“Hương xuân Tây Bắc” là chủ đề hoạt động tháng 1 được tổ chức từ ngày 1-31/1/2024 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) nhằm giới thiệu các nghi lễ, lễ hội, phong tục tập quán của đồng bào vùng cao Tây Bắc, qua đó du khách có thêm hiểu biết về những nét văn hóa truyền thống trong việc đón Tết vui xuân, đặc trưng của từng dân tộc, góp phần bảo tồn, phát huy quảng bá giá trị văn hóa truyền thống, tăng cường giao lưu giữa các dân tộc...
Chương trình này có sự tham gia của khoảng 100 người của 16 dân tộc (Nùng, Tày, Dao, Mông, Mường, Lào, Thái, Khơ Mú, Tà Ôi, Cơ Tu, Ba Na...), trong đó 11 địa phương có các hoạt động hằng ngày (Thái Nguyên, Hà Nội, Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình, Thừa Thiên Huế, Gia Lai, Kon Tum, Ninh Thuận, Đắk Lắk, Sóc Trăng). 30 đồng bào dân tộc Khơ Mú, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La được huy động cho hoạt động điểm nhấn từ 20 - 21/1/2024.
“Hương xuân Tây Bắc” có nhiều hoạt động như: “Chợ phiên - Chào năm mới 2024”; chuyên đề điểm nhấn “Xuân về bản em” giới thiệu trò chơi dân gian mùa xuân của các dân tộc phía Bắc, dân ca dân vũ, các tiết mục hát múa ngày xuân, diễn xướng dân gian khi mùa xuân về; trò chơi dân gian như ném pao, đánh yến, nèm còn, đánh đu, nhảy sạp;… giới thiệu không khí ngày xuân của các dân tộc phía Bắc, các sản vật truyền thống, những món ăn ngày xuân; tái hiện Tết Mạ Grợ, tết cầu phúc cầu may của đồng bào dân tộc Khơ Mú, huyện Sông Mã.
Các nghệ nhân Khơ Mú tham gia trình diễn cho biết, hằng năm, sau khi gặt hái mùa màng xong, khoảng tháng 11 - 12 âm lịch các gia đình lại chuẩn bị điều kiện, chọn ngày đẹp để tổ chức lễ cầu may, cầu phúc. Nghi lễ cầu may, cầu phúc chính là Tết lớn nhất trong năm của người Khơ Mú, mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Đây là dịp để con cháu dâng lễ lên tổ tiên, mời tổ tiên về ăn Tết, cầu mong các thành viên trong gia đình đều khỏe mạnh, tiễn năm cũ đi cùng tất cả những xui xẻo, ốm đau, bệnh tật, mong được đón năm mới với nhiều điều may mắn, sức khỏe dồi dào, làm ăn phát đạt, gia đình hòa thuận, ấm no.
Dựng cây nêu ngày không chỉ thể hiện ý nghĩa “tống cựu, nghinh tân”, biểu tượng tâm linh mà còn chuyển tải những ý nghĩa nhân sinh tốt đẹp. Đây là hoạt động được tổ chức hằng năm tại Làng văn hóa - du lịch các dân tộc Việt Nam. “Hội xuân” còn giới thiệu quy trình làm bánh, gói bánh, du khách được trải nghiệm gói bánh, học cách làm các loại bánh truyền thống của đồng bào vùng cao; chơi các trò chơi dân gian truyền thống mùa xuân./.
