Sau khi Trịnh Văn Quyết và đồng phạm bị bắt vì tội danh “Thao túng thị trường chứng khoán” là đến Đỗ Văn Minh và đồng phạm vì tội danh “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, rồi Đỗ Thành Nhân cũng bị tạm giam vì nghi “Thao túng thị trường chứng khoán”. Thị trường chứng khoán liên tục sụt giảm, với mức giảm kỷ lục là trong phiên chiều 25/4/2022, khi thị trường mất tới 80 điểm và kết thúc phiên mất 68 điểm, 16/30 mã thuộc nhóm được coi là mạnh nhất - VN30 - giảm sàn. Các nhà đầu tư cá nhân mất từ 15 - 20% giá trị tài khoản. Trong bối cảnh đó, tài khoản của nhà đầu tư cá nhân nào không âm có thể coi như một kỳ tích.
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới những bất ổn của thị trường chứng khoán thời gian này, nhưng quan trọng nhất là những giải pháp mạnh tay của cơ quan quản lý nhà nước nhằm bắt giữ, xử lý những tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định của pháp luật liên quan đến thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Điều này dẫn đến tâm lý e ngại của nhà đầu tư, nhưng chính là giải pháp quan trọng và cần thiết để mang lại sự bình ổn cho thị trường chứng khoán, để thị trường phát triển tích cực, theo đúng năng lực thực sự của thị trường và doanh nghiệp niêm yết, tránh tình trạng giá ảo, giao dịch ảo. Các cơ quan quản lý nhà nước cũng xác định rõ: không hình sự hóa giao dịch dân sự nên nhà đầu tư có thể yên tâm.
Còn một nguyên nhân khác là do tâm lý đám đông của rất nhiều nhà đầu tư cá nhân, nên khi có lãi nhiều nhà đầu tư đã sử dụng đòn bẩy tài chính (thuật ngữ chứng khoán gọi là margin). Đặc điểm của phương thức margin là khi mã chứng khoán đó giảm xuống giá sàn, công ty chứng khoán sẽ được quyền bán số chứng khoán được mua bằng margin với giá sàn, còn gọi là call margin. Chính việc call margin trong thời điểm thị trường chứng khoán đang ảm đạm càng khiến cho mã chứng khoán đó và toàn thị trường khó có cơ hội phục hồi.
Một yếu tố nữa cũng cần quan tâm là sự lo ngại của nhà đầu tư trước việc hàng loạt ngân hàng bị nêu tên liên quan đến hoạt động của FLC, Tân Hoàng Minh và một số doanh nghiệp khác, dù thực tế, khoản cho FLC vay hay bảo lãnh bán trái phiếu của Tân Hoàng Minh chưa chắc đã là nợ quá xấu. Nhưng tâm lý cổ đông không an tâm cũng đè nặng áp lực lên các ngân hàng, dẫn tới cổ phiếu ngân hàng sụt giảm trong một vài phiên gần đây. Tuy nhiên, theo phân tích của những người am hiểu, sau khi đã xử lý xong ngân hàng sở hữu chéo, đã mua 0 đồng, thì hệ thống ngân hàng bây giờ khá bền vững, khó có nguy cơ sập và vẫn là hệ thống chính của nền kinh tế. Vấn đề cần quan tâm, nếu có, với các ngân hàng chính là giải bài toán lãi suất huy động để có thể hướng dòng tiền đầu tư phù hợp và an toàn hơn.
Từ đó có thể thấy, thị trường chứng khoán dù đã có lúc thủng ngưỡng hỗ trợ 1300, vẫn là kênh đầu tư hiệu quả và chắc chắn sẽ phát triển trong thời gian tới, khi những vi phạm pháp luật được xử lý rốt ráo và các cổ phiếu trở về đúng giá trị thực. Khi đó, những nhà đầu tư theo phong trào, mang tâm lý đám đông, sẽ không còn trụ được trên thị trường chứng khoán nữa./.