Cảnh người dân xếp hàng rồng rắn mua xăng mà không mua được hoặc chỉ mua một lượng ít: 30.000 - 50.000 đồng, đã lan từ phía Nam ra phía Bắc, cho thấy dấu hiệu của cuộc khủng hoảng xăng dầu trên cả nước. Nguyên nhân khách quan là nguồn cung sụt giảm đẩy giá nhiên liệu thế giới tăng cao và ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường Việt Nam.

          Tuy nhiên, về mặt chủ quan, cần đánh giá lại phương pháp điều hành thị trường xăng dầu thời gian vừa qua. Để đảm bảo mục tiêu kiềm chế lạm phát, một mặt, các cơ quan chức năng quyết định giảm thuế môi trường áp dụng đối với xăng dầu, mặt khác, điều chỉnh mức chiết khấu đối với doanh nghiệp bán lẻ. Trong khi đó, khi thế giới khan hiếm nguồn cung, tình trạng tranh mua tranh bán diễn ra khá khốc liệt, và muốn mua được xăng dầu, các thương nhân đều phải trả một số khoản phụ phí. Thị trường càng khan hàng, mức phụ phí càng bị đẩy lên cao, thậm chí gấp 4 - 5 lần mức thông thường. Thế nhưng mức phụ phí này chưa được các cơ quan chức năng phê duyệt nên giá nhập khẩu xăng dầu không được tính đúng, tính đủ các khoản chi phí đầu vào, dẫn tới DN đầu mối càng nhập càng lỗ, còn DN bán lẻ xăng dầu càng bán cũng càng lỗ.

          Một câu chuyện tương tự khác: Theo báo cáo của Bộ trưởng Bộ Xây dựng trên nghị trường Quốc hội phiên chất vấn vừa qua, mục tiêu phát triển nhà ở xã hội (NOXH) theo chiến lược nhà ở quốc gia đến năm 2020 là 12,5 triệu m2 sàn, nhưng thực tế đến nay chưa đạt được và giá đang ở mức cao. Ngoài nguyên nhân quỹ đất cũng như nguồn vốn dành cho phát triển NOXH còn hạn chế thì còn có nguyên nhân doanh nghiệp không mặn mà với NOXH nữa.

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Diệu Thúy phản ánh: "Xuất phát từ chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án NOXH và đảm bảo công bằng, đúng đối tượng nên pháp luật quy định rất cụ thể các thủ tục để áp dụng chính sách này. Cụ thể là thủ tục xác định nghĩa vụ tài chính về tiền sử dụng đất và thủ tục miễn tiền sử dụng đất quy định trong Luật Đất đai năm 2013; hoặc thủ tục về thẩm định giá NOXH, thủ tục xác định về đối tượng được hưởng chính sách NOXH.v.v. Tuy nhiên, chính những điều này đã dẫn đến thủ tục xây dựng NOXH nhiều hơn và khó hơn so với nhà ở thương mại, kéo dài thời gian thực hiện, khiến nhà đầu tư mệt mỏi, bỏ cuộc, từ đó số lượng NOXH hoàn thành rất thấp so với chỉ tiêu đề ra".

          Chúng ta có thể trách DN chỉ quan tâm đến lợi nhuận mà không chú ý các mục tiêu khác, nhưng nhiệm vụ hàng đầu của DN là đảm bảo lợi nhuận để từ đó có vốn tái đầu tư phát triển, tạo công ăn việc làm cho người lao động. Chỉ khi nào có yêu cầu đặc biệt phục vụ an sinh, DN mới phải chấp nhận kinh doanh lỗ. Trong khi đó, các chính sách dành cho kinh doanh xăng dầu thời điểm hiện tại, cũng như chính sách đối với DN phát triển NOXH, cải tạo chung cư cũ trước đó, hoặc tương tự như chính sách đấu thầu thuốc, thiết bị y tế tại các bệnh viện đều kém linh hoạt và không tính đúng, tính đủ các chi phí mà DN, bệnh viện phải bỏ ra, nên khó khuyến khích DN thực hiện. Vấn đề này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng khi ban hành chính sách, cần có độ mở linh hoạt để kịp thời điều chỉnh khi vận hành cho phù hợp với biến động của thời cuộc, để có thể đảm bảo quyền lợi của các bên và khơi thông dòng chảy cho nền kinh tế, giải quyết tốt các vấn đề xã hội./.