Đúng 5 tuần trước ngày diễn ra cuộc bầu cử tổng thống năm nay ở nước Mỹ, tổng thống Mỹ Donald Trump và cựu phó tổng thống Mỹ Joe Biden trong tư cách là ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hoà và Đảng Dân chủ tiến hành cuộc đầu tiên trong tổng số 3 cuộc tranh luận trực tiếp với nhau trên truyền hình. Các cuộc đấu khẩu trực tiếp với nhau này được coi là đỉnh điểm vận động tranh cử tổng thống ở nước Mỹ và báo hiệu cuộc vận động tranh cử này thật sự bước vào thời kỳ nước rút.

Tranh luận trực tiếp giữa các ứng cử viên tổng thống ngay trước ngày bầu cử có truyền thống đến nay đã mấy thập kỷ ở nước Mỹ. Nó có tác động không hề nhỏ nhưng lại không đến mức quyết định tới kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử. Thường thì như thế, nhưng năm nay có thể khác. Trong suốt thời gian dài, trong kết quả các cuộc thăm dò dư luận ở nước Mỹ, ông Biden đều vượt trội hơn hẳn ông Trump về mức độ tín nhiệm của cử tri tại gần như tất cả các bang của nước Mỹ. Cứ theo thăm dò dư luận thì ông Biden không những chỉ chắc chắn đắc cử tổng thống mà còn thắng cử vang dội.

Bốn năm trước đây, kết quả thăm dò dư luận đều thiên về thắng cử của bà Hillary Clinton nhưng rồi ông Trump giành về được đa số đại cử tri. Thực tế này khiến thiên hạ năm nay rất thận trọng với kết quả thăm dò dư luận. Dù vậy, điều không thể phủ nhận được ở cuộc vận động tranh cử tổng thống Mỹ năm nay là tình thế rất bất lợi đối với ông Trump. Người này vẫn được bộ phận cử tri trung thành với mình ủng hộ, nhưng chỉ như thế không thôi thì chưa thể đủ để đảm bảo chắc chắn sẽ được tái đắc cử.

Ở bên trong cũng như bên ngoài nước Mỹ, ông Trump không được công nhận là thành công với việc ứng phó dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra. Dịch bệnh này tác động tiêu cực và tai hại đến mức làm cho kinh tế Mỹ bị suy thoái trầm trọng và tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ tăng cao đến mức kỷ lục mà trong thời gian 5 tuần tranh cử cuối cùng này vẫn tiếp tục chiều hướng diễn biến ấy chứ không còn có khả năng ông Trump xoay chuyển được tình thế. Cả những chiêu bài tranh cử khác nữa của ông Trump như công cụ hoá tình trạng bạo lực và hỗn loạn ở nhiều nơi trên nước Mỹ hay tuyên bố nước Mỹ sắp có vaccine phòng ngừa dịch bệnh đều không đưa lại tác động và hiệu ứng như ông Trump mong đợi.

Cho nên ba cuộc so găng trực tiếp với ông Biden trên truyền hình sẽ là những cơ hội cuối cùng để ông Trump lội ngược dòng trong kết quả các cuộc thăm dò dư luận. Người này dường như đã nhận ra nguy cơ bị thất cử nên đã chuẩn bị cả về dư luận lẫn pháp lý cho việc không công nhận thất cử và dùng phán quyết của toà án cấp cao để tiếp tục được tại vị. Tiền lệ đã có ở nước Mỹ.

Ở những cuộc tranh luận trực tiếp với nhau này, không phải nội dung quan điểm quyết định bởi nó đều đã được cả hai người công khai từ trước đấy. Nhân tố quyết định tới tâm lý cử tri là biểu hiện bề ngoài khi bị đối thủ công kích và cách thức ứng phó của từng người. Riêng phương diện này, ông Trump được coi là có lợi thế hơn hẳn ông Biden. Ông Trump sẽ tập trung vào những chiêu thức như quả quyết là đã cầm quyền rất thành công cho đến nay, là cho rằng ông Biden không những chỉ không thích hợp làm tổng thống Mỹ mà còn làm tổng thống Mỹ sẽ gây nguy hại cho nước Mỹ, tức là thuyết phục cử tri Mỹ coi cuộc bầu cử tổng thống năm nay là sự lựa chọn giữa hai cá nhân Trump và Biden. Trong khi đó, ông Biden chắc chắn sẽ tìm cách để cử tri Mỹ nhận thấy rằng cuộc bầu cử tổng thống năm nay phải là cuộc trưng cầu dân ý về nhiệm kỳ cầm quyền của ông Trump, sẽ thể hiện bản thân khác biệt cơ bản so với ông Trump về quan điểm chính sách và nhận thức về lãnh đạo nước Mỹ cũng như chứng tỏ bản thân là sự lựa chọn tốt nhất cho việc thay thế ông Trump. Trận quyết chiến cuối cùng giữa hai người này đã bắt đầu./.

Hoàng Lan