Thứ hai đầu tuần (ngày 19.2.2024) là ngày 10 tháng Giêng âm lịch, được nhiều người gọi là ngày "vía Thần Tài" với lời khuyên nên mua vàng để tài lộc, may mắn cả năm. Thế nhưng khác với những năm trước, ngày "vía Thần Tài" năm nay không còn cảnh chen lấn, xếp hàng mua vàng, và giá vàng còn trong xu hướng giảm. Ngay cả vàng nhẫn là loại vàng thường được mua trong ngày này cũng giảm giá dù trước đó 1 - 2 ngày giá tăng khá nhiều. Đáng chú ý hơn nữa là thay vì cố mua lấy 1 chỉ vàng "cầu may" như mọi năm, năm nay nhiều người mang vàng đi bán.

Bên cạnh nguyên nhân khách quan là giá vàng thế giới giảm, thì nguyên nhân chủ yếu vẫn là tâm lý chờ đợi một đột biến trong công tác quản lý thị trường vàng thông qua sửa đổi Nghị định 24/2012 ngày 3/4/2012 về Quản lý hoạt động kinh doanh vàng - một văn bản pháp lý đã cho thấy những yếu tố không phù hợp thực tiễn, gây tác động tiêu cực đến thị trường. Trong đó bất cập nhất là quy định tại Điểm 3 Điều 4: “Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng” dẫn tới giá vàng miếng chênh lệch bất thường so với giá thế giới và giá vàng nhẫn cùng thời điểm đến hàng chục triệu đồng. Đỉnh điểm là những ngày đầu tháng 2/2024, giá vàng miếng SJC có lúc đã lên đến 79 triệu đồng/lượng và chênh với giá thế giới quy đổi cùng thời điểm khoảng gần 20 triệu đồng/lượng.

Đã rất nhiều lần các chuyên gia kinh tế, tài chính nêu ý kiến về việc cần thiết sửa đổi các điều khoản không còn phù hợp trong Nghị định 24, đặc biệt là quy định độc quyền nhà nước đối với một mặt hàng trên thực tế không phải là đầu vào hay sản phẩm bổ trợ của nền kinh tế như vàng. Những đề xuất bền bỉ, kiên trì được đúc rút từ quá trình đánh giá thực tiễn thị trường gần 12 năm qua đã từng bước thuyết phục các nhà quản lý nhìn nhận lại những yếu tố xa rời thực tiễn của Nghị định này. Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cũng thừa nhận: mục tiêu cuối cùng là phải ổn định thị trường vàng miếng, đảm bảo quyền lợi của 100 triệu dân. "Nhà nước không khuyến khích kinh doanh vàng miếng, không bảo hộ giá vàng miếng. Tuy nhiên, cũng không chấp nhận được sự chênh lệch giá quá lớn giữa vàng trong nước và quốc tế, giữa vàng SJC và các loại vàng miếng khác. Tất cả vấn đề này sẽ được xem xét trong sửa đổi Nghị định 24 sắp tới” - Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định.

Chỉ thị 06 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ngày 15.2.2024 cũng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương khẩn trương tổng kết Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 03/4/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng; đề xuất giải pháp quản lý hiệu quả thị trường vàng trong tình hình mới, hoàn thành trong quý I năm 2024.

Với yêu cầu này của Thủ tướng Chính phủ, người tiêu dùng có thể kỳ vọng năm 2024 giá vàng sẽ không còn tăng và chênh lệch bất thường, để vàng là tài sản cất giữ, "hầm trú ẩn", chứ không còn tác động nhiều đến kinh tế và tâm lý người dân như từ trước đến giờ./.