Giá vàng “nhảy múa”, người làm công ăn lương băn khoăn

Đứng hồi lâu trước cửa hàng của một doanh nghiệp kinh doanh vàng bạc có tiếng nằm trên “phố vàng” Trần Nhân Tông, Hà Nội, chị Minh Anh lưỡng lự: "Lương của tôi hiện tại là 15 triệu đồng/tháng, nếu tính theo giá vàng của năm ngoái thì sau 1 năm chi tiêu tích cóp tôi vẫn để dành được 1 lượng vàng. Năm vừa rồi tôi bận không kịp đi mua, không ngờ đến giờ sau hơn 2 tháng tôi phải bỏ thêm 8 triệu nữa mới mua được 1 lượng. Giá mua vào - bán ra chênh 2 triệu thế này thì vừa mua xong đã mất, mà chưa biết ôm đến bao giờ mới có lãi?".

Băn khoăn của chị Minh Anh là có cơ sở. Ngày 31.12.2023 giá vàng miếng là 74 triệu đồng/lượng, đến 10h sáng ngày 19.3.2024 giá bán vàng miếng SJC (thương hiệu quốc gia, loại vàng miếng duy nhất đang được lưu hành) đã lên 81,9 triệu đồng/lượng. Khoảng cách giữa giá mua vào và giá bán tới 2 triệu đồng/lượng. Mức chênh này tuy đã được thu hẹp nhiều so với trước đó nhưng rõ ràng người mua vừa "xuống tiền" là đã mất ngay 2 triệu đồng.

Cùng thời điểm, giá vàng nhẫn cùng thương hiệu là 67,5 triệu đồng/lượng mua vào và 68,7 triệu đồng/lượng bán ra. Như vậy, giá vàng miếng vẫn cao hơn giá vàng nhẫn tới 13,2 triệu đồng/lượng. Trên thực tế, giá vàng trong nước không chịu tác động trực tiếp của giá vàng thế giới bởi nhiều năm nay nước ta không nhập khẩu vàng. Tuy nhiên, nếu lấy giá cùng thời điểm 10h ngày 19.3.2024 là 2.160,7 USD/ounce (1 ounce tương đương 8,3 chỉ vàng) nhân với tỷ giá bán ra của Ngân hàng Vietcombank cùng thời điểm là 24.890 đồng/USD thì giá vàng thế giới quy đổi chỉ là 64,8 triệu đồng/lượng, chưa kể thuế, phí và vẫn thấp hơn giá trong nước khoảng 17 triệu đồng/lượng.

Đầu tư vàng có thể sinh lời?

Trong bối cảnh đó có nên tham gia mua bán vàng hay không? Một chuyên gia tài chính cho rằng, nếu có vốn nhàn rỗi và khả năng quản trị dòng vốn tốt, nắm bắt thông tin nhanh, người đầu tư có thể tham gia thị trường vàng ở một lượng vốn hạn chế, kiểm soát được. Bởi khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) chưa có lộ trình giảm lãi suất thì giá vàng vẫn “neo” ở mức cao.

Chuyên gia thương mại Vũ Vinh Phú phân tích: nếu không mua và trữ vàng từ giai đoạn giá thấp trước đó thì đầu tư vào vàng thời điểm này hầu như không có khả năng sinh lời. “Với giá vàng miếng hiện tại, sau khi thanh toán, người mua đã mất ngay 2 triệu đồng/lượng, mua vàng nhẫn thì mất 1,2 triệu đồng/lượng. Trong khi đó, nếu đua nhau mua đuổi đẩy giá vàng lên thì vô hình chung làm giảm thu nhập thực tế của người lao động, dù vàng không còn nằm trong rổ giá trị hàng hóa tính chỉ số giá” - ông Phú chia sẻ.​

Là người theo dõi thị trường vàng Việt Nam khoảng 20 năm nay, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA), cố vấn Hội đồng vàng thế giới tại Việt Nam, phân tích: “Riêng tôi thấy mua giá đỉnh kỷ lục thì lúc nào cũng có nhiều rủi ro. Nếu bạn không sành kinh doanh vàng thì rất dễ rơi vào tình trạng “mua đỉnh bán đáy”. Hơn nữa, đầu tư vào vàng phải tính trung hạn, dài hạn từ sáu tháng đến một năm thì mới thấy được lời hay lỗ, chứ nếu chỉ đầu tư trong một vài ngày hay một vài tuần theo kiểu “lướt sóng” rất dễ thua lỗ. Chênh lệch mua bán hiện nay lên tới 2 triệu đồng/lượng là mất lãi rồi”.

Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, cho rằng: Giá vàng tăng trước hết do giá thế giới đang dao động rất mạnh và trong xu hướng tăng, thậm chí có thể đạt 2200 USD/ounce. Năm nay bầu cử tổng thống Mỹ nên sẽ có nhiều biến động địa chính trị, địa kinh tế khiến các nhà đầu tư gom vàng, đẩy giá vàng lên, từ đó ảnh hưởng tới giá vàng ở trong nước. Việc FED vẫn duy trì lãi suất cao và chưa có thông điệp về việc hạ lãi suất khiến tỷ giá USD tăng lên và giá vàng trong nước giữ ở mức cao.

Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam đầu năm 2024 chưa có nhiều dấu hiệu khởi sắc khi có tới 63.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 22,5% so với cùng kỳ năm trước. Tính đến ngày 29/02/2024, tín dụng nền kinh tế giảm 0,72% so với cuối năm 2023. Theo Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, tất cả những yếu tố này đã đẩy giá vàng lên. “Có thể xem xét để đầu tư vào vàng nhưng kèm theo một số điều kiện: không bao giờ bỏ trứng vào một giỏ, tối đa là 1/3 bỏ vào vàng; không đầu tư kiểu “ăn xổi” mua đi bán lại và hy vọng lãi lớn, mua vàng phải giữ ít nhất là 6 tháng mới có cơ hội giá tăng; không bao giờ vay tiền để mua vàng” - ông Hiếu phân tích.

Cần sớm sửa đổi Nghị định 24/2012

Nguyên nhân chủ yếu khiến thị trường vàng trong nước bất ổn đã được các chuyên gia chỉ ra và Báo TNVN phân tích trong thời gian qua, ngoại trừ diễn biến theo xu hướng chung của giá thế giới, thì chủ yếu do những quy định không còn phù hợp thực tiễn trong Nghị định 24/2012. Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) đã có công văn chính thức gửi Thủ tướng, Phó Thủ tướng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) góp ý sửa đổi Nghị định 24/2012. Theo VGTA, Nghị định 24/2012 đã hoàn thành nhiệm vụ chống “vàng hóa” nền kinh tế, đồng thời ở giai đoạn hiện nay vàng không còn là một phương tiện thanh toán, nên cần sửa một số chính sách về độc quyền vàng miếng và độc quyền nhập khẩu vàng để thị trường phát triển theo đúng quy luật. “12 năm nay NHNN độc quyền sản xuất gia công vàng miếng nhưng thực chất không dập miếng vàng nào hết, độc quyền xuất nhập khẩu nguyên liệu mà cũng không nhập vàng nguyên liệu. Bây giờ nên chăng Nhà nước cần phải nới lỏng các quy định đó?” - ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch VGTA, đặt câu hỏi.

VGTA đề xuất, nên cho phép nhập nguyên liệu vàng nữ trang chiếu theo nhu cầu thực tế của các doanh nghiệp lớn, nhưng không nhập ồ ạt làm “chảy máu” ngoại tệ vào vàng. Đồng thời xóa thế độc quyền thương hiệu vàng SJC, điều đang khiến giá vàng SJC cao hơn thế giới hàng chục triệu đồng. Cần cho phép các doanh nghiệp lớn, uy tín và đủ điều kiện sản xuất vàng miếng được nhập khẩu vàng nguyên liệu theo đúng nhu cầu và sản xuất lại các thương hiệu vàng miếng uy tín trước đây, để giá vàng trong nước không còn “một mình một chợ”.

Với vàng phi vật chất, cụ thể vàng tài khoản, hợp đồng vàng tương lai và hợp đồng vàng phái sinh, cần thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia, tạo sự liên thông giữa thị trường trong nước và thế giới, VGTA đã gửi các đề xuất để NHNN nghiên cứu. Về lâu dài, chúng ta cần xác định vàng có phải hàng hóa thông thường hay không, nếu coi vàng là hàng hóa thông thường thì việc quản lý sẽ đưa về Bộ Công Thương chứ không phụ thuộc NHNN nữa.