Nạn sách giả hoành hành khiến người làm sách chân chính hiện nay không dám đầu tư vì tốn rất nhiều tiền, bởi đầu sách nào bán chạy thì bị in lậu, làm giả. Nạn sách giả còn dẫn đến việc mất lòng tin của người đọc đối với ngành xuất bản và cơ quan quản lý Nhà nước vì lâu nay không khắc phục được thực trạng này.

Tâm huyết với 26 năm làm nghề sách, nhưng ít ai ngờ rằng Giám đốc First News - Trí Việt Nguyễn Văn Phước đã dành khoảng 23 năm đi kiện và chống sách giả. Trăn trở về nạn sách giả, ông Nguyễn Văn Phước, giám đốc First News - Trí Việt có cuộc trò chuyện với phóng viên VOV.VN về vấn đề này.

PV: Hiện nay sách giả, sách lậu ngày càng lộng hành và biến tướng, thách thức sự quản lý của các cơ quan chức năng, các nhà xuất bản, các công ty sách, vậy làm thế nào để tạo ra một môi trường xuất bản lành mạnh?

Ông Nguyễn Văn Phước: Nạn sách giả, sách lậu tồn tại ở Việt Nam kéo dài hàng chục năm nay và ngày một biến tướng, lộng hành, công khai.

Sách giả có 4 loại: sách đọc, sách được đưa lên Youtube, sách sao chép vào USB, sách phô - tô lại, thay bìa đổi tựa để đánh lừa cơ quan chức năng. Loại phổ biến nhất là in giả, 90% in ở Hà Nội.

First News có khoảng trên 1000 đầu sách bị in lậu. Trên 30 đầu sách bị 10 đến 20 đơn vị in lậu như “Đắc Nhân tâm”, “Hành trình về Phương Đông”, “Quẳng gánh lo đi”... Cơ sở sản xuất cố tình in sai, lỗi chính tả, thiếu trang nhưng vẫn đề logo của Trí Việt. Những loại đó được đăng bán công khai trên mạng, hình đăng  là sách thật, nhưng khi người đọc mua thì nhận sách giả. Chỉ vài tháng sau, họ thấy sách bung ra, chữ mờ đi, mới gọi cho Trí Việt để phản ánh. Chúng tôi buộc phải đổi sách thật lấy sách giả vì logo cũng như số điện thoại của mình để trên sách. Vì điều đó ảnh hưởng cả thương hiệu, doanh số cũng như uy tín của mình với nhà xuất bản nước ngoài. Toàn bộ sách giả đều trốn thuế, còn  Trí Việt nộp thuế cho Nhà nước là thật, đây là cuộc cạnh tranh không lành mạnh, là tham nhũng, tiêu cực.

PV: Bạn đọc đa phần sẽ không biết được mình đang mua phải sách giả và vô tình tiếp tay cho nạn sách giả, vậy làm thế nào để trở thành người mua sách thông thái?

Ông Nguyễn Văn Phước: Thực ra một phần bạn đọc ham rẻ. Cách tiếp cận của sách giả là chạy quảng cáo trên trang fanpage. Sách giả bán đầy đường ở Hà Nội và ở nhiều cửa hàng sách ở các tỉnh như Hải Phòng, Lai Châu, Thái Nguyên, Sơn La…

Tôi từng gọi cho các Sở Thông tin các tỉnh nhưng mình phải đến từng nơi để nhận dạng sách. Chính vì vậy, bạn đọc mua sách bây giờ đặt online có Fahasa, Tiki, Vinabook,… là bán sách thật, còn ở một số trang khác thì phần nhiều là sách giả.

PV: Sách giả không chỉ ngang nhiên xuất hiện trong các cửa hàng sách mà được bàn bán tràn lan trên các trang mạng xã hội, điều nay có vẻ rất khó để quản lý nguồn sách đảm bảo chất lượng?

Ông Nguyễn Văn Phước: Sách giả xuất hiện ở các cửa hàng sách và bán tràn lan trên mạng xã hội, thực ra nếu quyết tâm làm, Trí Việt cũng như nhiều nhà xuất bản đã lập vi bằng và thu mua hàng trăm đầu sách và khởi kiện Lazada. Vừa rồi Trí Việt cùng với các cơ quan chức như Sở Thông Tin Hà Nội bắt được 15 tấn sách tại đường Láng. Theo thư bạn đọc thì đây là nơi đưa lên các trang mạng xã hội. Nếu thực sự làm thì cơ quan an ninh có thể truy nguồn gốc xuất xứ để biết nơi nào giao hàng. Nhưng bên Trí Việt và các nhà xuất bản đang đề nghị chuyển qua cơ quan điều tra để khởi tố hình sự vụ án này. Đây là sự việc đang được dư luận cũng như báo chí, nhà xuất bản quan tâm nhất hiện nay. Lần đầu tiên bắt được 15 tấn sách giả, trong đó những đầu sách của Trí Việt khoảng 2 tấn, ngoài ra còn có các nhà xuất bản khác như Kim Đồng, Nhã Nam…Vụ án này đề nghị xử lý hình sự vì giá trị lên tới hàng chục tỷ đồng, có như vậy mới răn đe được.

