Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện lời đe dọa Trung Quốc cách đây không lâu với việc ký ban hành bộ luật mới về trừng phạt Trung Quốc liên quan đến việc Trung Quốc áp dụng Luật An ninh quốc gia ở Hồng Kông.   

Chấm dứt các biện pháp chính sách ưu đãi Hồng Kông có nghĩa là Mỹ không còn phân biệt gì nữa về pháp lý giữa Trung Quốc lục địa và Hồng Kông, tức là coi đặc khu hành chính này của Trung Quốc như mọi khu vực hay vùng lãnh thổ khác ở Trung Quốc. Quyết sách này của ông Trump sẽ làm thay đổi hoàn toàn mối quan hệ giữa Mỹ và Hồng Kông cũng như tác động rất mạnh mẽ tới mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Điều này gây hệ lụy rất tiêu cực đối với Hồng Kông và Trung Quốc ở chỗ rồi đây sẽ có không ít đối tác kinh tế, thương mại, tài chính và đầu tư quan trọng của Hồng Kông và Trung Quốc sẽ có những quyết định tương tự như Mỹ về Hồng Kông và Trung Quốc. Chẳng hạn như EU về cơ bản cũng đã nhất trí trong nội bộ về 4 biện pháp chính sách mới đối với Hồng Kông và Trung Quốc mà một trong số đó là chấm dứt sự phân biệt giữa Trung Quốc lục địa và đặc khu hành chính Hồng Kông và ngừng áp dụng những biện pháp chính sách ưu đãi Hồng Kông.

Bộ luật mà ông Trump mới ký ban hành về trừng phạt Trung Quốc liên quan đến chính sách mới của Trung Quốc đối với Hồng Kông đã được lưỡng viện lập pháp ở Mỹ thông qua với sự nhất trí rất cao. Nội dung của bộ luật này đặc trưng cho cách thức phía Mỹ đơn phương trừng phạt các đối tác trên thế giới như cấm nhập cảnh vào Mỹ hay phong toả tài sản của họ ở Mỹ. Đối tượng bộ luật này áp dụng là những cá nhân ở Trung Quốc bị phía Mỹ coi là có liên quan đến bộ luật của Trung Quốc về an ninh ở Hồng Kông, bao gồm quan chức chính phủ Trung Quốc, doanh nghiệp và ngân hàng Trung Quốc. Ông Trump cho rằng bộ luật kia của Trung Quốc đã huỷ hoại quy chế tự trị và dân chủ ở đặc khu hành chính Hồng Kông.

Những biện pháp chính sách mới này của phía Mỹ làm cho mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc vốn đã rất căng thẳng và gay cấn từ nhiều tháng nay trở nên thêm căng thẳng và gay cấn. Ông Trump thậm chí còn thẳng thừng tuyên bố phía Mỹ không muốn tiến hành gặp gỡ hay đối thoại với phía Trung Quốc vào thời điểm hiện tại, hàm ý không sẵn sàng và không có chủ ý trao đổi trực tiếp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Đồng thời với những quyết sách liên quan đến Hồng Kông, phía Mỹ chính thức bác bỏ gần như tất cả mọi yêu sách Trung Quốc đưa ra về chủ quyền lãnh thổ ở khu vực Biển Đông và coi những yêu sách này là bất hợp pháp. Có thể thấy Mỹ và Trung Quốc hiện bất đồng quan điểm sâu sắc và xung khắc lợi ích rõ ràng trong những vấn đề quan trọng nhất và nhạy cảm nhất về đối nội cũng như đối ngoại đối với Trung Quốc.

Trung Quốc phản bác những cáo buộc và phê trách của Mỹ cũng như cho biết sẽ trả đũa Mỹ. Biện pháp đầu tiên được Trung Quốc áp dụng là trừng phạt một số quan chức và chính khách Mỹ. Chắc chắn phản ứng của Trung Quốc sẽ không dừng lại ở biện pháp chính sách này. Hồng Kông hay Tân Cương, Tây Tạng hay Đài Loan, dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus SARS-CoV-2 gây ra hay Tổ chức Y tế Thế giới, xung khắc thương mại song phương hay Trung Quốc tranh chấp chủ quyền lãnh thổ với một số nước khác ở khu vực Biển Đông - tất cả đều động chạm tới mưu tính chiến lược lâu dài, thể diện quốc gia và nhân tố nội bộ đối với Trung Quốc nên Trung Quốc sẽ ăn miếng trả miếng đến cùng với Mỹ chứ không cài số lùi. Vì thế, mối quan hệ song phương này sẽ còn tiếp tục chứ chưa thay đổi chiều hướng biến động như đã thấy trong thời gian vừa qua, ít nhất thì cũng phải đến cuộc bầu cử tổng thống năm nay ở nước Mỹ./.  

Hoàng Lan