Nông thôn Việt Nam là đề tài hấp dẫn mọi thời, chúng ta đã từng biết đến những nhà văn tên tuổi như Kim Lân, Nam Cao, Ngô Tất Tố, Lê Lựu, Nguyễn Minh Châu... và các thế hệ tiếp nối như Nguyễn Ngọc Tư, Đỗ Tiến Thụy. Đời sống nông thôn, đặc biệt là người nông dân trong thời kỳ hội nhập đã có những chuyển biến trong sự vận động của xã hội, của nền kinh tế thị trường.
Vì thế, cuộc sống của người nông dân, bộ mặt nông thôn có sự đổi thay, có nhiều vấn đề cần được nói đến. Công chúng yêu văn chương quan tâm đến đề tài này là bởi vì phần lớn họ đều xuất phát từ những người nông dân, họ cần đến những tác phẩm viết về đời sống với những va dập, đổi thay đó.
Nhân kỷ niệm 35 năm ngày xuất bản số báo đầu tiên, Báo Nông thôn Ngày nay, một tờ báo đại diện cho quyền lợi người dân khu vực nông thôn, kết hợp với Hội Nhà văn Việt Nam, Ban Văn học Nghệ thuật – VOV6, Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức cuộc thi viết truyện ngắn "Làng Việt thời hội nhập”, với sự đồng hành của Công ty Cổ phần Ô tô Trường Hải (THACO) - Nhà tài trợ Kim cương.
Ban tổ chức đã nhận hơn 1200 truyện ngắn tham gia cuộc thi trong suốt 2 năm từ tháng 4/2019 đến tháng 4 vừa qua. Hội đồng giám khảo gồm nhiều nhà văn, nhà phê bình văn học có uy tín như Trần Đăng Khoa, Phạm Xuân Nguyên, Đỗ Tiến Thụy, Lê Minh Khuê, Y Ban …đã chọn được 41 tác phẩm lọt vào chung khảo. Kết quả cuối cùng Ban chung khảo đã chọn ra được 16 tác phẩm gồm 1 giải Nhất, 2 giải Nhì, 3 giải Ba và 10 giải khuyến khích. Sau khi ra soát, cân nhắc, xác nhận thêm một lần nữa về tất cả mọi dữ liệu, Hội đồng chung khảo đã biểu quyết lần cuối, với số phiếu tuyệt đối 5/5 đồng ý, thống nhất với kết quả. Lễ trao giải sẽ diễn ra vào cuối tháng 5/2021.
Ông Lưu Quang Định, Tổng biên tập Báo Nông thôn Ngày nay, Trưởng ban tổ chức cuộc thi nhấn mạnh: “Đây là cuộc thi chất lượng bởi có sự đóng góp của Ban giám khảo, quy tự những nhà văn nổi tiếng trên văn đàn. Số lượng tác phẩm dự thi rất nhiều và thực sự chất lượng cũng rất đáng mừng. Cuộc thi đã tìm ra giải nhất xứng đáng, đáp ứng những tiêu chí của cuộc thi và văn chương rất khá. Có một điều tôi rất vui đó là khắp mọi vùng miền tham gia, có những nhà văn gạo cội góp mặt, nhiều cây bút khá ấn tượng, có cả người khiếm thị, những cụ tuổi đã cao…cũng tham gia. Như vậy, cuộc thi đã hội tụ được đông đảo những người yêu văn chương và cuối cùng đã đi đến đích thành công”.
Đánh giá chung về chất lượng tác phẩm của cuộc thi, nhà văn Nguyễn Bình Phương, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Trưởng ban giám khảo cho biết: “Những gương mặt đạt giải hoàn toàn xứng đáng. Ban giám khảo từ vòng sơ khảo đến chung khảo đã làm việc hết sức công tâm và độc lập để lựa chọn tác phẩm tốt nhất để trao giải. Các tác phẩm đạt giải Nhất, Nhì, Ba được cân nhắc kỹ lưỡng, mặc dù số phiếu dành cho các giải trong hội đồng chấm không hoàn toàn một trăm phần trăm, như thế càng chứng tỏ sự dân chủ và khách quan.
Cuộc thi do báo Nông thôn Ngày nay tổ chức đã đưa ra một đề tài rộng và thiết thực, trong hoàn cảnh nông thôn Việt Nam chịu sức ép lớn trước những thay đổi của nền kinh tế thị trường, đặt ra nhiều vấn đề cấp thiết trong sự đấu tranh giữa cũ – mới. Các tác phẩm gửi tới dự thi đã tạo nên một bức tranh tổng thể về làng quê Việt Nam: đa dạng, phong phú và mới mẻ. Không ít tác phẩm có ngôn ngữ độc đáo, sinh động, giọng văn lôi cuốn, thu hút. Trong đó, truyện ngắn đoạt giải Nhất là một truyện ngắn đồ sộ, đề cập tới nhiều vấn đề nóng, có sự giằng co, nhức nhối, đặt trúng các vấn đề của nông thôn hiện đại".
Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên, Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo, thành viên Hội đồng Chung khảo cũng khẳng định, cuộc thi "Làng Việt thời hội nhập" đã giành được những thành công vượt mong đợi khi quy tụ được các tác giả từ mọi miền tổ quốc: "Dù ban giám khảo chấm hoàn toàn theo tiêu chí chất lượng truyện, song nhìn qua danh sách đoạt giải dễ thấy sự lan tỏa của cuộc thi tới khắp các tỉnh thành trong nước. Đó là Trần Chiến (Hà Nội), Du An (Điện Biên), Lê Ngọc Hạnh (Sóc Trăng), An Thư (Thanh Hóa), Nguyễn Hải Yến (Hải Dương)…Các cây viết ở độ tuổi, vùng đất khác nhau mang tới cho cuộc thi những nét vẽ riêng, những trăn trở riêng của họ. Một yếu tố quan trọng khác tạo nên sự thành công của cuộc thi này là chúng ta đã chọn ra được một giải Nhất xứng đáng, một truyện ngắn đủ sự đồ sộ về nội dung cũng như chất lượng về mặt nghệ thuật".
Gần 100 tác phẩm dự thi được tuyển chọn và phát sóng trong chương trình Đọc truyện đêm khuya, Ban Văn học Nghệ thuật VOV6 - Đài Tiếng nói Việt Nam, cho thấy rằng cuộc thi đã được mở rộng biên độ phủ sóng và được thính giả cả nước rất yêu thích. Nhà báo Trần Nhật Minh, Trưởng Ban VHNT (VOV6) cho biết: “Những tác phẩm chất lượng về đề tài nông thôn mới được phát trên làn sóng là một điều hết sức ý nghĩa, nó gần với cuộc sống nông thôn, với người nông dân và có sự lan tỏa rộng rãi. Thính giả của Đài Tiếng nói Việt Nam có sự phản hồi rất thích những tác phẩm viết về đề tài này. Đây cũng là một kênh góp phần cho sự thành công của cuộc thi”.
16 tác phẩm truyện ngắn đã được cân nhắc để trao giải, hi vọng công chúng bạn đọc sẽ được thưởng thức và có những đánh giá khách quan, chờ đón nhiều tác phẩm hay hơn, ý nghĩa hơn từ các tác giả đạt giải. Mong chờ những truyện ngắn có giá trị, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của công chúng là đòi hỏi chính đáng, đó là trách nhiệm cao cả của người cầm bút. Không chỉ dừng lại ở đề tài nông thôn mới mà cần mở rộng biên độ, chiều kích của cuộc sống đương đại, để tác phẩm văn chương đích thực sẽ đến được với công chúng yêu văn học./.
Vân Khánh/VOV6