Dù đã được cơ quan chức năng liên tiếp cảnh báo, nhưng vẫn có không ít người dân trở thành nạn nhân của các đối tượng lợi dụng công nghệ cao để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Ngày càng nhiều hành vi lừa đảo

Nhận thấy nhiều người có nhu cầu vay tiền, Phạm Văn Sơn, ở Hà Nam đã sử dụng sim rác, tạo các tài khoản trên mạng xã hội với các tên gọi khác nhau để đăng tải thông tin cho vay tiền, thủ tục đơn giản, không phải thế chấp. Sơn yêu cầu người vay tiền phải gửi trước tiền phí khoản vay. Sau khi nhận được tiền chuyển khoản thì Sơn cắt đứt liên lạc, chiếm đoạt tiền của người muốn vay tiền. Tại cơ quan điều tra, Phạm Văn Sơn khai nhận mình cũng chính là nạn nhân bị lừa đảo và sử dụng phương thức này để đi lừa người khác.

“Trong năm 2021 em có nhu cầu vay tiền và trên google có dịch vụ cho vay, sau khi thực hiện em mất hơn 10 triệu. Do không có thu nhập nên em đã nảy sinh ý đồ như vậy để đi lừa người khác…”, Sơn nói.

Hoạt động sử dụng không gian mạng để thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản khá phổ biến, rất phức tạp và để lại nhiều hậu quả nặng nề. Các đối tượng đã lợi dụng sự phát triển bùng nổ công nghệ thông tin, đặc biệt là mạng xã hội để thực hiện các hành vi lừa đảo trực tuyến, chiếm đoạt tài sản. Trung tá Phạm Đắc Hà, Phó phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao (PA05), Công an Hà Nội cho biết, các đối tượng có xu hướng hình thành các ổ nhóm, hoạt động có tổ chức và xuyên quốc gia để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của người dân Việt Nam.

“Các thủ đoạn phổ biến mà các đối tượng thực hiện như đầu tư qua sàn giao dịch tiền ảo, giả danh cơ quan tư pháp, giả danh các đơn vị tuyển dụng online… chiếm quyền quản trị mạng xã hội…”, Trung tá Phạm Đắc Hà nhấn mạnh.

Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TT&TT) thời gian gần đây liên tục cảnh báo về các thủ đoạn lừa đảo mạo danh, với tần suất ít nhất 2 tình huống mỗi tuần.Nhiều quảng cáo đến từ Google với mục đích kêu gọi, khuyến khích người dùng tải về ứng dụng Google Authenticator nhằm gia tăng bảo mật cho các thiết bị cá nhân. Thực chất, đây là chiêu trò lừa đảo, dẫn dụ nạn nhân tải về phần mềm có chứa mã độc.

Các đối tượng lừa đảo tạo lập trang web với tên miền giả mạo, chèn quảng cáo có tài trợ để kết quả tìm kiếm được hiện lên ở đầu trang khi có người tra cứu thông tin. Những trang web này còn chứa đựng chứng nhận giả mạo của google, khiến cho người dùng chủ quan, dễ dàng mắc bẫy. Khi click vào các quảng cáo kể trên, người dùng sẽ được chuyển hướng tới trang web giả mạo của Google với đường dẫn “chromeweb-authenticators.com”. Khi truy cập vào trang web, ứng dụng sẽ được tự động tải từ dịch vụ lưu trữ mã nguồn mở Github và tấn công vào các thiết bị của nạn nhân, đánh cắp thông tin và dữ liệu quan trọng. Google Authenticator là ứng dụng bảo mật nhiều lớp vô cùng nổi tiếng và đáng tin cậy, điều này vô tình trở thành cơ hội thuận lợi để các đối tượng lợi dụng sự chủ quan của người dùng và thực hiện hành vi lừa đảo.

Do vậy Cục An toàn thông tin khuyến cáo, người dân đề cao cảnh giác khi tra cứu và tải về các ứng dụng bảo mật. Tuyệt đối không tải về ứng dụng từ nguồn không xác định hoặc các trang web không chính thống, chỉ nên tải ứng dụng từ hệ thống cửa hàng CH Play đối với hệ điều hành Android và App Store đối với hệ điều hành IOS. Đối với các ứng dụng chỉ có thể tải về từ bên ngoài, người dùng được khuyến cáo kiểm tra tên miền của trang web thông qua đường dẫn https://tinnhiemmang.vn hoặc https://tracuutenmien.gov.vn.

Bên cạnh đó, nhận thấy việc nhu cầu đi du lịch ngày một tăng cao, trên không gian mạng còn xuất hiện nhiều đối tượng giả danh là những nhân viên làm việc tại các khách sạn, homestay, resort,... mời chào dụ dỗ nạn nhân đặt phòng rồi sau đó chiếm đoạt tiền cọc.

Được biết, đối tượng đã truy cập Fanpage “Review Cô Tô tất tần tật” trên Facebook, tìm kiếm nạn nhân có nhu cầu mua vé và đặt phòng khách sạn. Khi có người đăng bài, đối tượng chủ động liên hệ, giới thiệu về phòng khách sạn và các dịch vụ mà mình cung cấp. Theo cơ quan Công An tỉnh Quảng Ninh, đối tượng đã thực hiện lừa đảo chiếm đoạt tài sản của nhiều bị hại với tổng số tiền khoảng 100 triệu đồng.

