư luận ở châu Âu chú ý đến bởi 2 nguyên do. Thứ nhất là hai người này tạo cảm nhận và hình ảnh là đang liên thủ với nhau để tạo bước chuyển mới cho EU nhằm giải thoát EU ra khỏi tình trạng trì trệ và khó khăn, bế tắc định hướng phát triển và phân hoá nội bộ lâu nay. Dịch bệnh hiện tại làm cho thảm trạng ấy trở nên thêm tồi tệ đối với EU và làm nó bộc lộ rõ nét hơn bao giờ hết. Chính giới trong EU đã phải chính thức thừa nhận rằng EU đang bị khó khăn và thách thức ghê gớm như chưa từng thấy trong lịch sử hình thành và phát triển đến nay. Liên minh gặp khó khăn và khó xử thì cũng còn có nghĩa là tạo cơ hội cho thành viên nào đấy giành lấy cờ để phất, đứng ra tập hợp lực lượng trong liên minh và gây dựng vai trò lãnh đạo liên minh.

Trong lịch sử của EU vốn đã có cái gọi là trục Đức - Pháp được coi là và sử dụng làm động lực đầu tàu cho tiến trình hợp tác, liên kết và nhất thể hoá khu vực cũng như châu lục. Trong thời gian hơn 3 năm qua, ông Macron muốn nước Pháp độc tôn vai trò này chứ không muốn chia sẻ với bất cứ thành viên EU nào khác, càng không muốn phải dựa vào Đức, còn bà Merkel cũng không muốn để cho nước Đức bị ông Macron tận dụng và lợi dụng. Nhưng bây giờ, cả hai lại liên thủ với nhau vì nhận thấy rằng một mình không thể làm nên chuyện lớn được mà muốn tạo ra sự khởi đầu mới cho EU sau khi nước Anh ra khỏi EU thì Pháp và Đức lại phải khôi phục vai trò và tác động của cái trục xưa.

Thứ hai là cái quỹ tài chính 500 tỷ euro kia. Ông Macron và bà Merkel xem ra đã nhận thức được rằng dịch bệnh tác động vô cùng tai hại tới các thành viên của EU và nhu cầu tài chính của các nước này để khắc phục tác động ấy, khôi phục tăng trưởng kinh tế và gây dựng tương lai ở thời phải cùng chung sống với dịch bệnh cũng như thời sau dịch bệnh rất lớn nên phải có thêm ít nhất 500 tỷ euro nữa. Vấn đề đối với họ là lấy từ đâu ra khoản tiền lớn ấy nếu như không sử dụng biện pháp phát hành trái phiếu chung. Đây là một nhượng bộ rất cơ bản và mang tính nguyên tắc của bà Merkel cho ông Macron. Nếu các thành viên khác của EU đồng ý với đề nghị này của hai người kia thì chẳng khác gì EU sẽ vứt bỏ một trong những điều cấm kỵ cơ bản nhất lâu nay của EU./.

Hoàng Lan