PV: First News đã phải đối mặt với nạn sách giả như thế nào và cách xử lý tệ nạn này theo cách riêng của First News?

Ông Nguyễn Văn Phước: First News là đơn vị tiên phong mua bản quyền đầu tiên và tiên phong đi đầu trong việc chống sách giả tròn 20 năm nay, từ năm 2001. Trí Việt không phải vì sợ doanh số giảm, vì mình là đơn vị chuyên làm sách thì những cuốn sách mình làm ra và yêu nó như con. Trí Việt không thể đứng nhìn những đứa con của mình bị "xẻ thịt" như vậy. Chúng tôi làm việc với các cơ quan chức năng, kêu gọi các nhà xuất bản khác, nhưng chỉ có Trí Việt đi từ đầu trong một thời gian rất dài. Đây là quyền lợi của tất cả các nhà xuất bản nên phải chung tay lại. 

PV: Tính đến thời điểm này, First News có bao đầu sách bị làm giả? Để giải quyết nạn sách giả không thể một sớm, một chiều, cần sự chung tay của Nhà nước-Nhà sach và người mua, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Phước: Để chống lại sách giả thì cần:

Thứ nhất: Truyền thông để bạn đọc phân biệt sách giả, sách thật, những trang nào uy tín nên mua sách. Bởi những trang bán sách tinh vi đến mức giống đến 90%, chỉ có người trong nghề mới nhận biết được thôi. Người ngoài lúc mua cũng không thể nhận ra chỉ khi nhận sách về đọc mới phát hiện ra. Những cuốn sách như "Hành trình về Phương Đông", "Nhân số học", "Đắc Nhân Tâm"...  bị in giả rất tinh vi, giống đến 95%. Người đọc không thể biết được, phải để 2 cuốn sách thật và giả bên cạnh so sánh.

Thứ hai: Các nhà xuất bản phải chung tay với nhau, các cơ quan chức năng thực hiện đúng chức năng của mình. Từ trước đến nay gần như là những nhà xuất bản hay tác giả phải kêu cứu.

Thứ ba: Các ban bộ ngành phải kết hợp, có sự chỉ đạo từ cấp trên và coi nạn sách giả như một hình thức chống tham nhũng.

PV: Nạn sách giả xẩy ra đối với những đầu sách nào nhiều nhất?

Ông Nguyễn Văn Phước: Những cuốn sách bị làm giả là những cuốn sách được bán chạy nhiều nhất. Như vừa rồi là cuốn “Muôn Kiếp nhân sinh” xuất bản trên 200 nghìn bản thì có 3 nơi làm giả nhiều vạn bản, còn cuốn “Đắc Nhân Tâm” có tới 19 nơi làm giả. Một năm Trí Việt bán được 100 ngàn cuốn thì sách giả bán được 300 ngàn cuốn. Tỷ lệ người đọc 1 năm trên đầu người theo thống kê chưa chính xác vì chỉ tính trên sách chính thống, còn sách giả không tính.

PV: 20 năm qua phải đấu tranh với nạn sách giả, con số thiệt hại về kinh tế của Trí Việt cụ thể như nào?

Ông Nguyễn Văn Phước: Trí Việt có trên 500 đầu sách bị in giả, thiệt hại liên tục lên tới hàng 100 tỷ đồng. Sách giả không chỉ làm ảnh hưởng đến môi trường xuất bản, làm hại  uy tín của NXB Việt Nam mà đối với tổng số bị in giả, thất thu cho Nhà nước hàng trăm tỷ đồng.

PV: Nhà nước chú trọng đến văn hóa đọc, việc sách giả ảnh hưởng đến văn hóa đọc như nào?

Ông Nguyễn Văn Phước: Làm sách giả ảnh hưởng rất lớn đến văn hóa đọc. Nạn sách giả khiến NXB, tác giả mất lòng tin vào công lý. Một tác giả trăn trở hàng năm mới ra được cuốn sách nhưng sách vừa ra được 2 tuần là bị làm giả ngay. Sự sáng tạo của người Việt không có đất sống.

Sách giả chính là mầm mống tạo ra cái ác. Sự lộng hành của người làm giả cấu kết với nhau gây nên những tình trạng tiêu cực cho xã hội và cả phần cấu kết, bao bọc, bao che. Đây là kẻ hở cho tham nhũng. Người dân trả tiền thật nhưng mua phải sách giả thì đó là sự đánh lừa bạn đọc. Và điều quan trọng là làm người dân và NXB mất niềm tin vào sự quản lý của Nhà nước. Đó là hình thức ăn cắp nhưng lại được quảng cáo công khai, tiêu thụ công khai. Làm giả nhưng không bị xử lý pháp luật đó là tệ nạn lớn nhất của những người làm sách chân chính khiến chúng tôi vô cùng phẫn nộ và căm phẫn./. 

PV: Vâng, xin cảm ơn ông!

Theo Lan Hạ/VOV.VN