Ban đầu, các đối tượng lừa đảo sẽ lập ra nhiều tài khoản mạng xã hội ảo hoặc giả mạo, đăng tải nhiều hình ảnh có sẵn trên trang cá nhân về nhà nghỉ, khách sạn, homestay,... đi kèm là những nội dung như lời giới thiệu, mời chào du khách đến nghỉ với mức giá vô cùng ưu đãi và hấp dẫn. Sau đó, các đối tượng sẽ tham gia vào các Fanpage, nhóm chat liên quan tới du lịch, tìm kiếm người có nhu cầu tìm và đặt phòng, từ đó chủ động liên hệ và tiếp cận. Khi nói chuyện với nạn nhân, các đối tượng nhiệt tình tư vấn về các dịch vụ cũng như đưa ra mức giá vô cùng hợp lý, đi kèm với nhiều hình ảnh nhằm gia tăng mức độ uy tín. Sau khi chiếm được lòng tin của nạn nhân, các đối tượng sẽ yêu cầu nhanh chóng chuyển tiền đặt cọc với lý do khách sạn, nhà nghỉ quá tải, nếu không đặt trước sẽ không còn phòng trống. Sau khi nhận được tiền cọc, các đối tượng sẽ chặn tài khoản và cắt đứt liên lạc với nạn nhân.

Trước thực trạng trên, Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân cẩn trọng khi đặt phòng nhà nghỉ, khách sạn thông qua các nền tảng mạng xã hội. Kiểm tra và xác minh kỹ thông tin về vị trí, cơ sở vật chất của nơi ở cũng như lai lịch của người cung cấp dịch vụ. Tuyệt đối không chuyển tiền đặt cọc đối với những khách sạn, nhà nghỉ ít được nhiều người biết đến. Khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo, người dân cần trình báo ngay với các đơn vị chức năng để kịp thời ứng phó và ngăn chặn hành vi lừa đảo.

Người dân nêu cao cảnh giác

Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tùng, Phó Giám đốc Công an thành phố Hà Nội cho biết: “Trong những năm gần đây, tội phạm trên không gian mạng, đặc biệt là tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản diễn biến rất phức tạp. Từ nhận diện thực trạng đó, Công an thành phố đã báo cáo lãnh đạo Bộ Công an, đề xuất nhiều giải pháp phòng chống…”.

Cùng với việc nâng cao cảnh giác, làm theo hướng dẫn của cơ quan công an, việc người dân đảm bảo an toàn dữ liệu, tránh lộ, lọt thông tin cá nhân sẽ giúp hạn chế và phòng ngừa bị các đối tượng lấy cắp thông tin, lừa đảo. Hiện, Công an Thành phố Hà Nội cũng đang xây dựng Hệ thống “cơ sở dữ liệu tội phạm sử dụng công nghệ cao” nhằm nâng cao hiệu quả trinh sát, khám phá và điều tra tội phạm trên không gian mạng.

Trước diễn biến phức tạp của tội phạm lừa đảo ứng dụng công nghệ cao, Công an TP Hà Nội đề nghị người dân cần nâng cao cảnh giác hơn nữa, tuyên truyền đến người thân, bạn bè về những thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo. Đối với thủ đoạn giả danh cơ quan chức năng hướng dẫn, giúp đỡ các thủ tục hành chính hoặc đe dọa liên quan đến các vụ án, người dân cần hết sức cảnh giác, không tin, không nghe, không làm theo hướng dẫn của các đối tượng, đặc biệt là không cung cấp số căn cước công dân, tài khoản ngân hàng, hay đăng nhập vào những đường link các đối tượng gửi qua tin nhắn hay các nền tảng mạng xã hội, tránh bị chúng chiếm đoạt quyền kiểm soát điện thoại, tài khoản ngân hàng...

Trong trường hợp người dân nhận được lời mời làm cộng tác viên cho những công ty, doanh nghiệp, đơn vị cung ứng hàng hóa, dịch vụ, cần hết sức cảnh giác, phải kiểm tra rõ các thông tin về hàng hóa, đơn vị cung cấp qua nhiều nguồn khác nhau để xác minh tính chính xác. Trong quá trình giao dịch cần hết sức chú ý, tránh bị chúng lừa đảo, hoặc khi phát hiện dấu hiệu bị lừa đảo cần báo ngay cho cơ quan công an để nhanh chóng xác minh, ngăn chặn, điều tra, xử lý các đối tượng theo quy định của pháp luật. Người dân đặc biệt không đăng nhập vào những đường link lạ, app lạ đối tượng gửi đến cũng như làm theo những yêu cầu của chúng. Khi cần giao dịch, làm thủ tục hành chính, người dân lên Cổng dịch vụ công Quốc gia, các trang dịch vụ công của những bộ, ngành để thực hiện, tránh xảy ra những hậu quả đáng tiếc./.

Huy Nam - Hương Giang