Để có cái nhìn toàn diện về vấn đề này, hãy trở lại câu chuyện của bóng đá Malaysia tại AFF Suzuki Cup năm 2010. Đây cũng là thời điểm mà sân cỏ quốc nội “rất nóng” với các ý kiến trái chiều xung quanh chuyện: Nên hay không nên triệu tập cầu thủ nhập tịch lên tuyển?

AFF Cup năm ấy, Malaysia đã thống trị khu vực bằng dàn cầu thủ nội 100%. Thậm chí, huấn luyện viên trưởng Rajagobal cũng “chính hiệu” người bản địa. Đây chính là cơ sở để “người Mã” trung thành với chính sách “dùng hàng nội” nhiều năm sau đó. Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) cũng dựa vào chức vô địch của bóng đá nước bạn để đặt ra “phản đề” với các quan điểm đối lập, rằng: “Tại sao Malaysia không cần cầu thủ nhập tịch vẫn vô địch khu vực?”. Diễn biến sân cỏ quốc nội những năm gần đây cũng cho thấy, cầu thủ nhập tịch không phải giải pháp duy nhất cho “giấc mộng bá vương”. Bằng chứng là chúng ta đã có được những thành tích rất tốt, thậm chí đã lọt tới vòng loại thứ Ba World Cup 2022 bằng năng lực, trình độ của những hậu duệ “con rồng cháu tiên” đích thực.

Có nhiều nguyên nhân khiến các quan chức bóng đá nước nhà giữ thái độ dè dặt với cầu thủ nhập tịch. Ngày còn ngồi ghế Chủ tịch VFF, ông Nguyễn Trọng Hỷ từng bày tỏ quan điểm, đại ý: Không dám hình dung ra viễn cảnh một cầu thủ Việt Nam ăn mừng bàn thắng bằng những vũ điệu mang bản sắc của… “lục địa đen” hoặc trả lời báo giới bằng thứ ngôn ngữ không phải tiếng Việt. Sự “tế nhị” này là nguyên nhân chính khiến cánh cửa lên Đội tuyển với cầu thủ nhập tịch chỉ “he hé” với Huỳnh Kesley, Đinh Hoàng La, Đinh Hoàng Max cách đây hơn một thập kỷ rồi “im ỉm khóa” suốt từ đó đến nay.

Tuy nhiên, với bóng đá Malaysia, đó lại là câu chuyện khác!

Sau chức vô địch AFF Cup 2010 cùng thời kỳ hưng thịnh từ năm 2009 đến năm 2011, bóng đá Malaysia đã bước vào giai đoạn thoái trào. Đội tuyển nước này liên tục gây thất vọng tại các giải đấu khu vực. Ở sân chơi châu lục, Malaysia còn lập nên những “kỷ lục ngược” khó tin tại vòng loại World Cup 2018 như thất bại trước UAE tới 10 bàn không gỡ vào tháng 9 năm 2015. Trận thua “vỡ mặt” ấy cộng với việc đội tuyển quốc gia tụt xuống vị trí 169 trên bảng xếp hạng bóng đá thế giới buộc người Malaysia phải thay đổi sách lược với cầu thủ nhập tịch. Lúc này, HLV tạm quyền Ong Kim Swee công khai ý định triệu tập tiền đạo người Anh Darren Lok (mới nhập quốc tịch Malaysia) vào đội tuyển. Ngoài ra, 6 ngoại binh khác cũng gấp rút hoàn tất những công đoạn pháp lý cuối cùng để được danh chính ngôn thuận khoác trên mình tấm áo Vàng - đen.

Đây cũng là triết lý dùng người của HLV trưởng đội tuyển Malaysia đương nhiệm. Trong một bận trao đổi với báo giới, nhà cầm quân người Hàn Quốc này đã thẳng thắn bày tỏ quan điểm: “Cầu thủ nhập tịch luôn hướng trái tim về phía đội tuyển, sao chúng ta lại từ chối họ?”. Và kết quả là ở trận thư hùng Việt Nam - Malaysia mà chúng tôi đề cập ở đầu bài viết, người hâm mộ đã được chứng kiến không ít “ông Tây” trong màu áo của “hổ Mã Lai”.

Bên cạnh đó, với một lý lịch không mấy “hoành tráng”: Sự nghiệp huấn luyện của ông Kim Pan Gon chỉ gắn bó với “chú lùn” Hồng Kông; khi được Liên đoàn Bóng đá Malaysia tiếp cận, ông Kim đang là Giám đốc kỹ thuật của đội tuyển Hàn Quốc - vị trí mà theo phân tích của các chuyên gia thì chỉ dành cho những kẻ mới chập chững vào nghề, cần tích lũy kinh nghiệm hoặc mang tính “quá độ” trước khi giã từ sự nghiệp. Vì lẽ đó, người đồng hương của “thầy Park” rất cần một chiến tích để lập uy mà nếu vượt qua Việt Nam tại vòng bảng AFF Cup 2022 thì đó sẽ là tấm giấy chứng nhận tin cậy, không chỉ với năng lực mà còn với cả sách lược trọng dụng cầu thủ nhập tịch của vị HLV này.

Rõ ràng, với bóng đá Malaysia, mấu chốt của việc “dùng” hay “không dùng” cầu thủ nhập tịch là thành tích trên sân cỏ chứ không phải các vấn đề ngôn ngữ hay văn hóa bản địa.

Chỉ tiếc rằng thực tế sân cỏ đã không diễn ra như tính toán của HLV Kim Pan Gon!